Т. Н. Ер ме ко ва Ж. К. Отар бе ко ва Г. Б. Тоқтыбаева

1 1 2
6 .
Көл ата уы ның шы ғу та ри хы ту ра лы аңыз бен ғалымдар тұжыры-
мын са лыс ты рып, келісу-келіспеу эссесін жазыңдар. Есім дік тер ді 
қол да ның дар.
§7. Қа зақ стан да ғы те ңіз дер
1 .
Мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтаңдар.
Кас пий те ңі зі – Еуро па мен Азия ара лы ғын да ор на лас қан 
жер ша рын да ғы ең үл кен тұйық көл. Үл кен ді гі не қа рап оны 
«те ңіз» деп атай ды. Оның «Гир кан», «Ха зар», «Хва лын» 
де ген та ри хи атау ла ры бар.
Кас пий те ңі зі кө не дәу ір де жер қыр ты сы ның кө те рі луі нен 
Қа ра те ңіз ден бө лін ген. Те ңіз дің жал пы ау да ны – 376 мың 
шар шы км, сол түс тік тен оң түс тік ке қа рай 1200 км-ге со-
зы лып жа тыр. Оның суы 5 мем ле кет тің жа ға ла уын шаяды, 
олар: Қа зақ стан, Ре сей, Әзір бай жан, Түрікме нс тан, Иран Ис-
лам Рес пуб ли ка сы.
Кас пий те ңі зі не 130-ға жу ық өзен дер мен ағын ды су лар 
құя ды. Оның 80%-ы Еділ өзе ні нің, 5%-ы Жай ық тың үле сі-
не тиеді.
Ақ тау қа ла сын да те ңіз суын тұ щы лан ды ра тын қу ат ты 
қон дыр ғы ор на тыл ған. Кас пий те ңі зін де гі Ақ тау және Құ рық 
пор т та ры ар қы лы бас қа ел дер мен сау да қа рым-қа ты на сы 
жү зе ге аса ды. Те ңіз жа ға ла уын да Аты рау, Форт-Шев чен ко, 
Ақ тау қа ла ла ры ор на лас қан.
(«Қа зақ стан ның фи зи ка лық геог ра фия сынан»)
1. Еліміздің өзінің теңіз портының болуы қаншалықты маңызды?
2. Мәтіндегі сандық мәліметтер бойынша диаграмма сызыңдар.
2 .
Оқы лым мә ті ні не гі зін де кес те ні тол ты рың дар.
Те ңіз дің атауы (кө не, жа ңа)
Ор на лас қан же рі 
Ау да ны, ұзын ды ғы 
Жа ға ла уын да ғы ел дер 
Құя тын өзен дер 
Те ңіз жа ға сын да ғы қа ла лар 

жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: