Калық зерттеу әдістемесі оқу қҧралы АҚтау 2010 Ж
Зерттеу тақырыбы, өзектілігін дәлелдеу
жүктеу/скачать 1,02 Mb. Pdf көрінісі
|
КАЛИЕВА Э.И.Ғылыми-педагогикалық зерттеу әдістемесі
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар
- 6. Ғылыми әдебиетпен жұмыс жаcау және жиналған мәліметтерді
|
3. Зерттеу тақырыбы, өзектілігін дәлелдеу Мәселедегі қайшылықтар тақырыпта кӛрініс табады, оның тҧжырымдамасы бір уақытта мәселені нақтылайды. Мәселеден туындайтын тақырыптар нақты болуы қажет. Тақырыпты тҧжырымдай отырып, автор ғылыми жҧмыстың атауын қояды. Онық ӛзектілігі артықшылығымен, ғылыми мәнділігімен, болашаққа қажеттілігімен және бҧрын соңды зерттелмегендігімен анықталады. Тақырыпты сәтті тҧжырымдау, мәселені зерттеудің негізгі шекарасын және тҥпкі ниетін нақтылайтынын атап кӛрсету керек. Сондықтан зерттеу тақырыбы,мҥмкіндігінше, нақты әрі педагогикалық ҥрдіс қҧралдары мен шарттарына жақын болуы қажет. Ғылыми еңбектің тақырыбы зерттеушінің мәселеге қызығушылығынан, мәселенің ӛзектілігінен, болашақта нақты тәжірибелік мәліметтер алу мҥмкіндігінен және арнайы ғылыми әдебиеттің болуынан туындайды. Тақырып, кӛп жағдайда, алдағы жҧмыстың мазмҧнын айқындайды. Ол зерттелетін саланың қысқа және нақты аспектісін ҧсыну қажет. Басқаша айтқанда, тақырып бір сӛйлемнен қорытылған жҧмыстың мазмҧны. Мысалы: - «Тӛменгі сынып оқушыларының тӛмен ҥлгерімін тҥзетудегі ойын технологиясы»; - «Тӛменгі сынып оқушыларының ӛзін-ӛзі тануында педагогикалық қолдау кӛрсету»; - «Балалардың физикалық дамуын жҧптық би арқылы жетілдіру». Тақырып тҧжырымдамасы ӛте ҧзақ болмауы керек. Нақты тҧжырымдалған тақырып зерттеу шекарасын белгілеп, негізгі ойды айқындайды. Тақырып таңдауда зерттеуші мемлекеттік және уәкілеттік нормативті қҧжаттардың талаптарына сҥйенеді. Аталмыш талаптарда ғылымның маңызды салалары, бҥгінгі және ертеңгі кҥнгі сҧраныстары кӛрсетіледі. Педагогикалық зерттеуге байланысты тақырып таңдауда жас ғалымға қандай жалпы кеңес беруге болады. 1. Зерттеу тақырыбы кӛкейтесті және қазіргі ғылымның қажеттіліктерін бейнелеуі қажет. Кейде кӛкейтесті тақырып іздеу сәнді тақырып іздеуге ҧласып кетеді. Сәнді тақырып іздеп жҥргенде, зерттеушінің қолынан келетін, теориямен тәжірибеде ӛте қолайлы тақырыптар, еленбей 55 қалады. Мысалы, қазіргі уақытта оқушылар ҧжымын тәрбиелеу мәселелелеріне, мектеп оқушыларын отансҥйгіштікке, сҧлулыққа, адамгершілікке және еңбексҥйгіштікке тәрбиелеуге жеткілікті кӛңіл аударылмай келеді. Бҧл мәселелер жаңа әлеуметтік-экономикалық жағдайда ӛзге жолдармен шешілуде және терең әрі жанжақты ҧғынуды талап етеді. 2. Барлық педагогикалық зерттеулер, қарастырылатын мәселенің теориясымен тәжірибесіне ғылыми жаңалық әкелуі тиіс. 3. Педагогикалық зерттеудің тақырыбы оқушыларды оқыту мен тәрбиелеудің инновациялық ҥрдісімен тығыз байланысты болуы қажет. Жоғарыда қарастырылған ғылыми зерттеудің сипаттамалары бір- бірімен тығыз байланысты. Олар бірін-бірі тҥзеп, толықтырып отырады. Мәселені кӛтеру және тақырыпты тҧжырымдау зерттеу кӛкейтестілігін тҥсіндіріп, мынадай сҧраққа жауап береді: Неліктен бҧл мәселені дәл осы уақытта зерттеу қажет? Бір жағынан тҧтас ғылыми бағыттың кӛкейтестілігін, екіншіден белгілі бағыт бойынша тақырып кӛкейтестілігін айыра білген жӛн. Зерттеу кӛкейкестілігін негіздеудің мәні- оқу мен тәрбиенің теориясы және практикасын бҧдан былай да дамыту ҥшін тиісті проблемалардың қажеттігін, дер кезінде зерттеліп, шешімін табудың маңыздылығын тҥсіндіру. Кӛкейкесті зерттеулер белгілі кезеңдегі аса кҥрделі де қажет мәселелердің жауабын береді, педагогикалық ғылымға қойылатын қоғамның әлеуметтік тапсырысын бейнелейді, практикада орын алған келелі қайшылықтарды ашады. Кӛкейкестілік тиегі ӛзгермелі, қозғалысты, уақыт пен нақты әрі ерекше жағдайларға тәуелді. Жалпыланған кҥйде кӛкейкестілік ғылыми идеялар мен практикалық ҧсыныстарға болатын сҧраныс (қандай да қажеттілікті қамтамасыз ету ҥшін) пен дер кезеңдегі ғылым мен практиканың мҥмкіндігі арасындағы айырмашылық деңгейін сипаттайды. Бҧрын соңды зерттелген тақырыптардың ішінде бҧл тақырыптың ең мәнді, маңызды екенін дәлелдеу қажет. Теориялық - қолданбалы сипаттағы жҧмыстарда тәжірибелік және ғылыми ӛзектілікті айыру маңызды. Бҧл жағдайда мәселе тәжірибе ҥшін ӛзекті болса, ғылым ҥшін ӛзекті болмауы мҥмкін. Сәйкесінше, зерттелген жҧмысты қайталайтын екінші зерттеуді жҥргізбей, қолда бар нәрсені пайдалануға арналған шараларды жҥзеге асырған жӛн. Ғылыми тақырып екі жағдайда: біріншіден оның ғылыми нәтижесі тәжірибенің қажеттілігін қанағаттандырса, екіншіден, ӛзекті мәселелерді шеше алмайтын ғылым қҧралдардың орнын толтырған жағдайда, ғылыми бағытты және тҧтастай зерттеу жҧмысын ӛзекті деген қорытынды жасауға болады. Кӛкейтестілік белгілері жылжымалы, уақытқа, нақты, ерекше жағдайларға тәуелді. 56 Жалпыланған кҥйде кӛкейкестілік ғылыми идеялар мен практикалық ҧсыныстарға болатын сҧраныс (қандай да қажеттілікті қамтамасыз ету ҥшін) пен дер кезеңдегі ғылым мен практиканың мҥмкіндігі арасындағы айырмашылық деңгейін сипаттайды. Жалпы жағдайда кӛкейтестілік ғылыми ойлар және тәжірибелік ҧсыныстар арасындағы қайшылық денгейін сипаттайды. Зерттеу кӛкейтестілігінің бҧлтартпас дәлелі - шешімін кейінге қалдыруға болмайтын қоғамдық маңызды мәселелерді, яғни әлеуметтік тапсырыстар болып табылады. Зерттеу тақырыбы шешімі қалтқысыз табылуы қажет, ӛте кҥрделі де қоғамдық маңызға ие болған проблемалармен ҧштасқан әлеуметтік тапсырыс нақты тақырыптың негіздеме дәйегін талап етеді. Ал бҧл, ӛз кезегінде, қойылған мәселенің ғылым аймағында зерттелу дәрежесінен туындайды. Егер әлеуметтік тапсырыс педагогикалық практиканы талдаудың нәтижесінде ҧсынылатын болса, ғылыми проблеманың ӛз негізі басқаша. Оның міндеті ғылым қҧрал-жабдықтарын пайдалана отырып, негізгі қарама-қарсылықтарды баяндап беру. Әдетте, проблема шешімі зерттеу мақсатын қҧрайды. Мақсат – қайта тҥзіліп, ӛрнектелетін проблема. Бақылау сұрақтары мен тапсырмалар 1. Зерттеу проблемасы дегеніміз не? 2. Зерттеу тақырыбы ненің негізінде жасалады? 3. Қазіргі бастауыш білім беруде қандай проблемалар зерттеуді қажет етеді? 4. Ғылыми басылымдар, авторефераттармен жҧмыс істеу негізінде педагогикалық зерттеу проблемасын және тақырыбын талдаңыз. 5. Курстық жҧмысыңыздың проблемасын және тақырыбын анықтаңыз 57 6. Ғылыми әдебиетпен жұмыс жаcау және жиналған мәліметтерді жүктеу/скачать 1,02 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|