Т†лен …бдiкµлы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012
жүктеу/скачать 2,27 Mb. Pdf көрінісі
|
httpsadebiportal.kzuploadiblockbc0bc0b0f1ad9ec9daa74d74569f8f27943.pdf 4
| ды). Сосын ба? Ѕайдар баяЈыша †зiмен-†зi, сол јалпы,
бiрај... КГБ-да iстейдi. М ґ р а т. Амандаса ма? Д а р и Ј а (басын изеп). Амандасјанда јандай. М ґ р а т. Ендеше берi, менiЎ јасыма жiбер. Д а р и Ј а (берi јойЈысы келмей). КГБ-да iстейдi деп отырмын Јой. М ґ р а т. КГБ-да iстеу жамандыјтыЎ белгiсi деп кiм айтты саЈан? Д а р и Ј а (иыЈын јијаЎ еткiзiп). Пожалуйста. (К†зге к†рiнбейтiн «Ѕайдарды» бергi жаЈына јояды). Сосын... Айтпајшы, Мырзекен байЈґс iшiп кеттi. Ѕандай тамаша жiгiт едi. М ґ р а т (таЎырјап). Ѕойшы, рас па? Д а р и Ј а. Ѕоятын тҐгi жој, к„дiмгi маскҐнем. М ґ р а т. МаскҐнемдiк к†бiне рухани жалЈыздыјтан туады Јой, жан сырын б†лiсетiн досы болса, †йтпес едi. ЖалЈыз адам арајпен де, басјамен де жолдас болып кете бередi... Д а р и Ј а. Ѕґдай Ґшiн, басјаны јорЈасаЎ да, маскҐнемдi јорЈамашы. ОЈан адамныЎ јарајан басынан басја таЈы бiрдеЎе кiн„лi дегенге †лтiрсеЎ, сенбеймiн. М ґ р а т. Жанашыры болмау деген жаман н„рсе. Д а р и Ј а. Ну и что? Егер †зiн-†зi јорЈауЈа шамасы келмесе, кiм к†мектеседi оЈан. ‡згелердiЎ де жетiсiп жҐргенi шамалы, оЈан к†мектеспек тҐгiл. М ґ р а т (сенiммен). К†мектесуге болады. Д а р и Ј а. Ол сонда осыныЎ б„рiн бiлмегеннен, тҐсiнбегеннен iстеп жҐр деп ойлайсыЎ ба? Бала емес јой ол, айналайын-ау, ајыл айтатын. Ѕазiр бала да алмайды айтјан тiлiЎдi. М ґ р а т. К†мектесуге болады. Ол Ґшiн тек адамдар бiр-бiрiмен жајын болу керек. АлЈашјы јауымныЎ адам- дарын сајтап јалЈан – жајындыј. Он адам бас јосып, жајын болса, кҐш, јауым, ал бiз онымыз он жалЈыз бо- лып жҐремiз. ЖалЈыз адамда кҐш те, сенiм де болмайды. – 406 – Жајындыј пен араласу жој жерде махаббат та, Јадауат та болмайды. (ДариЈа орнынан тґрып, барды ашып, бас- талЈан коньяктыЎ шынысын алып, јайта отырады. Мґрат- тыЎ рюмкасына коньяк јґяды. Мґрат с†зiн жалЈастыра- ды). Содан барып неше тҐрлi јґбыжыјтар пайда бола- ды. ЕсiЎде ме, баяЈы бала кезде ојыЈан ертегiмiз: к†пес бiр сапардан к†Ўiлсiз оралады, с†йтсе бајтаЈы гҐлiн жґлЈаны Ґшiн „лдејандай бiр јґбыжыјја јызын беретiн болып келiсiп келiптi. ЅалЈан јыздары ат-тонын ала јашјанда, кiшi јызы „кесi Ґшiн јґрбандыјја баруЈа келiседi; ал јґбыжыј деп жҐргенiмiз денесiне жајсы к†рген адамныЎ к†з жасы тамЈан кезде адам јалпына келетiн шартпен сијырланЈан к†рiктi де, ајылды жас байбатша екен. Д а р и Ј а (МґраттыЎ Ґнiмен ертегiнi жалЈастырып). Ајырында †лiп жатјан јґбыжыј „лгi јыздыЎ к†зiнен тамЈан жастан тiрiлiп, адам јалпына келедi. Солай Јой? М ґ р а т. Д„л солай. ‡зiЎ ойлашы, бiздiЎ арамызда да сҐйген адамыныЎ к†з жасы жанына тамбаЈасын, жiби ал- май жҐрген талай рухани јґбыжыјтар жҐрген жој па? СоларЈа шын сҐйген адамныЎ жан ерiткен к†з жасы там- са, жҐректерi жґмсарып, мейiрбан жанныЎ јалпына тҐс- пес пе едi? Д а р и Ј а. Жој, келiспеймiн. Онда баяЈы СаЈынтайды јайда јоясыЎ? Оны сҐймеген, оныЎ соЎынан жылап- еЎiреп, ермеген јыз јалды ма? Тiптi жҐрегiне тамЈан к†з жасынан оныЎ тґншыЈып †летiн кезi болды. Бiрај ол одан тҐк те †згерген жој. М ґ р а т. Кез келген к†з жасына ери берсе, не бола- ды?.. С„йкестiк деген бар... М„селен, халсыз жатјан адам- ды аман алып јалу Ґшiн јаныЎды бересiЎ, бiрај сенiЎ јаныЎ оЈан с„йкес келмеуi мҐмкiн. ЫјыласыЎ адал, бiрај јаныЎды јґюЈа болмайды. Сол сияјты, группасы с„йкес келмесе, к†з жасы јанша тамЈанмен, „рине, жанЈа тара- майды. Д а р и Ј а (јолын сiлтеп). …й, јойшы. Ѕазајтар баяЈы- да жастарды јґда тҐсiп, јолдан јосып жатјанда да груп- пасы с„йкес келмей, †лiп јапты дегендi естiген жојпын. М ґ р а т. Неге естiген жојсыЎ? Махаббат Ґшiн жанын јиЈандар тарихта аз ба? – 407 – Д а р и Ј а. СенiЎ бiр Јасырда бiр-ај рет кездесетiн ондай махаббатыЎмен адамзаттыЎ ґрпаЈын жалЈастыру мҐмкiн емес. М ґ р а т. µрпај јалдыру жануарларда да бар. Бiрај ол махаббат емес. Д а р и Ј а. µрпајты алып тастасаЎ, сенiЎ махаббатыЎ- да не „леуметтiк, не философиялыј ешјандай маЈына јалмайды. М ґ р а т. Ал от басында бiр-бiрiмен кҐнде ґрсысып, кҐнде соттасып жҐргендер махаббатја јорЈаныш бола алады деп ойлайсыЎ ба? Д а р и Ј а. БолЈанда јандай. М ґ р а т (таЎырјап). Не дейдi? Д а р и Ј а. Махаббат – адамныЎ рухани мґраты. …р адамныЎ †зiнiЎ мґраты бар, яЈни „ркiм †зiнше сҐйедi. М„селен, жарына опасыздыј жасаЈан адамныЎ бойында махаббат јалмады деп айта алмайсыЎ. Ол †зiнiЎ жарын бґрынЈыша сҐюi мҐмкiн. М ґ р а т. Бiр адамныЎ сҐюi – толыј махаббат емес. Махаббат екi адамныЎ ортасында тґрЈан таЎЈажайып шыны ыдыс секiлдi. Егер бiреуi јате јимыл жасап, ыдыс- ты сындырып алса, бiттi, ендi ыдыс жој. Д а р и Ј а (жерге јарап ойланып). И„, бiр сынЈан ыдыс- ты јайтып јґрастыра алмайсыЎ... (Пауза). Менде де сон- дай Јажайып ыдыс болЈан едi... Ѕалай деушi едi МґјаЈа- ли... (Ойланып). «Махаббат па? Махаббат болЈан менде Жиi барЈам ајјулар јонЈан к†лге, Ал јазiр тоЎЈан жҐрек, солЈан кеуде...» М ґ р а т (жалЈастырып). «¤ашыјтыј па? ¤ашыј та бола бiлгем Бiр-ај жанЈа Јашыјпын бала кҐннен Жанымменен сҐйемiн, жанарыммен...» (Рюмкадан ґрттап, к†зiн бiр нҐктеге јадап). Е-е-е, шiркiн... б„рi де жајсы басталЈан болатын. Керемет жај- сы басталып едi. Бiрај абайсызда шыны ыдысты †зiЎ сын- – 408 – дырдыЎ... Сен оны ержҐректiкпен мойындауыЎ керек... Ѕиын екенiн бiлемiн, бiрај јатенi јате деп толыј мо- йынЈа алмаса, оныЎ †кiнiшi к†Ўiлден кетпейдi. Д а р и Ј а (кенет ашумен жалт јарап). Ал сен... ‡з јатеЎдi мойныЎа алдыЎ ба? М ґ р а т (таЎырјап). МенiЎ јандай јатем болды? Д а р и Ј а (басын јос јолымен ґстап, Ґнсiз тґрЈаннан кейiн). ЅатеЎнiЎ не екенiн ґмытып јалсаЎ, есiЎе сала- йын... Сен, мен, ‡мiрбек – Ґшеуiмiз университетте бiрге ојыдыј, бiрге жҐрдiк... М ґ р а т. ОныЎ не керегi бар? Онсыз да бiлемiн. Д а р и Ј а. Жој, тыЎда. ‡мiрбек сенiЎ еЎ жајын досыЎ болатын. Мен оЈан кҐйеуге шыјтым, рас јой? М ґ р а т. Ал, шыјтыЎ. Д а р и Ј а. Бiз јатардаЈы к†п бајытты отбасыныЎ бiрi болдыј. ‡йткенi бiр-бiрiмiздi шын ґнататынбыз. М ґ р а т. Ал. Д а р и Ј а. Мiне, осы тґста сен б„рiн бҐлдiрдiЎ. М ґ р а т. Кiм? Мен бе? Жој, сен бе? Д а р и Ј а. Сен. М ґ р а т. Ѕа-лайша? Д а р и Ј а (кекете јайталап) «Ѕалайша?..» К„дiмгiдей. Мен кҐйеуiмнiЎ к†зiне ш†п салдым. Сен оны менiЎ кҐйеуiме жеткiздiЎ. С†йтiп бiздiЎ отбасымыздыЎ тас-тал- јанын шыЈардыЎ. ‡тiрiк пе? М ґ р а т. ДариЈа... Д а р и Ј а (с†зiн б†ле). Жој. Сен алдымен менi тыЎдап ал. Сенi бiз баяЈыда …улие деп атайтынбыз, есiЎде бар шыЈар. СенiЎ турашылдыЈыЎды, „дiлдiгiЎдi, жомартты- ЈыЎды бiр-бiрiмiзге ертегi јґсатып айтушы ек. Ал јазiр соныЎ б„рi „ншейiн балалыј секiлдi маЈан. Шынымды айтайын, сен менi алЈаш сатјаныЎда сенi онша кiн„лаЈам жој, †йткенi сенiЎ „улиелiгiЎе шын сендiм. Сен маЈан одан кейiн де к†п жајсылыј жасадыЎ. ‡мiрiмнiЎ еЎ јиын с„ттерiнде јол ґшын берудi ґмытпадыЎ. Ѕарыздармын. Бiрај... †мiр †ткен сайын шындыјтыЎ бетi ашыла бередi екен. Сен маЈан к„дiмгi жаны ашымас пенделер секiлдi орны толмас опасыздыј жасапсыЎ. Сенiкi шын сатјын- дыј болып шыјты... (Жыламсырап). Сен тым болмаса, ертеЎ „кесiз †сетiн баланыЎ таЈдырын неге ойламадыЎ? – 409 – СенiЎ азамат басыЎа лайыј па едi, бiреудiЎ жеке басын- даЈы јґпиясын екiншi бiреуге жеткiзу? М ґ р а т (†Ўi бґзыла). МґныЎ ендi јиянат јой, ДариЈа. ‡лтiрсеЎ де, јґдай Ґшiн, бґлай кҐйдiрме... Мен сен екеуiЎдi бiрге туЈан бауырымнан кем к†ргем жој. Егер туЈан бауырымныЎ „йелi, не †зi ондай опасыздыј жасаса, мен јарап отыра алмас едiм. ‡йткенi ол менiЎ †з басым- ныЎ трагедиясымен бiрдей. Сен ‡мiрбектiЎ к†зiне ш†п салдыЎ, мен оЈан ‡мiрбектен кем јайЈырЈам жој. ‡мiрде тазалыј бар, адал жар, айнымас сҐйiспеншiлiк бар деп кеЎiрдегiмдi жыртып, таласјанда жґрт менi кҐлкi јылып, «к†рсојыр», «ајымај», «јияли» деп јорлайтын. Сонда мен ормандаЈы жҐзжылдыј емендi тiрек јылЈандай, iштей сенi медет јылып: «оттапсыЎдар, менiЎ †мiрден келтiретiн мысалым бар» деп з„редей де алЈан бетiмнен јайтпаушы ем. Ал сен... ‡мiрбектен бґрын менi †лтiрдiЎ... Сен менiЎ арманымды талјандадыЎ, ал ол сојјыдан тҐзелiп, јайта адам болу маЈан оЎайЈа тҐскен жој. (Мґрат толјып, т†мен жүктеу/скачать 2,27 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|