Шарт ты бел гі лер Жаңа тақырыпты меңгеру тапсырмалары

8
Он бес жа сын да-ақ өз ге ше күш ті лі гі мен, 
ақыл ды лы ғы мен өзі тұс тас ба ла лар дан 
ерек ше ле не ді. Бо ла шақ ба тыр дың ал-
ғаш қы ер лі гі аң шы лық та, қау іп ті жырт-
қыш тар ға қар сы кү рес те кө рі не ді. Деген-
мен, жас ба тыр – аң ғал, жауы – ай ла кер, 
қа ты гез, қа тал. Бірде Бұ қаш хан ның 
ана сы түс кө ріп, ба ла сы ның ба сы на түс-
кен қа сі рет ті се зе ді. Ол қа сы на қы рық 
қыз ер тіп, ба ла сын із деп жол ға шы ға ды. 
Өлім ха лін де жат қан ұлын тауып, оны өзі 
ем деп жа зып ала ды. 
Дер се хан ның 
Тоқ тар бай 
мен 
Аналықтар си яқ ты бір ба ла ға за ры ғуы, 
сол үшін бар мал-мүл кін сарп етіп, да ла 
ке зуі, әу лие лер ге тү неуі, ақы рын да оның 
ұл кө ру мо тив те рі өте ұқ сас. Ба тыр дың 
өзі жо рық қа кет кен де елі нің ша бы луы, 
оның түс кө руі, ша был ған жұр тын кө ріп 
зар ла уы, оның ба ла сы Ораз дың тұт қын-
да луы, ел де гі жау ыз дық, әке-ше ше нің 
жоқ тауы, зар жы ла ған сүй ген жа ры ның 
әре кет те рі, ба тыр дың жа ра сын ем деу-
де гі ана сы ның әдіс те рі, қой шы лар ісі 
қа зақ жыр ла рын, әсі ре се «Қо бы лан ды», 
«Алпамыс» батыр жы рларын ес ке са ла-
ды. Құрт қа мен Қар лы ға бей не ле рі нде де 
ұқ сас тықтар көп. Ба ла сыз Бай бө рі, Боз-
мұ най лар дың ба ла ті леуі, той-ду ма ны – 
бә рі үн дес бо лып ке ле ді.
Ака де мик Әл кей Мар ғұ лан ең бе гін-
де Стам бул уни вер си те ті нің про фес со ры 
Ор хан Ша йых Го кяй дың зерт теу ле рі не 
ерек ше мән бе ріл ген. Ор хан Ша йых-
тың ең бе гін де гі Қор қыт жыр ла рын да ғы 
Бам сы Байрақ Бай бө рі ұлы ның «Ал па-
мыс та ғы» Бай бө рі ұлы Ал па мыс еке нін, 
сон дай-ақ «Ал па мыс та ғы» Ба дам ша қа-
тын мен Қор қыт жы рын да ғы Қы сыр ша 
қа тын еке уі нің бір бей не жә не екі жыр да 
Итальян ға лы мы Эт то-
ре Рос си – Қор қыт жыр ла-
ры мен қа зақ жә не қыр ғыз 
ха лық та ры ның ба тыр лық 
эпос та ры ара сын да ғы ұқ-
сас мо тив тер ді бай ла ныс-
тыр ған ал ғаш қы ға лым-
дар дың бі рі. Эт то ре Рос-
си дің дә лел деуі бо йын ша 
Қор қыт жыр ла рын да кез-
де се тін көп те ген тол ғау-
лар, Күл те гін нің ба сы на 
қо йыл ған құл пы тас та ғы 
жа зу – бұ лар дың бә рі қа-
зақ эпос та ры ның не гі зі 
бо лып са на ла ды. Ол Қор-
қыт жыр ла рын зерт теу ші 
ал ғаш қы ға лым дар дың 
бі рі тұр ғы сы нан қа зақ, қа-
ра қал пақ, баш құрт ха лық-
та ры ның ба тыр лық эпо-
сы Ал па мыс ты ал ғаш қы-
да Қор қыт жыр ла ры ның 
құ рам дас бө лі гі бол ған, 
кейін нен үл кен эпос қа ай-
нал ған ту ын ды деп дә-
лел де ді.
«Ана­ті­лі»­га­зе­ті­

жүктеу/скачать 9,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: