Еуразия технологиялық университетінің Хабаршысы. 2021. №2 88
тың және Жапонияның жетекші компаниялары әзірлеген биотехнологияларды
қолдану Қазақстанда тиімсіз болып отыр.
Физикалық-химиялық және биологиялық тазарту бойынша салыстырмалы
талдау бірінші технология бойынша физикалық-химиялық тазарту үшін бір жылға
арналған
шығындар
61,941,922
теңгені,
ал
екінші
әдіс
бойынша
18228,4мың.теңгені құрайтынын көрсетті. Биологиялық тазарту тиімді екендігін
көрсетіп отыр. Абсолютті экономикалық тиімділік коэффициенті – 0,21.
Осылайша, мұнаймен ластанған топырақты биологиялық тазарту ең тиімді және
экологиялық таза деп қорытынды жасауға болады. Ер > 0,12 болғандықтан,
топырақты мұнайдан және ілеспе заттардан тазарту жөніндегі үлгілік
биотехнологияны енгізу, сондай-ақ оны рекультивациялау экономикалық тиімді
болып табылады.
Мұнаймен ластанған топырақтардың биоремедиациясын экологиялық-
экономикалық талдау жергілікті табиғи-климаттық және экологиялық
жағдайларды ескеретін отандық ең жақсы қолжетімді биотехнологияны сынақтан
өткізу нәтижесінде шығындарды барынша азайта отырып, экологиялық залалдың
алдын алуға қол жеткізілетіндігін көрсетеді. Бұл тәжірибені, біздің ойымызша,
еліміздің басқа өңірлерінде де табиғатты қорғау іс-шараларын енгізу кезінде ескеру
қажет.
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 1.Мусина У.Ш. Васичкин А.С. Обзор способов утилизации нефтеотходов и
технологий их утилизации. Вестник КазНТУ, 2013 г. – № 5. – 12 с.
2.Курбанова Л.С., Канабекова А.М.,Қылыш Д.Е., Тугельбаева А.О. Обзор
методов восстановления нефтезагрязненных почв. // Вестник КазГАСА. № 1. 2015
г.
3. Гурьевский Ю. Е.,Бухтоярова Я. Ю. Грунт техногенный полученный путем
термической обработки для рекультивации нарушенных земель.// ПатентRU (11) 2
520 146(13) C1. 20.06.2014 г.
4. Четвериков С.П., Валиуллин Э.Г., Гареева Э.Р., Бакаева М.Д., Коршунова
Т.Ю., Логинов О.Н. Биоремедиация замазученного грунта с помощью
микробиологических препаратов //Вестник Башкирского университета. 2013. – Т.
18. – № 3.
5. Рахимова Э.Р., Осипова А.Л., Зарипова С.К. Очистка почвы от нефтяного
загрязнения с использованием денитрифицирующих углеводородокисляющих
микроорганизмов //Прикладная биохимия и микробиология 2004, – Т. 40. – № 6
6. Карасева Э.В., Гирич И.Е., Худокормов А.А., Алешина Н.Ю., Карасев С.Г.
Биоремедиация черноземной почвы, загрязненной нефтью // Биотехнология 2005.
– № 2.
7. Отчет НИР. Испытание и оценки эффективности новых отечественных
биопрепаратов в зонах нефтедобычи Западного Казахстана. – Алматы. 2012 г.
8. Тонкопий М.С. Экономика природопользования. Алматы, экономика
2002.–475 с.