Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚОРҚЫТБAБA
| ҚОРҚЫТБAБAӘҢГІМЕСІ– Дедем Корқыт хикаялары, Қорқыт баба
кітабы, Оғыз Хан) – Оғыз түріктерінің ең танымал аңыздарының бірі. Бұл XV және XVI ғасырларда жазылған. Қорқыт Баба кітабындағы аңыздар бүгінгі күнге ауыздан ауызға тарап, айтушыдан айтушыға жеткен ауыз әдебиетіндегі бір дастан. Қорқыт баба кітабы Оғыз тайпаларының хикая сюжеттерінің жинағы болып табылады. Өте ескіде өмір сүріп, құрметке ие болғанымен, бұл дастан тек қана XV және XVI ғасырларда қағазға түсіріле бастаған.Дастанда проза мен поэзия қатар берілген. Қыпшақтар мен Христиандардың Оғыз Түріктерімен өткізген тартыстары Қорқыт баба кітабының кейбір бөліктерінің жазылуына негіз болуы мүмкін. ҚОРҚЫТБAБA– аңыздарда данагөй кісі ретінде баяндалады. Оғұздар оған маңызды істерді тапсырған. Ғажайып күшке ие деп саналады. Болашақтан жаңалықтар айтқаны айтылған. Ақын, әрі дана болған. Оғызнамада Қорқыттың 295 жыл өмір сүргендігі және Пайғамбарымыз Мұхаммедтің елшісі ретінде жіберілгендігі жазылған. Оғыз Ханға уәзірлік еткендігі де белгілі. ҚҰМAЙ – aң aтaулы ны жейт ін ит, миф тік бей не. Хaлық aңы зындa оны ит- тен емес, ит aлa қaз дейт ін қaрa aлa құс тың жұ мы ртқaсынaн шы ғып ты-мыс дей- ді. Ол құс көп емес, екі жұ мы ртқa шығaрaды екен, қaйсы сынaн кү шік шығaрын біл се, aнaсы жұ мы ртқaны жaрып тaстaйды екен. Ті рі қaлсa, қaбыршaқтaн шығa сaлa aңғa ұм тылaды екен. Осындaй қиялдaн туғaн ит тің aтын Құмaй қойғaн. Тү- рік пен дер де Хұмaй – өзі нің кө лең ке сі түс кен пен де сі не құт-бaқыт әке ле тін миф- тік құс. Пaрсы фоль кло рындaғы хумaюн, кө не орыс тық кітaби фольклордaғы гaмaюн құстaры ның бей не ле рі мен есім де рі түр кі нің құмaй бей не сі мен сө зі нен өр бі ген болaр деп шaмaлaнaды. Пaрсылaр дa құмaйдың кө лең ке сі нің қaсиеті бaр деп сaнaйды. Құмaй сө зін көк тү рік тік Ұмaй есі мі мен бaйлaныс ты рып жүр- ген дер де бaр. Қыр ғыздaрдa Ұмaй деп aтaлғaн ою-өр нек үл гі сі бaр, мұндaғы ою-өр нек құс бей не сін елес те те ді екен. Рaсындa дa, қыр ғыз тaны мындa Ұмaй – ер те гі лік құс. Миф тик Құмaйдың түп aнa сипaтынa ие болуынa қaрaғaндa, оның Ұмaймен сaбaқтaс бо луы жоққa шығaрылмaйды. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|