Оқулық "Білім беруді дамытудың федералды институты"
Шекті (шексіз) сҧйытылған ерітінділер
жүктеу/скачать 9,08 Mb. Pdf көрінісі
|
Белик Физикалық және коллоидтық химия
- Бұл бет үшін навигация:
- 5.8.Ҧшқыш еріткіштердегі ҧшатын заттектердің қосылған ерітінділері 5.8.1.Қосылған ерітінділер ҥшін Рауль заңы
| 5.7.
Шекті (шексіз) сҧйытылған ерітінділер Мінсіз емес ерітінділер ҥшін Рауль заңы қолданымды, егер еріген заттектің концентрациясы еріткіштің конентрациясымен салытырғанда аз болса. Мҧндай ерітінділерді шекті (шексіз) қойытылған деп атайды. Бинарлы шекті қойытылған ерітінді келесі жағдайлармен анықталынады: (X A → 1, X B → 0) немесе (X B → 1, X A → 0) (мҧнда бинарлық жҥйенің компоненттері еріткіш ретінде кезектесіп шығады). Шекті қойытылған ерітінділердегі қойытылған заттектердің молекулалары еріткіштің кӛп молекулаларының санымен қоршалған. Сондықтан еріген заттектер молекулаларының арасындағы ӛзара әрекеттесулер болмайды. Осындай ерітіндіге еріткішті қосқанда (тҧрақты температурада) энтальпияның ӛзгеруі болмайды. Рауль заңына оң және теріс ауытқулары бар жҥйелер ҥшін шекті қосылған ерітінділер ҥшін Рауль заңы XA → 1 немесе XB → 1 ҥшін қолданымды болып табылады. Термодинамика қандай нақты концентрацияға дейін және қандай дәрежеде шекті қойылтылған ерітіндінің нақты ӛзін мінсіз ерітінділердің заңдарына сәйкес келетінін анықтай алмайды. Мҧны тәжірибе шешеді. 5.8.Ҧшқыш еріткіштердегі ҧшатын заттектердің қосылған ерітінділері 5.8.1.Қосылған ерітінділер ҥшін Рауль заңы Ф. Раульдің бақылаулары ең алдымен ҧшатын еріткіштердегі ҧшатын заттектердің қосылған ерітінділеріне жатады. Егер В ерітілген заттегі ҧшпайтын болса, онда ерітіндінің ҥстінде А еріткішінің буы ғана болады. Мҧндай ерітінділер ҥшін Рауль заңы еріткіштерге ғана қатысты қолданылады Басқа теңдік формасы шығады, егер, теңдіктің екі жағын да p A 0 бӛліп және бірден алып тастаса: 2 123 немесе Сурет 5.4. Таза қатты ерітінділердің ҥстіндегі қаныққан бу қысымының (ОС сызығы), сҧйылтылған ерітінділерден ( линия OF ) қосылған ерітінділердің ҥстінен ( DM, EN сызықтары ) температуралық тәуелділігі (ҧшпайтын заттектің концентрациясы EN ерітіндісінде кӛп, DM ерітіндісіне қарағанда). 1 - Х А = Х в ескере отырып, аламыз Осылайша ерітіндінің ҥстіндегі ерітіндінің қаныққан буының қысымының салыстырмалы тӛмендеуі еріген заттың мольдік ҥлесіне тең. Алынған теңдеулерден, ерітіндінің ҥстіндегі еріткіштің қаныққан буының қысымының салыстырмалы тӛмендеуі, тек еріген заттың концентрациясына ғана байланысты және оның табиғатына тәуелді емес. Ерітіндінің ҥстіндегі еріткіш буы қысымының салыстырмалы тӛмендеуі - ерітіндінің коллигативті қасиеттерінің бірі болып табылады. Рауль заңы Ap A /pA = X B формасындағы ҧшатын еріткіштердегі ҧшатын заттектер ҥшін химияның дамуына ҥлкен ықпалын тигізді. Еріткіш буы қысымының тӛмендеуінен ӛте маңызды заңдылықтар шығады, қайнау температурасы мен ерітінділердің кристалдануына байланысты. Еріткіш ретінде суды қолдана отырып, болжамдап бҧл заңдылықтарды шығаруға болады, p — Т диаграммасын талдау арқылы. Бҧл ортақ алынған шешімдерге әсер етпейді 5.4 суретінде таза сҧйық (OF сызықтары) және қатты (OC сызықтары) ерітінділердің ҥстінен ерітіндінің қаныққан буының қысымының, сондай- ақ әртҥрлі концентрациялардың ҥстіндегі (DM и E N сызықтары)температуралық тәуелділігі кӛрсетілген. Таза ерітінділерге қарағанда, ерітінділердің қисықтары тӛменірек ӛтеді, ӛйткені ерітінді қаныққан будың аз қысымымен меңгеріледі. |