Негізгі әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-15, 19-22.
Қосымша әдебиеттер: 1-8, 9-15, 16, 17, 18, 21, 25.
№5 СӚЖ. Дауысты дыбыстардың жіктелуі
Тапсырмалар
1. Мәтінді көшіріп, әр сөздегі дауысты дыбыстарды акустика-артикуляциялық қасиеті
жағынан талдаңыз. Әр дауысты дыбыстың фонемалық қасиетіндегі ортақ белгі мен
айырмашылықты түсіндіріңіз. Ырыс алды – ынтымақ. Ақыл жастан шығар, асыл тастан шығар.
Кедейлік – кемдік емес. Адамның адамшылығы – ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы анаға байланысты.
Біреудің жақсы ісін кӛрсең, оны ардақтай біл, кінәлыны кешіре біл… Ӛзіңе де, ӛзгеге де жақсылық
тіле (қанатты сӛздер).
Ұқып, тәртіп, тазалық, дәлдік дегендер Жомарттың бойына сіңген ӛзгеше қасиет (Ғ.Мұст.). Бұта-
бұтаның түбін тінтіп, ұя тауып, құсқа тұзақ құрады. Жүріс-тұрысы, тұлға-тұрпаты тапжылмас
табандылықты аңғартқандай. Тап қазір башқұрттарға тап беруге талай ауылдың тайсалатын түрі бар
секілді. Жалаңаштап ұстаған қарулары аспандағы күнмен ойнап жалт-жұлт етеді (Ә.К.).
2. Мәтінді оқып шығып, әр сөздегі дауысты дыбыстарды әуелі тілдің қызметіне қарай, одан соң
жақтың ашылуы қалпына қарай, ең соңында ерін қызметіне қарай топтастырыңыз. Әр топтағы
дауысты дыбыстар құрамының өзгеруіне назар аударып, сипаттама беріңіз.
Бұл жігіттің жасы отыз шамасында орта бойлы, дӛңгелек денелі, қысқалау мұрынды, шоқша
сақалды, сұрғылт беті дӛңгелек, жалпақтау. Суық қарайтын қисық біткен кішілеу ӛткір кӛзінде және
түксиген қабағында ӛзгеше қаталдық бар. Кішкене мұрны кӛз-қабағына үйлеспейді. Бұл адамның
күлгендегі пішіні, құмарлыққа кӛп салынғандығын білдіріп тұр (М.Ә.).
Негізгі әдебиеттер: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-15, 19-22.
Қосымша әдебиеттер: 1-8, 9-15, 16, 17, 18, 21, 25.
№6 СӚЖ. Дауыстылардың тілдің қатысына қарай жіктелуі
Достарыңызбен бөлісу: |