Т†лен …бдiк?Лы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012
жүктеу/скачать 1,3 Mb. Pdf көрінісі
|
Парасат майданы
| (ЗалЈа јарап, јолын жайып). Мiнеки, менiЎ майдандас
достарым... игi жајсыларым... Осындай... Б„рi бiлiмдi, б„рi шешен; аяјтыЈа жол, ауыздыЈа с†з бермейдi, бiрај к†Ўiлдерi мґздай, жҐректерi тастай. Жылытайын десеЎ, жiбiтейiн десеЎ, маЎдарына жуытпайды. ‡зiЎдi ајымај к†редi... (К†рермендермен с†йлесе). Ал бiз ше? ‡зiмiз ше? Бiреудi кiн„лауЈа б„рiмiз де шебермiз. …дiлдiктi, адалдыјты †згелерден талап етуге јґмармыз. …рине, жґрт шетiнен ајк†Ўiл, мейiрбан, „улие болса, †мiр бiз Ґшiн јандай Јажап болар едi. Бiрај сол шартты „рјайсымыз еЎ алды- мен †зiмiзден неге талап етпеймiз? АрдыЎ тазалыЈын, жардыЎ тазалыЈын мансґј етiп, махаббат „лемiндегi ала- яјтарЈа к„рiн т†гетiн серi ајын-жазушылар, серi режис- серлер, моралистер, серi педагогтар, таЈы сол секiлдi да- нышпандар неге осыны еЎ алдымен †здерiнен талап ет- песке? Неге д„рiгер темекi зияны туралы лекция ојып отырып, Ґзiлiсте д„лiзге шыЈып темекi тартады? …йелiнен кiршiксiз адалдыјты талап ететiн еркек неге соны еЎ ал- дымен †зiнен талап етпейдi? ЅарамаЈындаЈы адамныЎ жасыјтыЈын, јорјајтыЈын жер-жебiрiне жете сынаЈан бастыј †з бастыЈыныЎ алдында неге јґрдай жорЈалайды? Неге? Неге? Ајылымыз ґшан-теЎiз, б„рiн де бiлемiз. Бiлмейтiнiмiз жердiЎ астында. Ѕґдай-ау, ендi осынша жиналЈан ајыл- ды неге iске асырмаймыз? Неге соны „лгi ајыл айтушы- лардыЎ †здерi бастамайды? Неге?.. «МолданыЎ айтјанын Јана емес, iстегенiн де орында» дейтiн мајалдыЎ туатын кезi болды Јой... (Пауза). Ал бiз не iстеймiз – бiз оныЎ орнына бас пайдамызды ойлап, јарсы жајпен сепаратты келiсiмге отырамыз. «Бiр маЈан тiрелiп тґрЈан ештеЎе жој шыЈар, басјалары кҐресе берсе де жетер» деп жґбатамыз †зiмiздi-†зiмiз. Ал мыЎдаЈан, миллиондаЈан адамдар осы- лай ойлаЈанда не болады? Сґмдыј јой. (Орнынан тґрып кетедi. …рлi-берi кезiп). Бґларша ойласаЎ, б„рi уајытша. Уајытша ґнатасыЎ, уајытша жек к†ресiЎ. Данышпанды- ЈыЎ да, кiсiлiгiЎ де бiр-екi саЈаттан аспайды. Жајсылы- ЈыЎ бiр-ај рет, махаббатыЎ бiр-ај кҐндiк. Ал сонда... (К†рермендерге јарап). Осы да †мiр ме? (Мґрат орындыјја јайта отырады). Ж„не... †з ґЈымдарына с„йкес келмейтiн шындыјтыЎ б„рiн «мҐмкiн емес» деп, оп-оЎай жојја – 444 – шыЈара салады. Неге мҐмкiн емес? ‡мiрдiЎ барлыј са- ласында ел Ґшiн, жер Ґшiн, жар Ґшiн сан јилы к†зсiз ерлiктер жасалып жатыр. Айјындап јарасаЎ, осы †з т†Ўiрегiмiзде јанша Јажап адамдар, јанша Јажап ару- лар жҐр. Ендеше, адал жар да, асыл махаббат та бар. Б„лкiм, менде болмас, я, сенде болмас, бiрај „йтеуiр бiреуде бар Јой. ‡з таЈдырымыз с„ттi болмады деп бар- лыј жајсылыјја кҐйе жаЈу, †зiЎнiЎ де, †згенiЎ де сенiмiн жоЈалту „дiлдiк пе? Ал сенiм – жер бетiндегi еЎ јґдiреттi кҐш. Бiздi мґратја жеткiзетiн де сол iзгiлiкке деген сенiм. Бiрај... сенiмге де табандылыј керек. Егер спектакль жҐрiп жатјанда †мiрдi јайта бастайтындай болып егiлiп жылап, сахна жабылЈан кезде мыжырай- Јан бас киiмiн киiп алып, бґрынЈы таз јалпына јайта тҐсетiн к†рермен секiлдi болсаЎ, онда сен Ґшiн шын- дыј †мiрлiк мајсат емес, анда-санда бiр шарпып †тетiн к†ЎiлдiЎ серпiлiсi Јана. Егер олай болмай, „лгi шартты кҐндер бойы, тҐндер бойы ойлап, жанымызЈа серт јылсај, онда... б„рi де бiздiЎ ойлаЈанымыздай болады. АЈайын... (даусы јґбылып) тiлекшiЎ болайын... (С†зiн аяјтай алмай, темекi алып тартады. Содан кейiн саЈа- тына јарап, асыЈыс телефон соЈады). Алло! Ѕарында- сым. Мен такси шајыртып едiм... Неге жој? Мен јал- дым Јой... Ѕанша кҐтуге болады ендi? (ашумен трубка- ны лајтырып тастайды да, „рлi-берлi б†лме iшiн кезе ж†неледi. Кенет телефон шылдырлайды). М ґ р а т (жалма-жан трубканы к†терiп, ашулы Ґнмен). Алло. Алло. … й е л д а у с ы (телефоннан). Мґрат, сенбiсiЎ? М ґ р а т (абдырап). И„, и„... … й е л д а у с ы (јуанышты Ґнмен). Уѕ!! Ѕандай жајсы болды... (Пауза). СенiЎ телефоныЎды „реЎ таптым. Кетiп јалды Јой деп кҐдерiмдi Ґзiп отыр едiм. Рајмет. Танып тґрсыЎ ба, ДариЈамын Јой. Ѕашан жҐресiЎ? М ґ р а т. Осы јазiр. Д а р и Ј а. Ѕоштасып јалайын деп „дейi телефон со- Јып отырмын. …неукҐнгi тҐнгi айтысымыздан кейiн, мен к†п ойландым. Кеше де ґйјым келмеген соЎ, ескi аль- бомдарды ајтарып отырып, сенiЎ јолыЎмен жазылЈан бiр јаЈазды тауып алдым. К†зiме оттай басылды. БаяЈы сту- – 445 – дент кезiмiзде Ґшеуiмiз жатја ојитын бiр Ґзiндi екен. ТыЎда: «‡зiЎе сенбе, †згеге сенбе бҐгiнгi. АлЈаш рет жҐрегiЎде бҐршiк атып, тамыр жайЈан јасиеттi де, пара- сатты iзгiлiкке сен... …лдекiм мысјылдай кҐлiп, «шыраЈым, †мiрдiЎ бґл сґраЈына бiз де жауап iздеп, шарј ґрЈанбыз, бiрај таппа- Јанбыз, содан кейiн †згелер јґсап тулап-тулап јойЈан- быз» десе, оЈан „сте сенбе. «СенiЎ бґл ниетiЎ жастыј шајтыЎ орындалмайтын арманы Јана, б„рiмiз де арман јылдыј, јол создыј, с†йтсек †мiрдiЎ †з талабы, †з јалауы бар екен, ендеше, †мiр былай болар ма едi деп бос јиялдаЈанша, сол †мiрдiЎ талабына сай „рекет јыл» дегендерге сене к†рме. ...Iзгiлiк пен ајијаттыЎ толыј Ґстемдiк етуi мҐмкiн емес дейтiндерге сене к†рме... (Пауза). М ґ р а т (шыдамсызданып). ОјысаЎшы. Д а р и Ј а. «Т„Ўiрi тектес сезiм шыраЈы алЈаш рет к†кiрегiнде жарј етiп тґтанЈан киелi шајтаЈы, „у бастаЈы адал шајтаЈы мына †зiЎе сен. Сол шырајты †шiре к†рме, бар јуатыЎды пана јылып жандыра тҐс, лаулай тҐссiн». Лев Николаевич Толстой. (Екi жај та бiр с„т Ґнсiз јалады). Д а р и Ј а (с†зiн жалЈап, сезiммен). Мґрат! Сен менiЎ јысылЈанда, тарыјјанда сҐйенiшiм едiЎ, „улием. К†зiм алды јарауытып, к†Ўiлiмдi кҐдiк басјанда айнымайтын, азбайтын сенi есiме тҐсiрiп, бойыма јуат жинайтынмын. ‡мiрдiЎ шырЈалаЎ с„тiне кез болып, не iстерiмдi бiлмей, басым јатјан кездерде: «Осындайда Мґрат болса, јайтер едi?» – деген сґрај јоюшы едiм †зiме-†зiм. Сонда теЎiзде адасјан кеменiЎ жаЈадаЈы жарыјты к†рiп, баЈыт тапјаны секiлдi, мен де аман-есен, адаспай, ж†н табатынмын. Сен болмасаЎ, осы кҐнi кiм болып кетерiмдi †зiм де бiлмеймiн. Барлыј јауiп-јатерден јґтјарушым сен болдыЎ, „ули- ем. (телефоннан жылаЈаны сезiледi). ОсыныЎ б„рiн сен бiлсiн деп „дейi телефон соЈып отырмын. Анада айтјан артыј с†зiмдi кешiр. М ґ р а т (толјып, к†зiндегi жасты бiлдiрмеуге тыры- сып, Ґнсiз ґзај тґрЈаннан кейiн, даусын бекiтiп). Мiне, к†рдiЎ бе, ендi сен менiЎ сҐйенiшiм болып отырсыЎ. ‡йткенi тап јазiр маЈан осындай к†мек ауадан да артыј – 446 – јажет болып тґр едi. СенiЎ с†зiЎ маЈан †лшеусiз јуат бердi, ДариЈа. Рајмет! Д а р и Ј а (кҐлiп). МаЈан несiне айтасыЎ, саЈан рајмет. Ал ендi жолыЎ болсын, јайда жҐрсеЎ де, аман бол. К†рiскенше. М ґ р а т (јайталап). К†рiскенше. (ДариЈа да, Мґрат та трубканы јояды. Мґрат ойланып отырып јалады. ТҐрiнде Ґмiт пен сенiмнiЎ табы бар. ТаЈы да телефон шылдырлайды). М ґ р а т (шаршаЈан, бейжай) Алло, алло. Такси? Келiп тґр ма? Рајмет. (Чемоданын, плащын алып, к†рермендерге јарап) МенiЎ бiр ґстазым айтушы едi: «АдалдыјтыЎ б„йгесiне атыЎды јос, озсаЎ да – олжалысыЎ, јалсаЎ да – олжалысыЎ», – деп. Б„рiмiз де сол б„йгеде кездесейiк... (Мґрат шыЈып кетедi). Шымылдыј |