Ұлпа (пульпа), құрамы
мен
қызметтері
туралы
түсініктер
Ұлпа тістің сауытты қуысында және түбірлік каналдарда орналасады. Ол борпылдақ
талшықты дәнекер тіннен тұрады, оның химиялық құрамы сүйек кемігіне ұқсас болып келеді.
Tic ұлпасында қан тамырлары (васкуляризация) мен жүйке тамырларының көп таралуына
байланысты (иннервация) ол тамақтану мен тicтeгi заттар алмасуында белгілі орын алады.
Heгізгi затының құрамына гликопротеидтер (хондроитинсульфаттар, гиалурон қышқылы,
гексозаминдер) кіреді. Ұлпаның негізгі заты коректік заттардың қаннан ұлпаның жасушалық
элементтеріне түceтiн, ал метаболизм өнімдері осы орта арқылы веноздық қан тамырлар
жүйесіне түceтiн орха болып табылады. Ұлпа одондобласт Өсінділері арқылы дентин мен тic
түбipiнің қоректенуін қамтамасыз етеді, ceбeбi тістің қатты тіндерінде қан тамырлары
болмайды.
Tic оның қатты бөлігін құрайтын эмальдан, дентиннен, цементтен тұрады. Тістің қуысы бос
дәнекер тiнi - ұлпамен (пульпа) толтырылған. Ticтiң түбipi дәнекер тінімен - периодонтпен
қоршалып, альвеоларға бөлінеді.
45.Тіс тіндерін минерализациялау, деминерализациялау процестері. Көрсетілген процестердің гормондармен реттелуі. Флюороз. Сүйек және тіс тіндерінгеі негізгі алмасу түрі- минерализация мен деминерализация.
Минерализация 2 сатыдан тұрады:
1)органикалылық матрицаның түзілуі- тұздардың шөгуінен бұрын минерализация аймағы
васкуляризацияланады, оттегімен жабдықталуы күшейеді. Тотығу -тотықсыздану үдерістері
күшейеді,жасуша мембраналарының өткізгіштігі артады, пирофосфатаза активтенеді,
минерализация үдерісіне пиросфосфаттың тежеуші әсері тоқталады.
2)Бейорганикалык матрицаның түзілу кезеңі. Екінші сатысында белоктық матрикстің
минералдануы жүреді. Сілтілі фосфатаза органикалық фосфорлы эфирлердің түзілуі мен
гидролизін бақылап, жасушалардағы бейорганикалық пирофосфаттың концентрациясын
реттейді.
