Аметова Малика Ұлық болсаң,кішік бол!
Қарапайымдылық пен кішіпейілділік түп тамырдан
жүктеу/скачать 101,02 Kb. Pdf көрінісі
|
кішіпейілдік
| Қарапайымдылық пен кішіпейілділік түп тамырдан..
«Кішіпейілділік – кішілік емес, кісілік» Халық даналығы Халқымызда даналыққа негізделген мынадай сөз бар: “ Үлкеннен құрмет,кішіден ізет” деген. Кішіпейілдікті бойға сіңіру жастайымыздан бастау алады. Қарапайым болуды үйрену, жасандылыққа жол бермеу, жан баласына сыйластықпен қарым-қатынас жасауды үйренсе кішілікке бір табан жақындайды. Х-ХІ ғасырдың аса көрнекті ақыны, есімі күллі шығыс елдеріне мəшһұр болған данышпан-ойшыл энциклопедист-ғалым, белгілі қоғам қайраткері Жүсіп Баласағұн "Құтты білік" дастанында ерекше мəн беріп, зор шабытпен жазылған аса маңызды мəселелердің бірі - адамдардың бірін-бірі құрметтеуі, ізет көрсетуі, сыйласуы болып табылады. Атап айтқанда, мұнда жастардың қарттарға, қариялардың жастарға, əкімдердің өз қол астындағы қызметшілеріне, жалшылардың өз қожаларына, балалардың өз əке-шешелеріне, ата-ананың өз перзенттеріне деген ізгі құрметі қандай болу керек деген сауалға жауап берілген.Жақсы мінез құлық, əдептілік, кішіпейілділік ең алдымен адамның тəлім-тəрбиесіне байланысты. Сондықтан жас нəресте өмірге келісімен-ақ оны тиісінше тəрбиелей бастау - əке-шешенің қасиетті борышы. Əсіресе өркөкірек, тəкаппар, қуыс кеуде болудан аулақ болу қажет.Кішіпейілділік - үлкенге де, кішіге де, жарасатын қымбат қасиет: «Кісілік қымбат, кішілік қымбат, Ұлық болсаң кіші бол,». Əке-шешеден тəрбие көрген, əдепті жандар қашанда нəпсісін тия білетін, жомарт, бауырмал, сабырлы, инабатты болып келетінін айтады. Ұлы ойшыл Абай адамның өсіп, жетілуіндегі тəрбие жайлы өзінің он тоғызыншы қара сөзінде : “Адам баласы туа сала есті болмайды. Естіп, көріп, ұстап, татып, естілердің айтқандарын есте сақтап қана естілер қатарында болады. Естіген нəрсені есте сақтау, ғибрат алу ғана есті етеді”,-деп ақыл-естің тəрбиенің жемісі арқылы жетілетінін ғылыми тұрғыда дəлелдеп береді. Абай: “сүтпен біткен мінез сүйекпен бірге кетеді” дейтін теріс көзқарасты əшкерелеп, адам мінезі өмір барысынан сабақ алып, өзін қоршаған əлеуметтік орта əсерінен өзгеріске енеді, ол іс-əрекет арқылы көрінеді . Баланы кішіпейілдікке баулу үшін мына əдістерді қолдануға болады: - Өз қатесін мойындап үйрену. «Өзінің кемшілігін мойындаушы әрдайым мақтаулы. Өйткені кемшілікті мойындай білу – көркем қасиет». - Шыншыл болу - Тыңдап үйрену - түсіністікпен қарап үйрену - Кешірімді болу жүктеу/скачать 101,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|