Жаратылыстану пәндері мұғалімдерінің тамыз отырысында

146 
физиканың негізгі заңдарымен танысады және осы заңдарды техникада, 
күнделікті ӛмірде қолдану деңгейінде оқытылады. Физика мен оның заңдары 
барлық жаратылыстану саласының ӛзегі екендігіне басты назар аударылады. 
7-сыныптың кіріспе бӛлімінде «атом», «материя» және «физикалық 
термин», «гипотеза» және «эксперимент», «ӛлшем» және «ӛлшеу қателігі» 
«Халықаралық бірліктер жүйесі(SI)», «скаляр және векторлық шамалар» 
физиканы зерттеу үшін негіз болып табылады.
«Физика» пәнін оқыту бойынша тақырыптың оқу күрделілігі және 
тереңдігі деңгейіне назар аудару қажет: 
- «7.1.1.7- күштерді берілген масштабта графикалық түрде кӛрсету. Білім 
алушыларға күрделі емес есептер ұсыну және әртүрлі денелердің 
қозғалысының нақты мысалында меңгеру үшін «вектор» бастапқы ұғымын 
енгізу ұсынылады; 
- 7.2.2.8 күштерді берілген масштабта графикалық түрде кӛрсету; 
- 7.2.2.9денеге әсер ететін және бір түзудің бойымен бағытталған 
күштердің тең әрекетті күшінің модулі мен бағытын анықтау.
Осы оқу мақсаттарына қол жеткізу үшін практикалық бӛлігіне 
графикалық деректермен жұмыс істеудің әртүрлі нұсқалары берілген тапсырма 
карталарды енгізу ұсынылады. 
7-сыныпта физиканы сапалы меңгеру 6-сыныпта математикадан, 7-
сыныпта алгебра және геометриядан алған білімдеріне негізделетініне назар 
аудару қажет. 
Физика және химия пәндерінде: атом, молекула, физикалық және 
химиялық құбылыстар, масса, дененің агрегаттық күйі тәрізді кӛптеген ортақ 
ұғымдар зерттеледі. Осы шамаларды және оларды қолдану мен түсіндіруде 
бірдей анықтаманы қолдану қажет. 
Физика мен биологияның ӛзара байланысы ретінде жалпы және ішінара 
пайымдау, табиғаттың біртұтастығын түсіну қабілеті және физика заңдарының 
әсері туралы білім алушылардың биологиядан алған білімдерін кеңейтуіне 
кӛмектеседі. Ол биологияның әдістерін физикамен байланыстырып 
пайдаланануды қарастыруға ықпал етеді.
Физика пәні сабақтарының басты ерекшеліктерінің бірі – физикалық 
шамаларды тәжірибе жүзінде анықтау, қолдағы құралдармен тәжірибе ӛткізу, 
кӛрсеткіштерді оқи білу және нәтижені талдау.
Физика пәнінің негізі физикалық шамаларды тәжірибе жүзінде анықтау, 
қолдағы құралдармен тәжірибе ӛткізу, кӛрсеткіштерді оқи білу және нәтижені 
талдау. Сондықтан білім алушылар тәжірибелерді жасап қана қоймай, 
мәліметтерді жинақтау, талдау, градиентті тәуелділігі мен табуға қатысты 
кестені құрастыру, тәжірибені ӛткізуге әсер ететін факторларды анықтау және 
оның нәтижесін кӛре білуі керек. Сондағана білім алушы зерттеу жолын жеке 
меңгереді және қандай да болмасын физика заңдылығына қатысты қорытынды 
жасай алады. «Орындалуға міндетті практикалық және зертханалық жұмыстар 
тізімі» білім алушыларға пән бойынша жаңа білім алып, зерттеу дағдыларын 
дамытуға мүмкіндік беретіндей етіп іріктелген. 

147 
7-сыныпқа «Сырғанау үйкеліс күшін зерттеу», «Жазық фигураның 
массалар орталығын анықтау» атты екі зертханалық жұмыс қосылды. Барлығы 
10 зертханалық жұмыс және 22 практикалық жұмыс қамтылған.
8-сыныпта үш бӛлім яғни «Жылу физикасы», «Электр және магнетизм», 
«Геометриялық оптика» оқытылады. 
9-сыныпта «Кинематика негіздері», «Астрономия негіздері», «Динамика 
негіздері», «Сақталу заңдары», «Тербелістер және толқындар», «Атом 
құрылысы. Атомдық құбылыстар», «Атом ядросы. Ядролық ӛзара әрекеттесу», 
«Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі» бӛлімдері оқытылады. 
9-сыныпта 4 10 зертханалық жұмыс және 6 практикалық жұмыс 
қамтылған. 
Қолданбалы материалды теориялық зерделеу кезiнде оның мазмұны, 
негiзiнен, адамзат қоғамындағы жаратылыстану ғылымдарының рӛлiн 
кӛрсетуге, білім алушылардың ғылым жетiстiктерiн әртүрлi кӛзқарас 
тұрғысынан бағалай алуға, ғылыми-техникалық прогреске байланысты 
туындайтын 
экологиялық 
проблемаларды 
түсiнуге 
бағытталатыны 
қарастырылады. 
Физикалық 
заңдарды 
тұжырымдау 
мен 
оларды 
түсіндіруде 
математикалық аппаратты қолдануына назар аударылады. Математиканың 
физикамен байланысының айқын мысалының бірі – физикалық шамалар 
арасындағы функциялық тәуелділікті және функциялар графигін пайдалану. 
Физика мұғалімі білім алушылардың есептеу шеберліктері мен дағдыларын 
ойдағыдай қалыптастыру мақсатында алдынала математика мұғалімдерімен 
бірігіп, ортақ әдістерді қолдануға болады.
«Физика» мен «Химия» ғылым ретінде бір-бірін ӛзара толықтырып 
отырады. Ӛйткені, бұл екі ғылым табиғаттағы құбылыстар мен процестерді ӛз 
тұрғыларынан қарастырады. Физика мен химия үшін ӛте маңызды ортақ 
ұғымдардың қатарына зат, масса, салмақ, энергия ұғымдары, сондай-ақ 
энергияның, электр зарядының, электр ӛрісінің сақталу және айналу заңы, 
молекулалық-кинетикалық және электрондық теория жатады.
Физика мен химияның пәнаралық аса маңызды теориялық байланыстары 
екеуінде бірдей: атом құрылысы теориясын оқып үйренуде айқын кӛрініс 
алады. 
Сабақта жергілікті сипаттағы материалдарды (нысандар, кәсіпорындар, 
ақпарат кӛздері) пайдалануға бағытталған оқу-жобалау іс-әрекеттерін 
ұйымдастыру арқылы танымдық және әлеуметтік тұрғыдан білім алушының 
белсенділігін арттыру ұсынылады. Технология, медицина, ауыл шаруашылығы, 
ӛнеркәсіп пен энергетиканың әртүрлі саласындағы жетістіктер ғылыми идея 
мен ғылыми прогресс дамуының жарқын мысалдары болып табылады. 
Мысалы оған тӛмендегідей мақсаттар берілген: 

жүктеу/скачать 5,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: