ЕЖЕЛГІ ЗАМАНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ

Аң стилінің дамуы үш кезеңге бөлінеді:
1. Көне кезең
Бірінші кезеңде аңдар ешбір қозғалыссыз,
бір орында, тік тұрған қалпында 
бейнеленген.
2.Гүлденген кезеңі
Екінші кезеңде аңдар мен жан-жануарлар 
қимыл-әрекет кезінде н/се бір әрекетті 
жасауға ыңғайланып тұрған, ширыққан 
қалпында берілген. Көбінесе жыртқыш 
аңдардың өзара шайқасы, олардың басқа 
аң-құстарға шабуылы бейнеленді.
3.Құлдырау кезеңі
Үшінші кезеңде аң стилі ою-өрнекке ауыса 
бастайды. Аңдар мен жан-жануарлар бейнесі 
нақты емес, олардың сұлбасы ғана 
бейнеленетін болды. 
 1.10 Үйсіндер
Б.з.б. IV – III ғасырларда жеке мемлекет болып өмір сүрді. Орталық Азиядан қоныс аударды
А лғашында олар Қытайдың солт.-бат. Лобнорды, Тянь-Шань тауларын мекендеді, одан кейін көшіп-қона отырып, 
Жетісуға, Шығыс Қазақстандағы Тарбағатай таулрына дейін жетті. Олардың негізгі аумағы Іле жазығы болды
С олтүстік бөлігі Балқашқа жетті. Шығысы ғұн және Қытаймен, батысы Шу, Талас өзендері жағалауларындағы 
Ферғанамен, солтүстік-шығысы қаңлылармен шегаралас болды. Б.з.б ІІІ ғасырда Жетісу аймағында тиграхауда 
сақтарының орнына орналасты. Үйсіндердің ішінде ся және юечжы тайпалары болды
Қалыптасуы
49
ЕЖЕЛГІ ЗАМАНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН ТАРИХЫ

 1.11 ҚАҢЛЫЛАР (Б.з.б 3-2-б.з. 5 ғасырлары)
- Сырдария өзенінің орта ағысы.
- Жазба деректерде қаңлылар Арыс, Талас жағалауларында, Сырдарияның төменгі ағысында өмір сүргені айтылады
- Атақонысы Қаратау алқаптары мен Сырдарияның орта шенінен бастап, Шаш (Ташкент) өлкесінің ойпаттарына дейін 
созылған.
- Негізгі территориясы Оңтүстік Қазақстан 
Негізгі атамекені
- Ташкент аймағы, Қаратау бөктерілерінен басталып, Талас өзеніне дейін созылған.
- Оңтүстігі мен шығысында - Үйсін мен Қытай
- Солтүстік - батысында- Сарматтар мен Аландар көршілес жатты.
Территориясы 
- Битянь қаласы (қазіргі Түркістан маңында)
- Халқы - 600 мың адам 
- Отбасы - 120 мың түтін(шаңырақ)
- Әскер саны-120 мың
Орталығы
Монархиялық билік жүйесі болды
- Хан - билеуші
- Кіші хандар - ел 5 иелікке бөлінген, әр иелікті басқарғандар кіші хандар. 
- Уәзір - елді басқарудағы 3 орынбасары бар көмекші
- Көсем - ру, тайпа басшылары
- Құл - cоғыс тұтқындары. Құлдар күші көп қажет болмады.
Қоғамдық 
құрылысы
- Қытай, Рим, Кушанмен экономикалық, мәдени, саяси байланыс жасаған.
- Ұлы Жібек жолының Кавказ бен Қара теңізге баратын жолын бақылауда ұстады.
- Отырардан Балтық бойынан әкелінген кәріптас(янтарь) моншақтар табылды.
- Сирияның көгілдір фаянсты моншақтар Жетіасар, Отырар, Ташкент аймақтарынан табылды.
- Сырдария мен Арал аймағынан Қара теңіз, Иран, Сирия, Үндістан, Қытайдан әкелінген бұйымдар табылды.
- Сырдария аймағынан б.з. 3-4 ғасырларға жататын 1300-дей теңге табылды.
- Отырар маңынандағы Мардан қорымдарынан б.з.б 2 ғасырда пайдаланылған Қытай теңгелері табылды.
Сауда 
қатынастары
- Б.з.б 101 жылы Қытай шабуылына қарсы Даваньмен (Ферғана) күш біріктірді. 
- Б.з.б. 46-36 жылдары қаңлылар ғұндар тәңірқұты Чжи-Чжимен күш біріктіріп, Қытайға қарсы соғысты.
Саяси тарихы
53

жүктеу/скачать 9,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: