Т. Н. Ер ме ко ва Ж. К. Отар бе ко ва Г. Б. Тоқтыбаева

 Б Л А ТАНА ӘДЕНИЕТ ПЕН НЕР РДА
 ЛЕ И А
7 3
§11. Ас та на цир кі
1 .
Мә тін ді оқып, ойларыңды «Кластер» әдісімен түсінді ріңдер. Мә -
тінде кө те ріл ген мә се ле ні тал дап, бір-бірің нен сұх бат алың дар.
Қа зақ цирк өне рі – сах на лық-эст ра да лық өнер са ла сы. Өз 
бас тау ын көш пе лі өмір сал ты нан, малша руа шы лы ғы мен бай-
ла ныс ты тұр мыс-тір ші лі гі нен ала ды. Ат құ ла ғын да ой нап 
өнер көр се ту, ай тар ой ды ым мен біл ді ріп, түр лі де не қи мыл-
да ры мен жұрт ты күл ді ру, сал дық құ рып, ел ара лау, қуа қы, 
әзіл-әжуа сөз дер мен көп ші лік кө ңі лін кө те ру т.б. салт-жо ра-
лар да цирк өне рі нің ал ғаш қы ны шан да ры кө рі ніс бер ді. Мі-
ніс атын тек кө лік ре тін де пай да ла нып қой май, ша бан доз-
дар оған сан алуан қоз ға лыс-жү ріс тер (бө гет пен ор дан се кі-
ру, арт қы екі ая ғы мен тік тұ ру, бір орын да шыр ай на лу, жор-
ға лау, аяң дау, бүл кіл деп, же ле жор тып жү ру т.б.) жа сат қан. 
Ша уып ке ле жа тып, ат үс ті нен най за, қы лыш, шоқ пар сер-
меп, са дақ тар ту, қар сы ла сы мен жек пе-жек ке тү сіп, алы сып-
тар ты су, жау оғын да рыт пау үшін оқыс ең кейіп, аты ның ба-
уы ры на тү су, жер ге тү сіп кет кен құ ра лын ат үс ті нен ең кейіп, 
іліп алып ке ту т.б. со ғыс өне рін де қол да ны ла тын әдіс-тә сіл-
дерді мең ге ру жау гер ші лік за ман да ғы ел қор ға ны ер ге тән 
қа си ет еді. Осы ған орай ат үс тін де орын да ла тын қи мыл-жат-
ты ғу лар қа лып та сып, олар «Ау да рыс пақ», «Тең ге ілу», «Көк-
пар» т.б. ұлт тық ойын дар дың не гі зін қа ла ды. Қа зір гі цирк-
те гі ат ой ын дары өз бас тау ын осы ұлт тық ой ын дар дан ала ды.
Ха лық ба лу ан дар ды, ау ыр сал мақ кө те ре тін алып күш 
ие ле рін аңыз-әң гі ме лер ге ар қау ет ті. Өзі жер де жа тып, үс ті-
не тақ тай тө сеп, со ны мен түйе жүр гі зетін, ауыр зат тар ды кө-
те ріп, бұл шық ет ой на татын, бел де сіп күш сы на сатын өнер-
паздар әр аймақта болған. Қой ны-қо ны шы нан қас қа ғым сәт-
те әртүр лі зат тар ды (ора мал, жұ мы рт қа, ба ла пан т.б.) шы ға-
рып, жұрт ты таң ғал ды ру се кіл ді ойын түр ле рі де ер те за ман-
нан қа лып тас қан. Бұлар цирк өне рі нің ал ғаш қы ны шан да-
рын біл ді ре ді.
Астана циркі – ерекше үлгіде салынған бірегей құрылыс. 
Цирк аре на сы цирк өне рі нің бар лық талап та ры на сәй кес жаб-
дық тал ған: мұнда ак ро бат тар ға ар нал ған ұшу қон дыр ғы сы, 

жүктеу/скачать 4,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: