Шарт ты бел гі лер Жаңа тақырыпты меңгеру тапсырмалары

62
Жа қын-жу ық жа ран нан.
Ки ім ки се – же ңі жоқ,
Ете гі бар да, бе лі жоқ.
Бар мақ сияр же рі жоқ,
Қат па бол ған түйе дей,
Киең кі бол ған бие дей,
Ел би ле ді бір сым пыс,
Екі бұ ты та рал ған, – 
деп си пат тай ды. Ке лер за ман нан тү ңіл ген ақын:
Ады ра қал ғыр за ман ның,
Мен жа рат пай мын сү ре ңін! – 
деп қа па ла на ды. Ақын ның бұл ұзақ өле ңі нің не гіз гі маз мұн дық 
же лі сі – жер ді сақ тап қа лу мә се ле сі. «Үш қиян» өлеңі:
За ман нан за ман орал ған,
Дү ние шір кін со ны ал ған.
Ады ра қал ғыр, бұ қо ныс,
Қа йыр сыз екен азал дан, – 
деп бас тала ды да, за ма нын да Орақ, Ма май, Те ла ғыс, Асанқай ғы, 
Қаз ту ған дар өт кен атақо ныс тың «ады ра қа лып», жат жай ла ға-
нын жа ны күй зе ле жыр ете ді. Қа руы күш ті орыс пат ша лы ғы ның 
қа лың әс ке рі не тө теп бе ре ал ма ған ал мас қы лыш ты ба тыр лар за-
ма ны өтіп ба ра жат қан ды ғын айтады:
Тұл пар мі ніп ту ал ған,
Дұш па нын кө ріп қу ан ған,
Ал ма сын қан ға суар ған,
Аруақ ты ер лер дің,
Абы ро йын төк кен жер.
Мұ рат Мөң кеұлы 1906 жы лы Жа йық бо йын да Өр лік де ген 
жер де дү ние ден қай та ды. Ре сей ге қо сы лу ды қа зақ хал қы ның қай-
ғы сы деп ұқ қан Мұ рат тәу ел сіз дік ті аң са ған, ел дің еге мен ді гін 
көк се ген ұлт тық ақын дә ре же сі не кө те ріл ді.
...Қа зақ елі ел ді гі нен а йы ры лып, «штат қа» кө ніп, на ғыз бол ды рып тұр ған кез де Мұ-
рат өмір сүр ді. Мұ рат тың за ма ны – бос тан дық үшін «егес кен ер дің бә рі жер ті ре ген» 
за ман, қа зақ тың бұ рын ғы кең қо ныс тан, сүй кім ді әдет тен, ер кін салт тан а йыры ла 
бас та ған за ма ны.
Х.Дос­мұ­ха­ме­дұлы

жүктеу/скачать 9,92 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: