И. А. Зимняя педагогикалық психология

330 
4 
тарау. Педагогикалық ӛзара әрекеттесудегі,
қарым-қатынастағы және оқу-педагогикалық
іс-әрекеттегі «кедергілер» 
 
§ 1. Қиындатылған қарым-қатынастың
анықтамасы және жалпы сипаттамасы 
 
 
Қарым-қатынастағы қиындықтың жалпы сипаттамасы 
Педагогикалық психологияның, қарым-қатынас психологиясының 
кҥрделі, педагогикалық мәнді проблемасы адамның іс-әрекетте, қарым-
қатынаста кездесетін қиындықтары немесе қарым-қатынас «кедергі-
лері» проблемасы болып табылады. Алайда, тҥсіну, (мәтіндерді) 
айтылған пікірлерге тҥсініктеме беру қиындықтары және оның диалог 
және жҧртшылықпен қарым-қатынас жағдайында туындауы ежелгі 
уақыттың риторикасында да қарастырылған, мысалы, жоғарыда 
келтірілген Цицерон трактатында бҧл проблема коммуникативтік-
ақпараттық теорияның, әлеуметтік–психологиялық теорияның және 
біздің жҥз жылдықтың ортасынан бастап когнитивті психология 
контексіндегі арнайы зерттеулер объекті ретінде зерттелді (Д. Катц, Л. 
Ли, Г. Лассвелл, М. Андерсон, Е.С. Кузьмин, Б.Д. Парыгин, Б.Ф. Ломов, 
Я.Л. Коломинский, Е.А. Климов және т.б.).
Педагогикалық іс-әрекетте мҧғалім (оқытушы) мен оқушы 
(студент) арасындағы және сынып (топ) ішінде оқушылар (студенттер) 
арасындағы ӛзара әрекеттесу процесіндегі қиындықтар оған әсер етуші, 
себеп тудырушы факторларды анықтау мақсатында елеулі екпінмен 
зерттелуде. Және де осы қиындықтардың оқу іс-әрекеті ҥшін мәні де 
зерттелуде (Н.В. Кузьмина, А.А. Леонтьев, А.К. Маркова, В.А. Кан-
Калик, Е.В. Цуканова, В.В. Рыжов, Л.А. Поварницына және т.б.). 
Қарым-қатынас «қиындықтары», «кедергілері» – бҧл субъективті 
қҧрылу, субъекттің қандай да бір кҥрделі, таңқаларлық, стандартты 
емес, қарама-қайшылықты жағдайды бастан кешіруі екенін атап ӛтейік. 
Сондықтан, бір адамда қиындық туғызған жағдайды басқа адам мҥлдем 
байқамауы мҥмкін.

331 

жүктеу/скачать 2,21 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: