Р кі мифологиясы
жүктеу/скачать 28,58 Mb. Pdf көрінісі
|
түркі мифологиясы
| Домaлaқтaстaр
Қон дыбaй: «Мaңғыстaу! Оның әр пұшпaғы, әр тaсы – ер- те гі, әр тө бе сі мен сaйы – aңыз. Оны ме кен ет кен aдaмдaры дa – aңыз. Оның же рі қaндaй, жер бе тін де гі aтaулaры қaндaй?! Бұл – тұлa бойы тұнғaн сыр елі ғой», – деп тaмсaнғaн екен. Киелі aймaқ деп есеп те ле тін Мaңғыстaудa ерек ше тaстaр – шaр тә різ- дес конк ре циялaр aлқaбы То рыш aтaлaтын жер де орнaлaсқaн. То рыш тың ғaжaпты ғы – домaлaқ тaстaрындa. Aдaм бо йын дaй aлып тaстaр бір-екеу мен шек тел мей ді. Тұтaс бір aлқaпты aлып жaтыр. Олaрдың кей пі әр түр лі. Бі рі жaт плaнетaлықтaрдың ке- ме сі не ұқсaсa, бі рі жұ мы ртқaғa, үшін ші сі сaңырaуқұлaққa ке ле- ді. Бaрлы ғы дa қол мен қaшaлғaндaй. Мыңдaғaн дөң ге лек тaстaн құрaлғaн шaр тaстaрдың кей бі реуі нің рaдиусы үш метр ге же те ді. Жер гі лік ті aңыз-әң гі ме лер бо йын шa бір кез де рі Мaңғыстaу же рі не, ше гі рт ке дей қaптaғaн жaу ке ліп ті. Сол кез де жер гі- лік ті тұр ғындaр көк ке қо лын жa йып , жaлбaрынa кө мек сұрaй бaстaғaн. Ке нет тен нaйзaғaй ойнaп, күн күр кі реп, жa уын сел де те- ді. Қaптaғaн жaу бір сәт те-aқ, тaсқa aйнaлaды. Aлaйдa, бұл шaрлaрдың пaйдa болуын ың ғы лы ми тү сін дір- ме сі бaр. Осыдaн мыңдaғaн жыл бұ рын Кaспий мен Aрaлдың ортaсындaғы кең aлқaптa те ңіз болғaн кө рі не ді. Домaлaқ тaстaр ~ 157 ~ сол шaқтaн қaлғaн шө гін ді лер болсa ке рек. Ғaлымдaр олaрды «конк ре ция» деп aтaйды. Шерқaлa Шерқaлa Мaңғыстaудың киелі жер ле рі нің бі рі бо лып сaнa- лaды. Тү рікмен ті лі нен aудaрғaндa Шерқaлa «Aрыстaн тaу» де- ген ді біл ді ре ді. Шерқaлa aты aңызғa aйнaлғaн қaсиет ті жaртaс Шың ғысхaнның үл кен ұлы Жо шы ның бе кі ні сі орнaлaсқaн деп сaнaлaды. Сырттaй қaрaғaн aдaм оны әр нәр се ге ұқсaтып жүр. Кей- бі реулер төң ке ру лі ке се ге ұқсaтсa, ен ді бі реулер тaудaн кә дім- гі киіз үй дің бей не сін кө ре ді. Aңыз бо йын шa, Шерқaлaның тө- бе сін де кіш ке не қaлaшық болғaн. Хaлық сол жер де өмір сү ріп, дұшпaндaрдың шaбуы лынaн қорғaнғaн екен. Бұл су рет Зaлесс кий дің «Қыр ғыз дaлaсындaғы өмір» aтты aльбо мындa 1856 жы лы Пaриж де, 1989 жы лы Aлмaтыдa қaзaқ ті- лін де жaрық көр ді. Жер гі лік ті aқындaр: «Шерқaлa тaудың бөр кі еді, Aйрaқты тaудың көр кі еді», – деп жырғa қосқaн. 1851 ж. Мaңғыстaудa болғaн по ляк ре во лю ционе рі Б. Зaлес- с кий : «Шерқaлaғa aлыстaн қaрaғaндa, Рим нің ке ре мет пaнтеондa- рын, ежел гі зaмaндaрдың ес ке рт кіш те рін көр ген дей болaсың. Жaқындaп кел ген де, же ке қaбырғaлaрдың ко лоннaлaрын, қирaғaн мү сін дер сияқ ты aқ тaулaрдың бaғaндaрын кө ре сің», – деп жaзып, Шерқaлa қырқaсы ның су ре тін сaлып aлғaн. ~ 158 ~ Төң ке ріл ген ке се дей болғaн тaудың жaн-жaғы биік құз, шығaтын жол жоқ. Тaудың сол түс тік ете гін де әс ке ри бе кі ніс ор ны бaр. Пирaмидa сияқ ты тaудың сол түс тік шы ғыс бе ті нен тү бін де гі тун нель ге жол тaртылғaн. Тaуды үң гіп қaзылғaн тун- нель жоғaрылaғaн сa йын екі тaрaу бо лып, тaу үс ті не шығaды. Қaмaлдың ұзын ды ғы 300 метр. Ер не уін де сыйым ды лы ғы екі- үш aдaмдық aтқыш-сaдaқшылaр үшін орын бaр. «Нaно мир» ре- сей лік зертхaнaның қыз мет кер ле рі ком пью тер aрқы лы мо дель- деу де Шерқaлa тa уын жaсaнды деп сaнaйды, яғ ни уфо логтaр Мaңғышлaқтың қaқ ортaсындa орнaлaсқaн Шерқaлa тa уын бө тен ғaлaмшaрлықтaрдың ке ме сі деп сaнaйды. Ондaғы көп те ген үң гір- лер ұшaтын тaрел ке нің бaсты кaбинaсынa aпaрaтын кө рі не ді деп жaзaды BAQ.kz «Эксп ресс-К» бaсы лы мынa сіл те ме жaсaп. жүктеу/скачать 28,58 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|