Дүниенің тілдік бейнесінің соматикалық фрагментін бинарлық оппозициялық жұптар негізінде зерттеу Мақалада дүниенің тілдік бейнесінің соматикалық фрагменттерін зерттеуде бинарлық оппозициялық жұптар
классификациясын лингвистикалық əдіс-тəсілдер қатарында қолданудың маңыздылығы қарастырылады.
Тілдік дүние бейнесінің соматикалық фрагментін бинарлық оппозиция тұрғысынан қарастыру – тіл жəне
адамның ойлауы, танымдық əрекеті арасындағы тығыз сабақтастықта айрықша рөл атқаратын тілдік үнемдеу
заңдылығының өзіндік қырын айқындауға зор мүмкіндік береді. Адам организмінің физиологиялық
ассиметриясын (оң/сол) жəне адамның дене тұрқының вертикальды бағыттағы үштік жіктелісін (бас, кеуде, аяқ) жинақталған білім қорының соматикалық коды ретінде пайдалана отырып, соматикалық тілдік
бірліктерді саралау нəтижесі мынадай тұжырымға келтірді: қазақ жұртының таным-түсінігінде жағымды
қасиеттердің барлығы оң/сол, жоғары/төмен бинарлық оппозицияларының оң, жоғары сыңарларында
көрініс табады.
Түйін сөздер: бинарлық оппозиция, соматикалық фразеологизмдер, дүниенің тілдік бейнесі.
А. Б. Нуржанова
Исследование соматического фрагмента языковой картины мира на основе бинарной оппозиции В статье рассматривается актуальность исследования соматического фрагмента языковой картины мира на
основе бинарной оппозиций и как линвистического метода исследования.
Основанные на бинарной оппозиций соматические языковые фрагменты при сопоставлении дают возмож-
ность распознанию нормированных черт речи. Используя физиологическую ассиметрию (правый/левый) человеческого организма и вертикальное расположение частей тела (голова, туловище, ноги), можно опре-
делить положительные стороны соматического кода знаний.
Ключевые слова: бинарная оппозиция, соматические фразеологизмы, языковая картина мира.
A. B. Nurjanova