89
құрылуда. Ӛзара қорлардың кең таралуы, олардың сенімділігі.
Бұлардың акцияларын, негізгі сатып алушылар: жұмыстан,
салық
қарыздарын тӛлеуден және балаларын оқыту үшін, ақша жинаудан
басқаға қолдары тимейтіндер және оны білмейтіндер. Олардың
инвестиция салуға уақыттары жоқ, сондықтан түбегейлі ӛзара қор
басшысының тәжірбиесіне сенеді.
Сонымен қатар ӛзара қор, инвестициялардың әртүрлі түрлерін
біріктіреді, сондықтан
салушылар ақшамыз жоғалмайды, деп
есептейді. Себебі: инвестициялар әртүрлі кәсіпорын түрлеріне
салынған яғни «диверсификацияландырылған".
Бұл сауатты орта класс ӛкілдері, ӛзара қорлардың брокерлеpi
және қаржы жоспарлаушыларының құрған «инвестицияларды
диверсификациялау» догмасын қолдайды. Тәуекелдіктің қажеті жоқ.
Сақтықпен қимылдау керек. Алайда, мұның басты қасіреті ол
қаржылық сауатсыздық, ал- бұл қатердің ең үлкені.
Олар тәуекелділікке бара алмайды, себебі:
қаржы жағдайлары
әлсіз. Баланстық есептері теңестірілмеген. Пассивтері ӛте кӛп, табыс
әкелетін нақтылы активтері жоқ. Жалғыз табыс кӛзі, ол тек қана
еңбекақы. Олардың ӛмірі толығымен жұмыс берушіге тәуелді. Сӛйтіп,
"жалғыз мүмкіншіліктің" ӛзін пайдалана алмайды. Сондықтан, олар
қауіпті ахуалдардан қашқақтап жүруге мәжбүр, себебі: ӛте кӛп жұмыс
істейді, үлкен салықтарын тӛлеп, қарыздарын ӛтеумен болады.
Мен осы тараудың басыңда айтқанымдай, ең басты ереже актив
пен пассивтің айырмашылығын білу.
Осыны игерген соң, барлық
назарыңызды, ақша түсіретін мүмкіншілігі бар активтерді сатып
алыңыз. Бұл байудың ең жақсы жолы. Осы тәртіппен қимылдай
берсеңіз, актив колонкасы (бӛлігі) ӛсе түседі. Пассив пен шығындарды
азайтуға тырысыңыз. Бұл біршама ақшаны үнемдеп,
оны қайта
активтерге салуға мүмкіндік береді. Біраздан соң актив табыстарының
ӛскені соншалық. Сіз күрделі инвестиция жүргізе бастауға шамаңыз
келеді. Инвестициялар 100 проценттен шексіздікке дейін пайда
келтіруі мүмкін. Мысалы, 5 мың долларлық инвестиция миллион
немесе одан да кӛп сомаға айналуы мүмкін. Бірақ, мұндай
90
инвестицияны орта класс ӛкілдері «ӛте қауіпті», деп есептейді.
Дегенмен, инвестиция қауіпті емес.
Қорқақтық бұл қаржылы қсауатсыздықтың
салдарынан туатын,
қаржылық тапқырлықтың кемшілігі.
Егер Сіз кӛпшіліктің істейтіндігін қайталағыңыз келсе, онда
Сізде мыналар пайда болады:
Қызметкер және үй иеленуші ретінде, Сіз мыналарға жұмыс
істейсіз:
1. Басқа біреуге. Ақша үшін жұмыс істеушілердің кӛпшілігі,
компания иесін және акция ұстаушыларды байыта түседі.
Сіздің
еңбегіңізбен, табысыңыз қожайынның гүлденуіне ықпал етеді.
2. Мемлекетке. Мемлекет Сізден ақшаны, колыңызға жалақыныз
тигенге дейін сыпырып алады. Табысыңыз кӛбейе бастаса, салық ӛсе
түседі. Сӛйтіп, жұрттың кӛпшілігі орта есеппен, қаңтардан-мамырға
дейін Үкіметке тегін жұмыс істейді.
3. Банкке. Салықтан кейіні шығынның ең үлкен бабы (статьясы);
ол үйді кепілдікке қойып, алған кредитті
және кредит карточкалары
бойынша қарыздарды тӛлеу.
Проблема мынада. Сіз сонша кӛп жұмыс істеп, тапқан
табысыңыздың үлкен бӛлігі, негізінен осы үш бағытқа кетеді. Сізге ӛз
Достарыңызбен бөлісу: