Қазақстан тарихы жол карта
ОРТА ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ
жүктеу/скачать 9,16 Mb. Pdf көрінісі
|
Қн тарихы daryn.online 2022 үзіндісі
| ОРТА ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ
Құтлық Елтеріс Білге шығыс Түрік қағанатының билеушілері Қапаған Білге Саяси тарихы Елтеріс Білге 682‒691/693 жылдары - «Елтеріс Білге» ‒ елді біріктіруші, өз заманының көрнекті тұлғасы (Ел төресі) деген атпен қаған сайланған. - «Күлтегін» жазбасы: қарсыластарына 47 жорық жасаған, ауқымды 20 шайқаста жеңіске жеткен. - VІІ ғасыр: «Құтлық Елтеріс қағанға төрт құбыласымен бірдей шайқасуға тура келді. Табғаш шежірелеріндегі «Бүлікші» деп бағалауының себебі де түсінікті де. Құтлық көшпелілердің соғыс тәсілін пайдаланып, қаша жүріп соғысып, күш-қуатын молайтты.... Астына ат тиген соң түркілер империяның ішінде құйындай ұйытқып, жайындай жүйткіді. Ордос түбегінен Шығысқа қарай созылған Ұлы Қытай қорғанын бойлай шабуылға шығып, оның бойындағы барлық бекіністердің быт-шытын шығарды. Тұрақты армияның соққысына ұшырамай жалтара жүріп, Қытайдың бес әскери округін талқандады. Қытай армиясы түркілердің үй-іші, бала-шағасы қоныстанған Цзунцайшань тауына аттанады. Ел-жұртты қырып-жоюға аттанған қалың әскердің алдынан шыққан Елтеріс қаған Синьчжоу деген жерде шайқасқа түседі. Өлім мен өмірдің тағдыры шешілетін қанды қырғында Елтеріс қағанның ер жүрек жасағы Қытай әскерін жеңеді». Қапаған 691/693‒716 жылдары - Құтлық қағанның інісі. - Қағанаттың әскерін күшейтті. Орталық Азияны бағындырды - 716 жылы 50 жасында кеңесшісі Тоныкөк болды. - Қапаған хан көтерілісшілер қолынан қаза тапты. Білге (Могилян) 716‒741 жылдары - Құтлық қағанның баласы. - Інісі Күлтегін қолбасшымен бірге Қытаймен одақ құрды. - 722-741 жылдары аралығынла 20 жыл халқын бейбіт өмірмен қамтамасыз етті. - Қытаймен арадағы тыныштық Білге қағанның алғыр саясатының арқасында орнықты. Атақты қолбасшылары Тоныкөк 646‒741 жылдары өмір сүргенжылдары - Құтлық қағанның баласы. - Інісі Күлтегін қолбасшымен бірге Қытаймен одақ құрды. - 722-741 жылдары аралығынла 20 жыл халқын бейбіт өмірмен қамтамасыз етті. - Қытаймен арадағы тыныштық Білге қағанның алғыр саясатының арқасында орнықты. - Құтлық қағанның ұлы. - Шығыс Түрік қағанатының бас қолбасшысы, Білге қағанның кеңесшісі , «Көк түріктің көк семсері». - 702 жылы Тан империясының 50 мың әскерін талқандады. - 706 жылы Білге қағанмен бірге Хуаньхэден өтіп, Қытай астанасына қауіп төндірді. - 731 жылы қайтыс болады. - Білге қаған ескерткіш тұрғызады. Күлтегін 684‒731 жылдары өмір сүрген. - 741 жылы қағанат ыдырай бастады. - 744 жылы қарлұқ, ұйғыр, тайпаларының біріккен қолы құлатты. - Орнына Ұйғыр қағанаты (744‒840 жылдары) құрылды. Ыдырауы жүктеу/скачать 9,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|