Оқулық Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі бекіткен

 
190 
Қосымша Г (9- дәріске) 
 
Мектепте тәжірибелі-эксперименттік жұмысты ұйымдастыруға 
арналған әдістемелік нұсқаулар 
 
   Мемлекеттік білім беру саясатының бағытында қазіргі таңдағы мектеп 
баланың  әсерлі  дамуын  жүзеге  асырып,  тұлғанаң  қажеттілігі  мен 
қабілеттерін  ескере  отырып,  оның  бір  қалыпта  қалыптасу  мүмкіндігін 
қамтамасыз ету керек.  
   Осыған мектепті білім берудің заман талабына сай етуі бағытталған. 
   Білім  беру  саласындағы  негізделген  құжаттар  асқарушылар  мен 
мұғалімдерге белгілі бір шығармашылық, еркіндік, жаңалық берді. 
   Әр  жаңашыл  үрдіс  эксперименттің  іске  асырылуын  көздейтіні  сөзсіз. 
Білім беру үрдісінің басты құрылымдары, мақсаттары, ұйымдары, басқаруы, 
білім беру мазмұны, ақпараттық және білім беру технологиялары, білім беру 
мониторингі,  т.б.  арқылы  денсаулықты  сақтау  кезінде  тиімді  даму  жолын, 
білім  сапаына  жетудің  жаңа  жолдарын  (ақпараттық,  өзіндік,  бастама, 
тәрбиелік, әлеуметтік, оқу және әлеуметтік құзырлар, жаңа білім мен жұмыс 
тәсілдері) іздеу қажет. 
   Эксперименттік 
қызметтің 
іске 
асырылуы 
экспериментке 
қатысушылардың  зерттеу  мәдениетін  қалыптастыруға  әсерін  тигізеді,  яғни 
педагогикалық  фактілер,  құбылыстар,  үрдістер,  нәтижелерді  түсініп 
қабылдауы,  заң,  заңдылық,  теорияларды  оймен  қабылдауы,  ғылыми 
болжамға  анықтама  беру  және  осының  негізінде  өзінің  жаңашыл  қызмет 
жүйесін жаңғыртуы (Ш.Таубаева). 
     Осы  үрдістер  ұстаздың  қызметін  эксперимент  сипатына  тең  жаңа 
құндылықтарға  бағыттайды,  ал  ол  кәсіби  құзырлықты  арттырудағы  негізгі 
мәселені ашады, яғни эксперименттік мәдениетті қалыптастырады.  
   Эксперименттік  қызметті  іске  асыру  кезеңіндегі  кәсіби  сауатты 
мұғалімге  эксперимент  мәдениетінің  теориясы  мен  тәжірибесін  білім  беру 
парадигмасы кезеңінің жағдайында ҚР әлеуметтік-мәдени жағдайды түсініп 
қабылдауға көмектеседі.  
   Эксперимент - ол не? 
   Педагогикада осы терминді анықтау үшін бірнеше тәсілдер бар: 

 
эксперимент  (Experiment  –  латын  сөзінен  аударғанда  «сынама, 
тәжірибе» деген). 

 
ғылыми  дәлелденген  тәжірибені,  идеяны,  ғылыми  болжамды,  үлгіні, 
технология мен механизмдерді жаңа жағдайда тексеру. 

 
мектептегі бір мәселе бойынша зерттеу жұмысы. 

 
табиғи  немесе  жасанды  құрылған,  бақыланған  және  басқарған 
жағдайда педагогикалық құбылыс 
зертелетін,  педагогикалық  мәселе,  міндетті  шешу,  тиімді  жаңа  тәсілді 
іздейтін тану әдісі. 
1. 
педагогикалық  қызметтің  нәтижесіне  әсер  етіп,  осы 
факторларды бөле алатын және тиімді 

 
191 
нәтижелерге жету мақсатында бұл факторларды өзгерте алатын зерттеу 
әдісі (В.И.Загвязинский, РБА мүшесі, профессор). 
2. 
педагогикалық  үрдіске,  терең  сапалы  таңдауға  өзгерістер 
енгізу және  үрдістің өзгеру нәтижесінің сапалы өлшемі. 
3. 
тура  есептелетін  жағдайда  педагогикалық  нақтылықтың 
жаңарту тәжірибесін ғылыми түрде қою. 
   Эксперимент  бақылау  секілді  негізгі  зерттеу  әдісі  болып  есептеледі. 
Бірақ  бақылау  кезінде  зерттеуші  оны  қызықтыратын  үрдістерді  күтуде,  ал 
эксперимент кезінде ол өзі осы үрдістерді анықтау үшін жағдай жасайды. 
   Эксперименттің  жағымды  да,  жағымсыз  нәтижелерінң  бар  екенін 
естен шығармау керек.  
   Әрине,  бұл  қызмет  мұғалімді  де,  жалпы  мектепті  де  жаңартуда,  яғни 
мектептің  жаңа  бір  «шеңберде»  дамуына  көшуі  сөзсіз.  Сонымен  қатар  әр 
жаңашыл  қызмет  белгілі  бір  тәуекел,  өйткені  ол  нәтижеге  кепіл  бере 
алмайды.  Себептері  әртүрлі  болуы  мүмкін:  жағымсыз,  жетілмеген 
жағдайлар, 
педагогикалық 
әрекет 
жобасының 
дұрыс 
болмауы, 
ойланбағандық, т.б.  
   Бұл  да  бір  қымбат  тәжірибе  екенін  айтқан  жөн,  өйткені  болашақта 
басқаларды  қате  жолдан  сақтап  қалады.  Маршал  В.А.Савицкий:  «Біздің 
қателеріміз  сәттілікке  қарағанда,  әлдеқайда  үйренелік»,-деген.  Егер 
эксперимент  нақты  дайындалған,  әдістемелік  сауатты  қамтамасыз  етілген, 
ғылыми  дәлелденген  болса,  оның  нәтижесі  де  жоғары  болады 
(Т.М.Мажикеев, А.И.Добриневская). 
 

 
192 
 

жүктеу/скачать 2,43 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: