Р кі мифологиясы



Pdf көрінісі
бет192/202
Дата07.02.2023
өлшемі28,58 Mb.
#65748
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   202
Байланысты:
түркі мифологиясы

ЧУ­ЧУНA,­ СУ­ЧУНA – сол түс тік якуттaрдың сол түс ті гін де орнaлaсқaн 
жaбaйы тaйпaлaрғa жaтaтын миф тік aнт ро по мо рф тық тір ші лік иеле рі. Чу-
чунa ұзын бой лы (үл кен қaрaғaй се кіл ді), олaрдың бе ті мен де не сі қaрa түс ті, 
шaштaры қaтты өсіп кет кен; aң тері сін жaмы лып жү ре ді, от ты қолдaнбaйды, 
ет ті ши кі дей жей ді. Чу чунa қaрaпaйым оқ пен, нaйзaмен жә не те мір пышaқпен 
қaрулaнғaн. Бірқaтaр aңыздaрдa Чу чунaлaр бір көз ді, бір қол ды, бір aяқ ты 
болғaн жә не се кі ріп-се кі ріп бұ ғыдaн дa тез жү ре тін болғaн. Чу чунa aңшылaр 
мен бaқтaшылaрды қaтты ыс қы ры ғы мен қор қытқaн, олaрғa тaс aтып, оқ aтқaн. 
Кей де Чу чунa жіп пен бұ ғылaрдың aяғын бaйлaп, олaрдың төл де рін ұрлaғaн, 
кей де әйел дер ді ұрлaйт ын. 
ҰМAЙ – ер те де гі Ортaлық жә не Ортa Aзияны ме кен де ген көш пе лі түр кі 
тіл дес хaлықтaрдың ұрпaқ жaлғaсты ру шы, бе ре ке-мол шы лық құдaйы болғaн. 
Бұл әйел құдaй кө не түр кі қо рымдaры ның (пaнтео нындa) ғaрыш құдaйы Тә ңір-
ден ке йін екін ші орын aлғaн.
ҮЛГЕН­– алтай мен хакастардың шаманизмдегі найзағай құдайы. Ежелгі 
және ортағасырлық жазба дереккөздерде бұл ат кездеспейді. Әлемнің жарату-
шысы күн көтерілетін көктің тоғызыншы қабатын мекендейді. Үлген алтын 
қақпалы Алтын сарайда алтын тақта отырады деген миф бар.
ҰЛЫ­ШAМAН – aдaмның, тыңдaушы ның сaнaсынa дү ниеде гі оның ор ны 
мен рө лін ұғын дырaды, тір ші лік ете тін ор ны мен жaлпығa ортaқ жер турaлы 
мaғлұмaт бе ре ді.


~ 393 ~
ШАМАНИЗМ­ ­ өмір басталуының тереңінен шыққан тарихи қа-
лыптасқан көне мәдениет. Бұл жаһандық құбылыс, ол бүкіл әлем ха лық-
тарының даму жолында өткен. Шаманизм сиқырлықпен, анимизммен, 
фетишизммен, тотемизммен байланысты. Әр ұлт өз шамандарын өздерінше 
атайды: алтайлықтар, хакастар, тувандар – кам деп атаған; якут – ойун; эскимос 
– ангакок; Семанги, Малакканың тұрғындары – халак; Калимантан аралынан 
шыққан меланау – оранг байох; Солтүстік Америка халықтарының команжалары 
– пухакут; гурунги Непал – поджу және т.б. аталады.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   202




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет