ЖаңА Әліпби негізіндегі астана, 2018 Қазақ тілі емлесінің ережелері
жүктеу/скачать 473,73 Kb. Pdf көрінісі
|
Емле соңғы
- Бұл бет үшін навигация:
- НЕГІЗГІ ТІРЕК ҰҒЫМДАР Әріп
- Түбір
- Морфологиялық принцип
- Күрделi сөздер
- Біріккен сөз
- Қос сөз
- Шеттілдік сөз
| ҚАЗАҚ ӘЛІПБИІ
№ латыннегізді әліпби әріп атауы кирилнегізді әліпби әріп атауы 1 Аа [а] Аа [а] 2 Áá [á] Әә [ә] 3 Bb [by] Бб [бы] 4 Dd [dy] Дд [ды] 5 Ее [е] Ее [е] 6 Ff [fу] Фф [фы] 7 Gg [gi] Гг [гі] 8 Ǵǵ [ǵy] Ғғ [ғы] 9 Hh [hy] х, һ [хы] 10 Ii [i] Іі [i] 11 Iı [iι] и, й [іи] 12 Jj [jy] Жж [жы] 13 Kk [ki] Кк [кі] 14 Ll [yl] Лл [ыл] 15 Mm [my] Мм [мы] 16 Nn [ny] Нн [ны] 17 Ńń [yń] Ңң [ың] 18 Оо [о] Оо [о] 19 Óó [ó] Өө [ө] 20 Рр [рy] Пп [пы] 21 Qq [qy] Ққ [қы] 22 Rr [yr] Рр [ыр] 23 Ss [sy] Сс [сы] 6 24 Тt [ty] Тт [ты] 25 Uu [u] Ұұ [ұ] 26 Úú [ú] Үү [ү] 27 Vv [vу] Вв [вы] 28 Yy [y] Ыы [ы] 29 Ýý [uý] Уу [ұу] 30 Zz [zy] Зз [зы] 31 Shsh [shy] Шш [шы] 32 Chch [chу] Чч [чы] 7 НЕГІЗГІ ТІРЕК ҰҒЫМДАР Әріп – дыбыстың графикалық таңбасы. Дыбыс – айтылатын әрі естілетін ең кіші дыбыстық бірлік. Фонема – сөздер мен морфемаларды бір-бірінен мағына және форма жағынан ажырататын тілдің дыбыстық жүйесін- дегі негізгі типтік бірлік. Емле – жазу нормаларын қалыптастыратын ережелердің жинағы. Тіл үндесімі – бірінші буынның үндесіміне қарай бірыңғай жуан, не бірыңғай жіңішке айтылатын қазақ тілінің негізгі ды- быстық заңдылығы. Түбір – сөздің әрі қарай бөлшектеуге келмейтін, лексика- лық мағынасы сақталған негізгі бөлігі. Фонематикалық принцип – дыбыстардың сөз ішіндегі не- месе сөз тіркесіміндегі өзара әсері ескерілмей, негізгі фонема- лық түрі (мәні) сақталып жазылатын емле ұстанымы. Морфологиялық принцип – жеке сөздің және күрделі сөз сыңарларының түбір тұлғасы сақталып жазылатын емле ұста- нымы. Қосымша – сөз мағынасын өзгертетін, түрлендіретін, сөз бен сөзді байланыстыратын грамматикалық бірлік. Қазақ тілін- дегі қосымшалар түбірдің соңғы буынына үндесіп, не жуан, не жіңішке жалғанады. Күрделi сөздер – сыңарлары арасындағы синтаксистік қа- тынас жойылып, тұтасқан бірлік ретінде бір мағынаны біл- діріп, бір ғана морфологиялық, синтаксистiк қызмет атқа- ратын, біріккен, кіріккен, қос сөз және атауыштық тіркес түріндегі сөздер. Біріккен сөз – екі сыңардан бірігіп бір ғана зат пен құбылыс- тың атауы болатын, бірге жазылатын сөз. 8 Қос сөз – бір сөздің қайталануынан, буынының, не бір дыбы- сының қайталануынан жасалған, дефиспен жазылатын күрделі сөз. Қысқарған сөз – күрделі атаулардың қысқартылып жа- зылған түрі. Шеттілдік сөз – жазба тұрпаты түпнұсқасынан үлкен айыр- масы болмайтын өзге тілден енген сөз. Кірме сөз – қазақ тілінің дыбыстық заңдылықтары бойын- ша игеріліп жазылатын өзге тілден енген сөз. жүктеу/скачать 473,73 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|