Э. К. Идрисова бас редактордың орынбасары, ету оқу және ғылыми қызмет
Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2
жүктеу/скачать 1,36 Mb. Pdf көрінісі
|
Вестник-№2-2021
- Бұл бет үшін навигация:
- Биологиялық тазартудың экономикалық тиімділігін есептеу.
| Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2
86 Осылайша біз физикалық-химиялық тазалау үшін бір жылға арналған шығындар 61,941,922 теңгені құрайтынын анықтадық. Ластанған жерлерді мұнай мен мұнай өнімдерінен рекультивациялаудың термиялық әдістері (мұнай-топырақ қоспаларының жоғарғы қарашірік қабатын алу, оны 750-900 °С деңгейіндегі температура кезінде термиялық пештерде күйдіру) Қазақстан Республикасы үшін өте қымбат: қалпына келтіру құны 50-70 млн.теңге/га шегіне жетеді. Биологиялық тазартудың экономикалық тиімділігін есептеу. Қазіргі уақытта мұнаймен ластанған топырақты тазартудың ең оңтайлы әдісі мұнай мен мұнай өнімдерінің компоненттерін биодеградациялау қабілетінің жоғарылауымен сипатталатын микроорганизмдердің әртүрлі топтарын қолдануға негізделген биотехнологиялық тәсіл болып табылады. Биологиялық әдістерге агротехникалық, биоремидиация, компостинг, биовентиляция кіреді. [4] Қазіргі уақытта Қазақстан микробиологтары шикі мұнайды (84-98%-ға дейін), бензин мен дизель отынын тиімді кәдеге жаратуға қабілетті микроорганизмдер-көмірсутекті шикізат деструкторларының штаммдарын, Мұнайбак, Перейл, Экобак, Терраклин, Микотрих, Бакойл биопрепараттарын зерттеді, бөліп көрсетті және практикалық пайдалану үшін ұсынылды. [5] Мұнай қышқылдандыратын бактериялық препараттар мен мұнай-агулянттарын, сондай-ақ Мұнаймен ластануға бейімделген өсімдіктерді ұрықтандыру, суару және фитомелиорациялау топырақтағы көмірсутектердің трансформация процестерін жеделдетуге, топырақ жамылғысының өнімділігін тазартуға және қалпына келтіруге ықпал етеді. Мұнаймен ластанған топырақты қалпына келтіру процесі ластанған аймақты дайындау үшін де, қалпына келтіру процесі үшін де өте күрделі технологияны қажет етеді. Осылайша, әдісті таңдау үшін технологияның экологиялық таза және техникалық-экономикалық негіздемесін зерттеу қажет. Мұнай өнімдерінің концентрациясы 1000-нан 2000 мг/кг-ға дейін ластанған топырақ үшін биологиялық тазарту әдістерін қолдану тиімді. Экологиялық-экономикалық талдау жүргізу үшін топырақты мұнай өнімдерінен тазартудың ең көп таралған әдісі ретінде биоремедиация әдісі таңдалды. Экономикалық тиімділікті есептеу insitu биоремедиация әдісімен топырақты тазарту процесі үшін жүргізілді, яғни тазарту ластанған топырақты алып тастамай тікелей ластанған жерде жүреді. [6,7] Биологиялық тазартудың экономикалық тиімділігін есептеудің барлық нәтижелері 2-кестеде келтірілген. Кесте 2 -Топырақты биоремидиациялық тазалау кезіндегі шығындар Шығын атаулары Сметалық құны, мың теңге Күрделі капиталды салымдар жиыны 13936 Эксплуатациялық пайдалану шығындары, 676,2 Отын ресурстарына арналған шығындар 2641,8 Аударымдар: әлеуметтік салық, жұмыспен қамту қоры, еңбекті қорғау. өзге де шығындар 974,4 |