188
IX
БӨ
ЛІМ
ОҚыЛыМ
Қазақстандық «мода» жайлы не білеміз?
Кейбір
деректер бойынша, қазақ басылымдары «сән», «мода» және «подиум» деген сөздерді
1913 жылдардың өзінде пайдалана бастаған. Қазіргі кезде «сән әлемі» ресми түрде 1947 жылы
келген дейді. Ал, жалпы, ата-бабаларымыздың ежелден келістіре киген қазақы өрнегі бар сәнді
киімдері мен әшекей бұйымдарының өзі нағыз «сәндіктің» өзі емес пе?! Отандық сән әлемінің
дүниеге келуіне «Сымбат» сән академиясы себепші болған деген мәлімет бар. Тұңғыш рет 1972
жылы қазақстандық сән өнерін шетелге таныстырған компанияның «Сымбат» деп аталған тұңғыш
журналы 1958 жылы, ал тұңғыш мода театры 1987 жылы ашылған екен. Қазақстан 1972 жылы
Болгарияда, 1974
жылы лейпцигте, 1975 жылы Италияда өткен халықаралық фестивальдарға
да қатысқан. 1988 жылы Чехословакияның Брносында ұйымдастырылған жарыста бас жүлдені
иемденген.
Осылайша fashion – индустрия Қазақстанға да жеткен. Қазірде елімізді әлемге танытып жүрген
атақты дизайнерлеріміз де жетерлік.
Құралай Заманбекқызы Нұрқаділова – қазақстандық дизайнер, суретші, стилист, «Құралай»
сән үйінің басшысы. Қазақстан Республикасы Ұлттық Сән Палатасының атқарушы директоры.
Kazakhstan Fashion Week және Мәскеу мен Екатеринбург қалаларында өтетін сән апталығының
тұрақты қатысушысы.
Аида Кауменова – әдемі, сәнді, көркем preta-porter de lux коллекциясын шығарушы, табысты әрі
жас дизайнер. Аида 5 жылдан бері өзінің жеке маркасында «Aida KaumeNOVA» сән үйін құрған, осы
брендтті киімдер шығаруда. Бұл бренд тек қана Қазақстанда ғана емес, сонымен қатар басқа да
шетелдерден өз орнын табуда.
Бүгінгі күні «Aya Bapani» брендімен танымал Ая қазақстандық сән әлеміне өзгеріс алып келген
дизайнерлердің бірі. Қазақ тарихынан, этнографиясы мен өнерінен шабыт алатын Ая: «Киізден
жасалып, қазақтың ұлттық ою-өрнектерімен сәнделген коллекциямдағы
әрбір туындым оның
иегеріне қазақи рух беріп, кең-байтақ қазақ даласының күшін сезіндіреді».
Отандық сән индустриясының жарқын өкілі Салтанат Баймұхамедова сән әлеміне сонау 2000
жылдары келген болатын. Басында «F.. you» киім желісімен жастарға арналған киімдер тігіп жүрген
Салтанаттың 2008 жылдың наурыз айында Trend & Tendance агенттігінің қолдауымен Парижде
алғашқы сән көрсетілімі өтеді. Содан бастап ол Salta™ деген брендпен шыға бастайды. Бүгінгі күні
Salta сапалы, әрі қолжетімді бағадағы pret-a-porter әйелдер киімін шығарумен айналысады.
Сән өнеркәсібінде жүргеніне 10 жылға жуық уақыт болғанымен,
Камила Курбанидің
қазақстандық сән сахнасына келгеніне небәрі 2 жылдай болған. Осы уақыттың ішінде ол сән
әлеміне өзгелерге ұқсамайтын ерекше стилін ұсынған. Екпінді гламурға емес, керісінше unisex пен
casual стиліндегі еркіндікке түсіретін Камиланың тұтынушылары еркін ойлайтын,
өзгеден аса
ерекшеленбейтін, бірақ өзінің ерекше қайталанбас стилімен көзге түсетін кәдімгі қала тұрғындары.
2011 жылдан бері отандық сән әлеміне қадам басқан ZhSaken брендінің негізін қалаушы Сәкен
Жақсыбайды бүгінгі күні танымайтын қазақстандық сәнқой жоқ шығар. Шетелге жиі шығып
тұратын Сәкен әр елден алған әсерін өз топтамаларында жеткізуге тырысады. Ол киімдерін тігуде
барқыт, жібек, шілтер және шифон маталарын қолданады. Оның барлық киімдері сапалы әрі
бағасы қолжетімді.