Г. К. Кенжебаев ҚазаҚстан тарихынан әңгімелер Жалпы білім беретін 11 жылдық мектептің 5-сыныбына арналған оқулық
жүктеу/скачать 6,79 Mb. Pdf көрінісі
|
5 synyp
| 2. Шығармалары. Абай өлеңдерінде халқы-
ның қасіретін, қайғысы мен қуаны шын баян- дайды. Билеушілердің жаман қылықтарын сы- найды, халқын өнер мен білім алуға шақыра- ды. Ол халықты мектеп ашуға, бала оқытуға, ғылымды білуге, мәдениетін кө теруге үндейді. Басқа халықтарға құрметпен қарауды, олардың өнерін үйренуді уағыздады. Абай қырық жасында «Жаз», «Жасымда ғы- лым бар деп ескермедім» өлеңдерін жазды. Ақын өзінің жас кезінде оқи алмағанын, ғылымның қажет екенін ескермегенін, «мен оған қол жет- кізуден кеттім, ендігі кезек сендердікі» деп, жас ұрпақты ғылым, білім алуға үндейді. Абай қарасөзбен де ғибратты шығармалар жазды. Ол жалпы саны қырық алты бөлек шығармадан тұрады. Ол былай деп жазады: «Ақыры ойладым: осы ойыма келген нәрселерді қағазға жаза берейін, ақ қағаз бен қара сияны ермек қылайын, кімде-кім ішінен керекті сөз тапса, жазып алсын, я оқысын, керек жоқ десе, өз сөзім өзімдікі дедім де ақыры осыған бел бай- ладым». Ақынның ақыл-өсиеті түрінде тараған қарасөздерінде жастарды адамгершілікке, еңбек етуге, имандылыққа тәрбиелеуге көп көңіл бөлінген. Абай өлең, ғибрат сөздер, поэмалар жазумен қатар, аудармамен де айналысты. Ол А.С. Пуш- киннің, Гёте, Шиллер, Байрон, М. Лермонтов, И. Крыловтың шығармаларын қазақ тіліне аудар ды. Сондай-ақ ақынның өзі шығарған, аудар ған әндері де халық арасына кең таралды. Абайдың өмірі мен қызметі туралы әңгімеле. Сабақта және сабақ- тан тыс алған білімдеріңді пайдалана отырып, «Абай – қазақ халқының ұлы ақыны» деген тақырыпта шығарма жазып кел. Төмендегі үзіндінің мәнін ашып көрсет: «Еңбек қылмай тапқан мал дәулет болмас, қардың суы секілді тез суалар...» Абай «Егер де есті кісілердің қатарында болғың келсе, күніне бір мәрте, болмаса жұмасында бір, ең болмаса айында бір рет өзіңнен өзің есеп ал!» – деп жазған. Абайдың осы айтылған сөзін қалай түсінесің? Күнделікті өмірден мы- сал келтіре отырып, ойыңды дәлелде. 119 Абай Құнанбаев 1904 жылы 59 жасында дү- ниеден өтті. Абайдан қалған асыл мұра дүние жүзі халықтарының рухани игілігіне айнал- ды. 1995 жылы ЮНЕСКО шешімімен Абайдың туғанына 150 жыл толуы әлемдік деңгейде той- ланып өтті. Бұл – әлем халқының Абайға деген үлкен құрметі. жүктеу/скачать 6,79 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|