62
әрекеттері үшін жауапты екендіктерінің мойындауларынан көрінеді. Бірлікте ғұмыр кешу
заңы- адамгершілік қағидаларын мансұқтау адамдарды жол ережесін білмейтін жүргізушіден
де бетер зардаптар мен қайғыға душар етеді.Арғы-бергі заман ғұламалары ой елегінен
өткізген
адамзаттың
рухани
тәжірибесі
соны
айғақтайды.
Қазіргі ғылым мен өндіріс технологиясының ғаламат дамуы, соған табан тіреген жаппай
қырып- жоятын қарулардың жетілдіріле түсуі және оның болашағының болжамсыздығы,
адамдардың моральдық кемелденуінің, жер бетіндегінің бәрі үшін жауапкершілігінің рөлін
орасан арттырып жіберді. Бүгінде өркениетті гуманистік негізде құрудың бірден-бір шарты
да, келешектен үміт те руханиятқа байланысты болып қалды.Қазіргі адамзаттың «бас
ауруына» айналған өркениет проблемасын бұдан бір ғасыр бұрын кемеңгер Шәкәрім: Әрі
ғалым,
әрі
залым,
Ел түбіне сол жетер, - деп көрегендікпен болжаған, сақтандырған болатын. Ол өзінің
данышпан туысы және ұстазы Абайдың ізімен «адам өмірін ... адал еңбек, ақ жүрек, арлы
ақыл»
арқылы
түзеуге
болады
деген
терең
тұжырым
жасады.
Нарық қатынастары жеделдетіп жіберген экономиканың әлемдік кірігуі дүние жүзін
«қашып құтыла алмайтын» (Ш.Айтматов) ғаламдану арнасына үйіріп әкетіп барады.Бұл
халқымыздың егемен ел, ұлт ретіндегі болашағына, өзінің рухани мәдениетіне, ата салт –
дәстүріне қаншалықты адалдығына үлкен сын болмақ.Өйткені , айналып келгенде, әлемдік
қауымдастықта кәделі орнымыздың болу – болмауын рухани мұрамызды, салт – дәстүрімізді
сақтап, өзіндік төл мәдениетімізді дамытуға деген бүкіл ұлттық ерік- жігеріміз бен
табандылығымыз, дәйектілігіміз шешпек.Ал ұлтсызданудың отарлық формасының
өркениеттік ғаламдану формасына айналып кету қаупінің алдын- алу, ең алдымен,
халқымыздың әдебі мен адамгершілік- ізгілік дәстүрлерін оқушы ұрпақтың жан дүниесіне
сіңіруге
байланысты.
Қазақ елі өмірінде тарихи таңдау жағдаяты туған ХХ ғасырдың алғашқы ширегінде
А.Байтұрсынов: «Біз елді түзеуді бала оқыту ісін түзеуден бастауымыз керек», - деген
қорытындыға келген болатын. Кемеңгер педагог «оқу ісін түзеу» деп оқытуды ізгілендіруді
айтқан. Оның: «Білім мен адамгершілік – екі басқа нәрсе», - деген терең философиялық
түйіні
соны
көрсетеді.
Данышпан бабамыз Әл-Фараби білім мен тәрбиенің бір еместігін айта отырып,
тәрбиесіз берілген білім адамға таяқ болып тиеді деген тұжырым жасайды. Баяғы заман
моралистері тәрбие ұғымын көбінесе ізгілік, әдеп –инабатқа балама мәнде қолданған. Оның
әбден қисыны бар. Өйткені орта ғасырларда өмір сүрген француз философы М.Монтень
айтқандай: «Ізгілік ғылымын меңгермеген адамға кез келген басқа ғылым тек қана зиянын
тигізеді».
Рухани – адамгершілік білім беру жеке тұлғаның әлеуетін барынша ашуға
бағдарланған. Адамгершілік адамның жалпы мәдениетінің көрсеткіші ретінде оның
абыройын, жалпы адамзаттық құндылықтарды ұстануын білдіреді. Руханилық – адамның
материалдық емес, адамгершілік құндылықтар басымдығына негізделген адам мен адамзат
өмірінің рухтық – сезімдік жақтары, адамдардың өзгеше ойлау бейнесі мен тіршілік әрекеті.
Рухани
–
адамгершілік
тәрбиесінің
негізгі
міндеттері:
1.Адамгершілік
сананы
қалыптастыру
2.Адамгершілік
сезімді
дамыту
және
тәрбиелеу.
3.Адамгершілік
тәртібінде
іскерлік
пен
дағдыны
дамыту
4.Этикалық
білім
беру.
5.Гуманизм,
адалдық,
батылдық,
төзімділікті
қалыптастыру
6.Адамға сүйіспеншілік, құрмет, қайырымдылық сезімін дамыту.
Осы ретте мен 5-сынып оқушыларымен өзін-өзі тану пәнінен өткізген сабақ жоспарын
ұсынамын:
Сабақтың тақырыбы : Адалдық пен әділдік
( 5-сынып оқушыларына арналған «Өзін-өзі тану» пәнінің сабақ жоспары )
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
63
Сабақтың мақсаты: Адам өміріндегі адалдық, әділдік, қасиеттерінің маңыздылығын
түсіндіру арқылы ақиқат құндылығының мәнін ашу.
Міндеттері:
*Өмірдегі адалдық пен әділдіктің орны мен маңызын аша отырып, адалдық пен әділдік
қасиеттері туралы түсінік беру;
*Адалдықпен өмір сүру жолында оқушылар бойындағы адалдық пен әділдік қасиеттерін
дамыту;
*Оқушылардың бойында адалдық және әділдік қасиеттерін тәрбиелеу.
Ресурстар: ( оқулық, пенал, дәптер, күнделік, бейджик)
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:
Сәлемдесу
5 Т еске түсіру
Тыныштық сәті
Нұрға бөлену
Денелеріңізді бос ұстап, ыңғайланып отырыңыздар. Аяқ-қолдарыңызды айқастырмаңыздар.
Қолдарыңызды өздеріңізге ыңғайлы етіп, бос еркін қойыңыздар. Көздеріңізді
жұмуларыңызды өтінемін. Елестетіп көріңізші: Күн нұры сіздің төбеңізхден өтіп, кеудеңізге
қарай бойлап барады. Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестеңіз. Ол
біртіндеп күшейе түсуде. Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз. Сіздің қолдарыңыз
нұрға бөленіп, сәуле шашуда. Қолымыз тек жақсы , ізгі істер істейді. Және баршаға
көмектеседі. Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда. Олар сізді тек
жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады. Олар нұр мен махаббат құралына айналады.
Одан әрі сіздің ауызыңызға, тіліңізге тарады. Тіліңіз тек шындықты және жақсы, ізгі
сөздер ғана айтады.
Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана
естиді. Нұр көздерімізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты ғана
көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрғам бөленіп, басыңызға тек ізгі , сәулелі ой келеді. Нұр
бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды , сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыға сәуле
шашады. Осы нұрды туысқандарыңыға , мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңа
бағыттаңыз. Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да жан-жануарларға,
өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын! Ғаламның барлық түкпір-түкпіріне нұр
бағыттаңыз. Ойша айтыңыз: «Мен нұрлымын! Нұр менің ішімде! Мен Нұрмын!» Осындай
Нұр, Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз...
Енді осы Нұрды жұрегіңізге орналастырыңыз. Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.
Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз. Енді ақырын жаймен көзіңізді ашып ашуға болады.
Рахмет!
Үй тапсырмасын тексеру
Оқушылар 23 сабақ, 81 беттегі корей ертегісі « Адал бала» мәтінін оқып келу керек болатын.
Мәтін бойынша сұрақтар:
Бала неліктен алтын , күміс балталардан бас тартты?
Балталарды бірден алса не болар еді?
Баланың жасаған ісін адал деп айтуға бола ма ?
Ақсақал баланың қандай қасиетін бағалап , сый жасады?
Сабақ барысын талдау:
Дәйексөз
Күшіңе сенбе, адал ісіңе сен! М. Әуезов
Дәйексөзді хормен оқу, қыздар, ұлдар дауыстап оқу, дәптерге көшіріп жазу.
Дәйексөзді талдау.
Әңгімелеу
Мұғалім сыйы
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
64
Бүркіттің досы - Сұңқар
( халық ертегісі )
Бір күні Бүркіт өзіне адал дос іздеп әлемге хабар жіберіпті. Құстар жиналып, бүрніттің
алдына келіпті.
Сонда Бүркіт:
-Кімнің қандай қасиеті бар? – деп сұрапты
Бірінші болып қаз сөйлеген екен;
-Мен суда да жұземін, жерде де жүремін, ұша да білемін,-депті
Жапалақ ортаға шығып:
-Менен басқа құстар түнде ұшып көрген емес, -деп мақтаныпты. Құстардың көбі өз-өзін
мақтаған екен. Сонда Бүркіт алыстау тұрған Сұңқардан:
-Сен неген үндемейсің? Сенің қандай қасиетің бар?-деп сұрапты. Сұңқар:
-Менің үндемей тұрған себебім, өзімде ешқандай қасиетім жоқ, бір ғана адал дос бола
аласың. Асырмай тек әділдігіг айттың, -депті. Содан бері биікте Бүркіт пен Сұңқар ғана
самғайтын болыпты.
Талқылау сұрақтар :
1. Бүркіт өзіне қандай қасиеттері бар дос іздеді?
2. Неге қаз бен жапалақ Бүркітке адал дос бола алмады?
3.Бүркіт Сұңқардың қандай қасиеттерін жоғары бағалады?
4.Сендер өз достарыңның қандай қасиеттерім болғанын қалайсыңдар? Неліктен?
5. Достарың туралы айтып беріңдерші?
6. Адалдық пен әділдік қандай әрекеттерден , қандай жағдайдан көрінеді деп ойлайсыңдар ?
Шығармашылық, топтық жұмыс
Жайлы музыка қою. Түстермен кездейсоқ топтарға бөлінеміз.
«Дүниеде әділдік пен адалдыөқты ту еткен адамнан артық ешкім жоқ» деген Ш.
Уалихановтың сөзін негізге ала отырып топтарға тапсырмалар беріледі.
1 топ – өлең құрастыру.
2 топ- әңгіме құрастыру.
3 топ – « Адалдық қағидалары » жолдауының мәтінін жазу.
Топтық жұмысқа 7 минут беріледі.
Топтық жұмысты жариялау.
Топпен ән айту. «Ақ көгершін» әні
1. Елеусізова С. Қарым-қатынас психологиясы. – Алматы: «Рауан». 1996
2. Қ. Жарықбаев, Ө. Озғанбаев «Жантануға кіріспе», А., 2000ж.
3. М.М. Мұқанов «Жас және педагогикалық психологиясы», А., 1996 ж.
Аннотация
Разработка урока самопознания, направлена на тему достоинство человека в
общественной жизни и суть этого проекта выявляется достижением этой цели.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
65
Татьяна Владимировна БАЛГАБЕКОВА,
КГУ «Средняя общеобразовательная школа №58»
директор, учитель русского языка и литературы
город Караганды, Республика Казахстан
Вера Анатольевна РЯЗАНОВА,
заместитель директора по научно-методической работе, учитель математики
КГУ «Средняя общеобразовательная школа №58»
город Караганды, Республика Казахстан
ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ ТУРИЗМ КАК ИННОВАЦИОННЫЙ МЕТОД ОБУЧАЮЩЕЙ
СРЕДЫ
Аннотация
В свете инновационных подходов обучения особенно важно обратиться у истокам, к
семье, естественным условиям, формирующим неподдельную мотивацию у школьников,
побуждающую их к активному погружению в языковую среду через социально-бытовые,
культурные ценности. В статье представлен опыт собственной реализации проекта, во время
исполнения которого группа его участников смогла погрузиться в среду, где, отдыхая, дети
приобретали навыки нового социального поведения, а, обучаясь, имели возможность
активно и продуктивно отдохнуть.
Интересное время, в котором мы живём, требует от современного человека активного
включения в процесс его течения. Сегодня нельзя пассивно наблюдать за происходящим. От
каждого требуется полная мобилизация сил, знаний, желаний. Благо, что современная
педагогика предлагает нам, учителям, целый спектр инновационных подходов, которые, при
правильном их использовании делает сложный процесс обучения интересным,
нацеливающим на самостоятельный поиск, саморазвитие, формирует стойкую учебную
мотивацию.
Часто бывает, что новое – это хорошо забытое старое. Уже когда-то оно имело успех,
но со временем было вытеснено чем-то более продуктивным. Но, как показывает история,
обращение к истокам питает мудростью. Именно к истокам призывают нас обратиться
авторы проекта образовательного туризма, интерес к которому в последнее время
значительно возрос.
Государственный Образовательный стандарт говорит о культурно– историческом,
системно–деятельностном подходе в обучении и воспитании, что даёт возможность
обеспечения условий для общекультурного и личностного развития на основе
формирования универсальных учебных действий, обеспечивающих не только успешное
усвоение знаний, умений и навыков, но и формирование картины мира, компетентности в
любой предметной области познания. В Стандарте основной акцент делается на развитие
коммуникаций, на умение человека общаться, на овладение языком в процессе общения. Так
вот, посредством образовательного туризма появляется возможность оказаться в новой
образовательной среде, которая своей естественностью создаст условия, способствующие
возникновению правильной мотивации и стойкого желания погрузиться в эту среду, с её
культурой, языком, бытом.
В 2015 году
Департаментом молодежной политики Министерства образования и
науки Республики Казахстан
был разработан
культурно-образовательный проект
«Поколение+».
Проект разработан с учетом лучшего зарубежного опыта стран ОЭСР
(организация экономического содействия и развития) по развитию детско-юношеских
организаций дополнительного образования. Одним из направлений данного проекта является
развитие детского и юношеского туризма.
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
66
Детский туризм является содержательным способом досуга и эффективным
средством воспитания школьников. Образовательное путешествие, совершаемое автономной
детской группой, связано с преодолением целого ряда трудностей и экстремальных
факторов. Такие условия создают благоприятную основу для раскрытия положительных
качеств участников, не реализуемых в повседневной жизни, для формирования активной
жизненной позиции, для стимулирования процессов социализации личности.
Актуальность использования детского туризма в образовании определяется также его
способностью решить многие проблемы современной школы, например, удовлетворение
потребностей школьников в самореализации, развитие полноценного детского
самоуправления, ослабление перегрузок, возникших вследствие интенсификации процесса
обучения, расширение кругозора детей, можно было бы решить путем использования
элементов образовательного туризма в учебном процессе. Детский туризм обладает
достаточным потенциалом для приобретения учащимися качеств субъекта деятельности,
свидетельствующих о готовности к ее осуществлению. Преодоление социального и
языкового барьеров, дальнейший выбор профессии, расширение представлений о мире,
развитие культурологических факторов – всё это играет немаловажную роль в
образовательном туризме школьников.
Целью образовательного туризма является формирование в подростках
способности к активной жизнедеятельности в многонациональной и поликультурной среде,
каким является наше государство. Способствует обладанию развитым чувством понимания и
уважения других культур, умения жить в мире и согласии с людьми разных
национальностей, рас, верований.
В своей школе мы разработали проект образовательного туризма. Определили цели и
задачи, разработали модель образовательного тура; проанализировали возможности
информационного
общества;
разработали
маршруты
образовательных
туров;
индивидуальные маршрутные карты для участников туров соответственно возрастным
группам; в качестве эксперимента реализовали один такой маршрут, создали сайт, оценили
возможности дальнейшего развития образовательного туризма и выступили с социальной
инициативой на городском уровне.
Так что же такое образовательный туризм? Это вид отдыха, основной или
второстепенной целью которого является изучение языков, кулинарии или других дисциплин
(экономики, менеджмента, маркетинга и др.), а также удовлетворение любознательности.
Разновидности образовательных туров:
По первопричине
образование с элементами отдыха (обучение в заграничных школах и
университетах, языковые курсы, экскурсии на работающие предприятия, посещение
музеев и выставок, исторические экскурсии, выездные курсы повышения квалификации,
семинары и конференции);
отдых с элементами образования (любые виды туризма – религиозный,
гастрономический, культурный и т.д., включающие в себя образовательные и обучающие
мотивы).
По тематике тура
Языковой тур – самый распространенный вид образовательного туризма. Основная
цель – изучение иностранного языка методом «погружения» в языковую среду. Такие туры
особенно популярны среди школьников и студентов. Длительность языкового тура может
варьироваться от 10 дней до 3-6 месяцев.
Большой популярностью в образовательном туризме, особенно в части языковых
программ, пользуются европейские страны – Англия, Франция, Италия. На сегодняшний
день к ним присоединились – Финляндия, Норвегия, Польша Чехия и Испания. С целью
привлечения интереса к языкам и традициям этих стран, создаются специальные
(материально доступные) программы для школьников и студентов. Детские туры особенно
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
67
популярны в Англии. Детей размещают как в семьях, так и в пансионатах («резиденциях»).
Одна из самых популярных детских обучающих программ называется «Первые шаги по
Британской земле».
Летние молодежные лагеря приглашают студентов и старшеклассников обучиться
не только языку, но и различным популярным профессиям (например, дизайнера).
Предлагаются различные образовательные программы, в том числе наиболее
распространенный и востребованный проект «Образовательное приключение».
Кроме того, желающим предлагаются языковые школы в сочетании со спортивным
туризмом или те же языковые школы с приобретением знаний по определенной
специальности. Языковые программы рассчитаны на детей с 5-летнего возраста. Но
предложения для таких маленьких детей пока что не имеют большого спроса, а вот
школьников 10-17 лет родители отправляют учиться гораздо охотнее. Градация языковых
туров по возрасту следующая: школьники, студенты, взрослые (причем последние
составляют 10% всего потока).
Образовательный туризм, в отличие от других видов туризма, предполагает наличия
образовательного результата, как обязательного условия путешествия или поездки.
Формами образовательного туризма могут быть экскурсии, походы, туры, лагеря и др.
В настоящее время концепция технологии образовательного туризма основывается на
ценностях открытого образования:
образовательной мобильности,
культурной грамотности,
индивидуальной истории,
является ответом на вызовы нашего времени.
Язык - ворота в культуру народа. Наша задача распахнуть эти ворота как можно шире.
С каждым годом потребность в изучении казахского языка в нашем государстве возрастает.
Это в полной мере относится и к школьному периоду. Современные родители проявляют все
большую заинтересованность в изучении государственного языка их детьми, в частности, в
условиях школьных организаций. Являясь частью учебного процесса, изучение языка
становится одним из основных компонентов образования, это не только ускоряет процесс
формирования иноязычной коммуникативной компетенции, но и, в свою очередь,
положительно влияет на общее развитие ребенка.
Обучение любому языку должно происходить таким образом, чтобы ребенок стал его
непосредственным участником. Мотивами совместной деятельности должны стать радость и
удовольствие от общения, взаимодействия, сотрудничества со взрослыми и сверстниками.
Государственная программа развития и функционирования языков в Республике
Казахстан на 2011-2020 годы предусматривает ведение гармоничной языковой политики,
обеспечивающей полномасштабное функционирование государственного языка как
важнейшего фактора укрепления национального единства при сохранении языков всех
этносов, живущих в Казахстане.
В связи с этим мы создали свой собственный сайт, где размещаем базу данных
участников проекта. Дети и взрослые могут находить в интернете семьи, с которыми могут
обмениваться делегациями. Адрес сайта
http://school58kar.ucoz.net/
Нами был проведен опрос в социальных сетях интернета, и были получены следующие
результаты:
86% опрошенных знают о существовании образовательного туризма в мире.
Получены результаты, в какие страны чаще выезжают учиться наши
соотечественники: 50% - в Россию, 35% - в Китай и 15% - в Англию, Германию
и США.
Когда нами было предложено поучаствовать в проекте образовательного туризма, не
покидая пределов Казахстана, то 60% опрошенных ответили, что хотели бы принять участие
для того, чтобы познакомиться с культурой и традициями народов, проживающих на
ҚР және ТМД елдеріндегі ғылым және білім беру жүйесінің өзекті мәселелері
Актуальные проблемы науки и системы образования РК и в странах СНГ
Достарыңызбен бөлісу: |