јарап, Ґнсiз јалады. ДариЈа Мґраттан к†зiн алмай, оныЎ
јолындаЈы рюмкаЈа коньяк јґяды. Мґрат рюмканы јаЈып
салады. ДариЈа орнынан тґрып, б†лме iшiн кезiп кетедi).
Д а р и Ј а (бiраздан кейiн). Сен б„рiбiр менi кешiруге
тиiстi едiЎ.
М ґ р а т. Егер мен олай iстемесем, †з арымныЎ ал-
дында, досымныЎ алдында арылмас кҐн„Ја батар едiм.
Онда мен †мiрден жиЈан-тергенiмнен тҐгел айырылар
едiм... ¦йi јґлап, шаЎыраЈы ортасына тҐскен адам јан-
дай болады, мен де д„л сондай болар едiм.
Д а р и Ј а. Ал бiздiЎ шаЎырај ортасына тҐскенде еш-
теЎеЎ кеткен жој јой.
М ґ р а т. Мен сендердiЎ шаЎырајтарыЎды јґлатјам
жој. Оны јґлатјан †зiЎсiЎ.
Д а р и Ј а (айЈайлап). Жој! Мен емес, сенсiЎ! Мен †з
шаЎыраЈымды јґлатјым келген жој. Ал сен оныЎ јґлай-
тынын бiле тґрып, „дейi жасадыЎ.
М ґ р а т. Жој, ДариЈа, не десеЎ, о де, бiрај сен к†зiне
ш†п салды екен деп, мен досымныЎ к†зiне ш†п сала ал-
маймын.
Д а р и Ј а (долданып). Ајымај! СенiЎ ш†п салЈан-
салмаЈаныЎ кiмге керек? Кiмге керек?... (КҐйiнiп). Апы-
– 410 –
рау, јырыјја келгенше †мiр дегеннiЎ не екенiне бiр
тҐсiнбеген не јылЈан кещесiЎ? СенiЎ бҐйткен „улиелiгiЎ
јґрып кетсiн! Сен †мiр бойы ештеЎеге тҐсiнбей †тетiн
„пендiсiЎ. Сен басја бiреудiЎ рухани дҐниесiне баса-
к†ктеп кiресiЎ де, †з „мiрiЎдi жҐргiзе бастайсыЎ. ДҐниенiЎ
тҐбiне жететiн мына сендейлер. Сен секiлдi „улиелер
јґрыса екен, сонда жер бетiнде тыныштыј орнар едi.
(Б†лме iшiн „рi-берi кезiп, долдана). Рас, рас, рас! Мен
јателестiм, ајымај болдым, бiлемiн, б„рiн де бiлемiн.
Бiрај сол жалЈыз јате Ґшiн, неге менiЎ бҐкiл †мiрiм †ксуге
тиiстi? Осы „дiлдiк пе? Керек десеЎ, кҐйеуiмнiЎ †зi де
д„л сондай жайды бастан кешкен болуы керек. Келбеттi,
ајылды, тiлдi жiгiт. МҐмкiн емес ондай с„ттi бастан
кешпеуi. Ондай с„ттi бастан кешпеу Ґшiн, †мiр сҐрмей,
тек тiрi боп жҐру керек. Ал мен оныЎ ондай iсiн бiлмеймiн.
Бiлмегеннен кейiн – бајытты болдым. Оны бiлудiЎ ма-
Јан јажетi де жој едi. ОЈан да солай. Бiз ештеЎенi
бiлмегенде с†зсiз бајытты болатын едiк. Кенет... ешкiмге
де керегi жој, јґдай-ау, †мiрде болмайтын Тазалыј,
…дiлдiк, Шындыј деген јияли јаЈидаларыЎмен бiздiЎ тас-
талјанымызды шыЈардыЎ. СенiЎ шындыЈыЎнан г†рi,
т†бемiзден бомба тҐссе, бґдан „лдејайда жајсы болар едi...
Ѕґдай бiледi, сен тек адамдарЈа бајытсыздыј тарату Ґшiн
жаралЈан жансыЎ. (Ентiгiп, шаршап, диванЈа келiп отыра-
ды). ЖґрттыЎ шаЎыраЈын јґлатып, болашаЈын јґртып
тынЈаннан кейiн, соныЎ б„рiн †зiЎнiЎ тазалыЈыЎ мен
†згенiЎ таза еместiгiнен деп д„лелдегiЎ келедi. Ал, жарай-
ды, жалЈыз сен тап-таза бол, јалЈан адам тегiс кҐн„кар.
Сонда сенiЎ тазалыЈыЎ кiмге керек?
М ґ р а т (ойланып). МенiЎ †мiрiмде †кiнiшпен еске
алатын аЈат iс, артыј с†здерiм бiр басыма жетерлiк, Да-
риЈа. Оларды ендi ешјашан да тҐзей алмайтыным есiме
тҐскенде одан жаман жерге кiрердей болып јысыламын.
Бiрај д„л сол кезде сендерге: «Махаббатты аяјја баспаЎ-
дар, бiр-бiрiЎе јиянат жасамаЎдар», – деп алдарыЎда
тiзерлеп тґрып, жалынЈан кезiм менi јызартпайды да,
кҐйзелтпейдi. Мен оны †мiрiмнiЎ бетiме шiркей болар
масјара с„тi деп ойламаймын. Егер сол кезде „лгi опа-
сыздыјты сен емес, ‡мiрбек саЈан жасаса, мен б„рiбiр
осы iсiмдi јайталаЈан болар ем. Мен сенiЎ жҐрегiЎнiЎ
– 411 –
алданЈанын, намысыЎныЎ јорланЈанын к†рiп, бiлiп
тґрып, бейтарап јала алмас едiм. Неге мен сол Ґшiн кiн„лi
болуым керек? Сендердi †з басымнан бетер јадiрлегенiм
Ґшiн бе? Сендерге сенгенiм Ґшiн бе? …лде †тiрiкпен,
сатјындыјпен сыбайлас болмаЈаным Ґшiн бе?
Д а р и Ј а. Сыбайлас болмай-ај јой. Оны сенен ешкiм
де талап етпейдi. Тек †згенiЎ таЈдырына, †згенiЎ отбасы-
на Ґстемдiк жҐргiзбе. Отбасы – кiшкентай, дербес мем-
лекет, оныЎ iшкi, сыртјы саясаты, дипломатиясы бола-
ды. Ол јандай м„селенi болса да †зi шешуге тиiстi. Сырт-
тан ешкiмнiЎ јол сґЈуЈа хајысы жој. ТҐсiнемiсiЎ осы-
Јан? Ал сен басја мемлекеттi †з јолыЎмен јиратып са-
лып ж„не сол Ґшiн „лгi јирап жатјан мемлекеттiЎ †зiн
кiн„лi јылЈыЎ келедi.
М ґ р а т. Жарайды, солай-ај болсын. Бiрај ол
кiшкентай мемлекет тек бiр сенен тґрмайды Јой. ОныЎ
таЈы бiр мҐшесi бар. Сен айтасыЎ: «МенiЎ таЈдырымда не
шаруаЎ бар?» – деп. Ол айтар едi: «МенiЎ таЈдырыма сон-
да неге араласпадыЎ?» – деп. Егер мен сол жолы Ґндемей
јалып, кейiн б„рi де белгiлi болЈан кезде ол маЈан: «Сен
б„рiн де бiлiпсiЎ Јой, мен бајытсыздыјтыЎ шыЎырауына
јґлап бара жатјанда јол ґшын бермегенiЎ јалай, жан
досым?» – десе, менiЎ адамгершiлiк јґнымнан не јалар
едi? (Пауза). Жо-ој. Менен басја керегiЎнiЎ б„рiн ал,
бiрај †зiм таЎдаЈан бґл жолдан †лсем де, јайтпаймын.
МейлiЎ кҐл, мейлiЎ табала, б„рiбiр жан јиюЈа тґратын
м„Ўгi тазалыј, м„Ўгi адалдыј, м„Ўгi махаббат †мiрде бар.
Д а р и Ј а (ызаланып). ЅайдаЈы м„Ўгi махаббат? Ѕай-
даЈы шексiз адалдыј сендегi?.. ‡мiрде ащы шындыј
дегеннiЎ болатынына сенен басја жґрттыЎ б„рiнiЎ к†зi
жеттi. Ал сен баяЈы бiр „нiЎдi јайталай бересiЎ, јайталай
бересiЎ. Ол сенiЎ керемет тазалыЈыЎ емес, сенiЎ †мiрдi
бiлмейтiндiгiЎ, Мґрат. …йтпесе, јарамайсыЎ ба т†Ўiрекке,
к†зiЎдi ашып. Ѕайда сол махаббатыЎ? (Залды к†рсетiп).
Бар ма мынау †мiрде?
М ґ р а т. Бар! Бар!
Д а р и Ј а. К„не? (Жан-жаЈына јарап). К„не?
М ґ р а т (†зiмен-†зi, сенiммен). Бар болЈанда јандай!
Ѕозы мен Баян ше? Л„йлi мен М„жнҐн, Ромео мен Джу-
льетта ше?!
– 412 –
Д а р и Ј а ( Мґратја таЎырјай јарап, басын шайјап).
Осы †мiрден келтiрiп отырЈан мысалыЎ ба?
М ґ р а т ( ДариЈаЈа јарап). Мен ойдан алып отырЈам
жој. БґлардыЎ б„рi де †мiрден алынЈан. Жер бетiндегi
халыјтар м„Ўгi махаббаттыЎ бар екенiн сендерге д„лел-
деу Ґшiн, „дейi солардыЎ атаЈын аЎызЈа айналдырып, та-
рихта јалдырЈан. ( ДариЈаны кекеткен Ґнмен). Бiр халыј
айтса, сенбеуге болар едi, бiрнеше халыј айтјанда, сену
керек, жолдас Скептик.
Д а р и Ј а ( с„л даЈдарып). Жарайды, айтјаныЎныЎ
б„рiн шындыј екен деп јабылдайыј. ТопыраЈы торја
болЈырлар, махаббат жолында јґрбан болып кетiптi. Ал
егер олар †лмей, бiр-бiрiмен јосыла јалЈанда, не болар
едi? Ѕарапайым Јана бiр отбасына айналар едi, ештеЎе
т†теп бере алмайтын кҐйкi тiрлiктiЎ јажауынан ґлы
сезiмдер коррозияЈа ґшырап, баяЈы жай оЈындай жарј
еткен Јажайып махаббаттан тҐк јалмас едi, јалса да, бiзге
жетпес едi. ‡лiмнiЎ арјасында Јана „лгi махаббат ауа
кiрмейтiн вакуумЈа сајталЈандай, уајыттан, кеЎiстiктен,
тiршiлiктен тыс м„Ўгiлiк Јґмыр кешетiн жаЈдайЈа тап
болды. Егер ‡мiрбек екеуiмiз јосылмай тґрып, †лiп кет-
сек, бiз де сендердiЎ саналарыЎда сҐйiспеншiлiктiЎ Ґлгiсi
болып сајталар едiк. БiздiЎ бајытсыздыЈымыз – тiрi
жҐргенiмiз.
М ґ р а т ( кҐйiнiп). Апыр-ай, сендердi †мiрдiЎ јарапа-
йым шындыЈына сендiру јиын болды-ау! Осыдан б„лен-
бай миллион жыл бґрын јґрып кеткен таЎЈажайып
јґбыжыј бiр к†лден табылыпты десе, немесе Јалымдар
топырајтан адам жасапты, „лде о дҐниенiЎ бар екенiн
д„лелдептi десе, сенер едiЎ. Ѕиял жетпес не бiр сґмдыјја
сенер едiЎ. ЗґлымдыјтыЎ небiр жан тҐршiгер тҐрiн айт-
са, сенер едiЎ. Ал адам бойындаЈы iзгiлiкке, тазалыјја
сену соншалыјты јиын. Апыр-ау... ( КҐйiнiп, с†з таба ал-
Достарыңызбен бөлісу: |