Сборник упражнений для школьников общеобразовательной школы с русским языком обучения «Bilimsema» баспасы Алматы, 2020



Pdf көрінісі
бет95/144
Дата21.05.2022
өлшемі1,87 Mb.
#35228
түріСборник упражнений
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   144
Байланысты:
Ерназарова З.Ш. Грамматика. Жаттығулар жинағы

«ДЕ» КӨМЕКШІ ЕТІСТІГІ 
(вспомогательный глагол «де»)
Значение
Примеры
Перевод
1. Настаивание
деген соң (настаивание)
Кел 
деген соң кел.
Үлкен 
деген соң үлкен
Сказано приходи, так приходи. 
Сказано большой, значит боль-
шой.
2. Авторское 
слова
деп
– Ол: «Бүгін жаңбыр жауады», – 
деп 
еді.
Марат келді, – 
деп жауап берді анасы.
Он 
сказал: «Сегодня будет 
дождь». «Марат пришел», – 
ответила мать.
3. Акценти- 
р ование
деген, дегеніміз
Саяхат 
деген жақсы ғой
(Саяхат жақсы ғой).
Адам 
деген үнемі іздену де жүреді.
Бұл – қыс жылы болады 
деген сөз.
Білім 
дегеніміз үлкен қазына.
Путешествие – 
это хорошо.
Человек – он всегда в поиске.
Это 
значит, что зима будет теплой.
Знания – 
это большое богатство.
4. Указания
дегенім/дегенің/дегені 
(то, что он сказал)
Мұраттың машина 
дегені трактор 
болды.
То, что Мурат назвал машиной, 
оказалось трактором.
5. Предполо-
жение.
деймін/дейді (думаю говорят) Қыс 
биыл суық бола ма 
деймін. Кешке қар 
жауады 
дейді.
Думаю, что зима в этом году будет 
холодной.
Говорят, вечером снег пойдет.
6. Уточнение
деген де
Сыйлықтың ішінде маған 
деген де бар.
Среди подарков есть 
кое-что и для 
меня.
7. Значения 
цели.
деген де
Бала деген де бәріне дайынбыз.
Ради детей мы готовы на все.
8. Усилительное 
значения.
дейсің (как, так сильно) Жаңбыр жау-
ды дейсің.
Как полил дождь.
9. Отношение к 
сказанному.
деп/ойлаймын (думаю что)/есептеу/
сену/қайғыру/күту).
Ол мұғалім 
деп ойлаймын. Ол осылай 
болады 
деп күтпеді.
Думаю, что он учитель. Он не 
ожидал, 
что так будет.
10. Авторское 
слово.
... деген
Жаңбыр жауады 
деген.
Говорили, что будет дождь.
11. Значение 
желания.
-айын/-ейін/-йын/ 
-йін
 деп едім/тұр/жүр/жатыр, (хотел 
бы) Саған осыны айта-йын 
деп едім.
Хотел тебе сказать это.


102
11. Дұрысын таңдаңдар: деп/деп еді.
1. – Қалжан, нешінші сыныпты бітірдің? .................. сұрады Ботакөз.
2. – Бүгін ерте келші, .................... өтінді Сара.
3. – Әдейі танысу үшін келдім, ................. Сәкен.
4. – Ертең жалпы жиналыс болады, .............. мұғалім.
5. – Менің шет елде оқығым келеді, ................ Айнұр.
6. – Гүлдерге су құюды ұмытпа, ................... анам.
7. – Мен келемін, ................... жауап берді Анар.
8. – Хатты аудара алмадым, ................. ренжіді Асыл.
9. – Музыканы тыңдағанды ұнатамын, .................. Жазира.
10. – Көп іздеуге тура келді, ................. Нұрлан.
12. деген сөз тіркесін қолданып, сөйлемдерді аяқтаңдар.
Үлгі: Аспанды бұлт қаптады. – Бұл жаңбыр жауады деген сөз.
1. Көктем кеш шықты.
....................................................................................................................
2. Күн қызарып батты.
....................................................................................................................
3. Серік бірыңғай ұлттық тестен 115 балл алды.
....................................................................................................................
4. Менің досым ҚБТУ-да оқиды.
....................................................................................................................
5. Балалар өте көңілді.
....................................................................................................................
6. Біздің мұғаліміміз көп сұрақ бергенді ұнатады.
....................................................................................................................
7. Менің атам дастарқан басында көп сөйлегенді ұнатпайды.
....................................................................................................................
8. Тәрбиеші балалармен ойнағанды жақсы көреді.
....................................................................................................................


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   91   92   93   94   95   96   97   98   ...   144




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет