K a3ipri
тацда акпараттык технологиялардьщ жедел дамуына
байланысты алган бЫ м дер тез есюруде, сондыктан адамзат
баласы алган бипмш унем
1
толыктырып, жацартып туруы
кажет. Бш
1
м беру угымынын, мазмуны да езгер
1
стерге ушырап,
жан-жакты кенейе тустг Педагогика гылымында оньщ б1рнеше
аныктамалары бар.
- Кен магынадагы б т м беру - жеке тулганьщ езш-ез1 дамытуга
жэне ем
1
рлж жолын кузырлы тандауга мумкшшшжтерш кецейтуге
багытталган процесс. (А.Г.Асмолов).
- Б т м беру дегешлпз жеке тулганьщ элеуметтж жетшу1 мен
жеке ecyi камтылатын оньщ кабшеттшктер
1
мен мшез-кулкын
жетшд1ру nponecci жэне нэтижес1 (ЮНЕСКО, 1997).
- Педагогикалык энциклопедияда б'ийм беру угымы — жеке тулга
мен когам муддес
1
ушш журпзшетш педагогикалык тургыдан
уйымдастырылган элеуметтенд1ру процесс!. (1999 ж).
- Б т м беру - адам, когам, мемлекет муддесше, максатына
багытталган тэрбие жэне окыту процесс! (Сластенин В.А.).
Осындай жэне тагы баска бЫ м беру угымына бершген
аныкгамалардыц
K e n T i r i
оньщ
кец
магыналылыгыныц,
кепкырлыльиъшьщ, мацыздылыгыньщ айкын дэлелг
Kaiipri бипм берудщ непзп максаты - тек бипм, б ш к дагдыларды
калыптастыру емес, сонымен катар жеке тулганьщ элеуметтж кунды
ic-эрекетке катысуы ушш ез
1
не жэне когамга кажегп кабшеттерш
дамыту. Осы тургыдан ойды ербиетш болсак, 6uiiM беруде тек бинмд1
мецгерту,
61
лiк пен дагдыларды калыптастыру ж е т к ш т з . KepiciHme
бийм, бипк, дагдьшар аркылы жеке тулганьщ уйлеамд
1
турде
7
эмоционалды, акыл-ой, адамгершшж, рухани-кундыльщ, epiKTiK,
дене жагынан толыкканды дамуы манызды. Б ш м беру барысында
адам мэдени кундыльщтарды, гылыми бшмдерд1 мецгередь Соньщ
нэтижесшде экономиканьщ, саясаттьщ, гылымньщ, мэдениеттщ,
енердщ дамуына зор улесш коса алады.
Б ш м берудщ сапасы адамныц бипм алып жаткан мекемесшщ
(мектеп, жогары оку орындары) педагогикалык ic-эрекетше тыгыз
байланысты болады. Ал жогары бипм берудщ сапасы студенттердщ
кэЫби, оку-танымдьщ, гылыми-зерттеу жумыстарына, кэсштж
педагогикалык практика децгешне тiкeлeй байланысты. Бул кезде
студенттердщ басым кепш ш гш де оз бетшше бинм алу жэне
nieuiiM кабылдай алу ккерлжтер! бешп, б ел се н д тк , табандыльщ,
тез1мдшк,
зеректшж,
жауапкершшш касиеттер1
айырьщша
байкалады.
Бинм беру саласыныц эрб1р даму кезендерше тэн заманауи улп,
модель peтiндe кабылданатын езшдш теориялык, эдюнамалык
ерекшелжтер
1
болады. Бул жалпы педагогикалык кауымдастьщтыц
кабылдаган даму багыттарыныц жиынтыгы гылыми титде
парадигма деп аталады. Парадигма угымын ец
6
ipiHuii болып
гылыми
пэндердщ
дамуыныц
турл
1
кезецдерш
зерттеген
американдык тарихшы Т. Кун болган. Оньщ пайымдауынша эр
гылымньщ дамуында мынандай кезецдер байкалады:
- парадигманыц орныгуына деш нп кезец,
- парадигманыц калыптасуы, орныгуы;
- гылым саласындагы дагдарыс, парадигмалардыц ауысуы.
Ал педагогикалык; парадигма дегешм1з накты педагогикалык
мшдеттерд
1
шешудеп улп, стандарт, елшемдер, модель ретшде
устанатын калыптаскан Heri3ri гылыми жeтicтiктep, эдютер,
теориялар, кезкарастар жуйесг Жаца парадигмалар келешектеп
гылыми зерттеулердщ багыттарын аньщтайды, оларга непз болады.
Мысалы: Ka
3
ipri отандык педагогикада мынандай парадигмалардыц
ауысуы байкалады: «бтьмдг адам» парадигмасыныц орнына
«омipse бейшделген, белсенд1, шыгармашыльщ тургыдан ойлай
алатын, жэне взт-взг адамгершшк, ацыл-ой жагынан дамы туга
цабтетпп адам» парадигмасыныц ауысуы айкын кершедь Ягни,
бурынгы кезкарастар бойынша адамга бинм, бинк, дагдылар
жуйесш мецгерту жеткш
1
кп деп есептелшген болса, каз!р ол
ж еткш каз. Ce
6
e
6
i адам тек дайын бшмдерд1 мецгерген болса,
6ipaK
оны шыгармашыльщпен практикада колдана алмаса, езш-ез1
жетшд
1
рш отыруга бешмделмеген болса, онда бундай адам котам
талабына жауап бере алмайды.
Сондыктан
Ka3ipri
6 in iM
беру саласында жаца педагогикалык
парадигма калыптасуда.
Парадигмалардыц ауысып отыруы
зацды кубылыс. Оны философиялык зандар да дэлелдейдг Жаца
педагогикалык парадигмада «бийм беру философиясы» деген
утым кещнен талкылануда.
Б ш м беру философиясы кептеген сурактарга жауаптар
1
здест
1
редь bya
3
ipri когамдагы жеке тулганыц алатын орны
кандай? Адамзаттыц мацызды мэселерш шешудеп б ш м берудщ
элеуметтк ролшщ мэш неде? Ka
3
ipri кездеп б ш м беру саласы,
оныц даму багыттары кандай? Ол болашакта кандай болуы керек?
Б ш м берудщ Ka
3
ipri жагдайы канагаттанарлык па?
Ал философия ертеден дамыган гылымдардыц
6
ipi екеш белгш .
Философия - грек тш нен аударганда («филео» - «жаксы керу»,
«софия» - «акылдылык») - адамзат когамы мен ойлау табигаты
дамуыныц ец
Достарыңызбен бөлісу: |