Т†лен …бдiк?Лы парасат майданы таЎдамалы Алматы «Раритет» 2012
жүктеу/скачать 1,3 Mb. Pdf көрінісі
|
Парасат майданы
| Осы кезде б†лмеге АрдагердiЎ ґлы кiредi. Жґртја
басын изеп, амандасјандай болып, шеткерiрек кiтап с†релерiнiЎ јасына барып тҐрегеп тґрады. Ардагер бала- сыныЎ келiсi кҐтпеген ојиЈадай аЎтарылып јарап јалады. Ж у р н а л и с т. И„, ата, айта берiЎiз. А р д а г е р. (Журналистке бґрылып, сґрајты есiне тҐсiре алмай) Не туралы айтып жатыр едiк? Ж у р н а л и с т. ЕлдiЎ т„уелсiздiгiн „лi кҐнге дейiн мойындаЈысы келмейтiндер бар. Сiз јалай јарайсыз? Т„уелсiздiкке сенесiз бе дегенiм Јой. А р д а г е р (ойланып). Бґл сҐраЈыЎа бiр ауыз с†збен «сенем» дей салуЈа болар едi. Алайда ол с†здi кез келген алаяј та, жандайшап та, тiптi соЈан шын м„нiнде сенбейтiндер де ґпай жинау Ґшiн айта бередi... Т„уелсiздiк жариялай салЈаннан немесе жалаулатып к†тере берген- нен, орнай јалмайды... М„селе, менiЎше, мынада – шын т„уелсiздiк бар ма, жој па? Немесе, бiздiЎ т„уелсiздiк деп жҐргенiмiз шын м„нiндегi т„уелсiздiк пе, „лде аты бар да заты жој бiрдеЎе ме? Ж у р н а л и с т. ЕлдiЎ бҐгiнгi азаттыЈына да кҐм„н келтiресiз бе? А р д а г е р. Азат ел деген атја ие болЈанымызЈа шҐкiршiлiк деймiн. – 458 – Ал жалпы азаттыј туралы бҐгiнгi тҐсiнiкке кҐм„нiм бары рас. Егер јаттырај келсек, бiз, тек бiз емес, к†пте- ген елде𠼥лдыј д„уiрден „лi шыјјан жој дер едiм. (К†зi бајырайып таЎырјаЈан журналистке јарап). И„, и„, јате естiген жојсыЎ. Д„л солай. БастыЈыныЎ ашса – ала- јанында, жґмса – жґдырыЈында жҐрген, бiреу Ґшiн ма- јала, кiтап жазып, бiреу Ґшiн Јылыми диссертация жа- зып, бҐкiл ајыл-парасатын, жҐрегiн жарып шыјјан соны ойлары мен пiкiрлерiн бiреуге ајы-пґлсыз сыйлап жҐр- ген бҐгiнгi јызметкерлер јґл болмаЈанда, кiм болады? БаяЈы Египет пирамидаларын салЈан јґлдардан јай жерi артыј. Тек сипаты Јана †згерген. Аналар – јара кҐштiЎ јґлдары, ал мыналар – ајыл-ойдыЎ јґлдары. Ж у р н а л и с т. Ајсајал-ау, †ркениетке †зге елдер Јасырлар бойы жҐрiп „реЎ жеткен. СоныЎ †зiнде шешiлмеген шаруалары шаш-етектен. Ал оныЎ б„рiн жаЎа јаз тґрып жатјан бiздiЎ елде шешiп тастау мҐмкiн деп ойлайсыз ба? А р д а г е р. Егер ол проблемаларды жасап отырЈан †зiЎ болсаЎ, шешiлуi јиын. ‡йткенi оны шешу Ґшiн †зiЎе јарсы соЈыс ашуыЎ керек. ?рыныЎ јолымен ґрлыјты, †тiрiкшiнiЎ јолымен †тiрiктi тојтату мҐмкiн емес. Ж у р н а л и с т. Сонда не iстеуiмiз керек? А р д а г е р. Соны мен †здерiЎнен сґрар едiм. Ж у р н а л и с т. Сiзбен сґхбат жҐргiзу оЎай емес екен. А р д а г е р (кекетiп). Шалап секiлдi бетiнен јалјыЈан сылдыр-сґйыј сґхбатја „бден жаман Ґйренген шыЈар- сыЎдар. Ж у р н а л и с т (шарасыздана кҐлiп жiберiп). Апырай, ата, сґбхат алЈан јґрлы екi аяЈымды бiр етiкке тыјты- Ўыз-ау. ‡зiме де сол керек. (ТаЈы кҐледi). А р д а г е р (жґмсарып). СенiЎ кiн„Ў жој екенi рас. Алдымда отырЈан соЎ, с†зiм далаЈа айтылЈандай болма- сын дегенiм Јой. Ж у р н а л и с т. ЖаЎа жеке басја табыну туралы айтып јалдыЎыз. СоныЎ тҐпкi себебi неде жатыр? А р д а г е р. (ойланып) ДҐниеде жаЈымпаз деп аталатын бiр халыј бар. Олармен кҐресу бар кезде де оЎай болма- Јан. ОлардыЎ алмайтын јамалы жој. Тiптi диктаторлар- дыЎ †здерi оларЈа т†теп бере алмаЈан. Шынымды айтсам, – 459 – с†гiске де, јарЈысја да берiлмегендердi к†рдiм, бiрај мај- тауЈа берiлмегендi „лi к†ргем жој. ЖаЈымпаздыј јазiр мiнезден г†рi мал табатын јызметке к†бiрек келедi. ‡мiр сҐрудiЎ нормасына айналды. (таЈы да ойланып) ЖаЈым- паздыЎ Ґш тҐрi бар. Бiрiншiсi – таза јанды жаЈымпаздар. ОлардыЎ одан басја јабiлетi де жој. Сондыјтан олар †здерiн мамандыЈы бойынша жґмыс iстеп жҐрген адам- дай сезiнедi. Екiншiсi – амалсыз жҐрген жаЈымпаздар. Олар мґныЎ жајсы н„рсе емес екенiн бiледi. Iштей ґнат- пайды. Ѕолынан келсе, екi жајја да жајсы к†рiнгiсi келедi. ‡здерiн заманныЎ јґрбанымыз деп тҐсiнедi. ‡з iстерiн жасыруЈа тырысады. Бiрај одан олардыЎ кҐн„сi жеЎiлдемейдi. ¦шiншiсi – бґлар да б„рiн бiледi, бiрај жаЈымпаздыјты јысылмастан ашыј жасай бередi. Беттерi ашылЈан, ештеЎеден ґялмайтын ж„лептер секiлдi. …рине, бґлардыЎ б„рi де «бiз мґны жаЈымпаздыјпен емес, шын к†Ўiлмен жасап отырмыз» деп деп ант-су iшерi аныј. Бiрај оЈан сену јиын. ‡йткенi бґл с†з жаЎалыј емес, тарих- тыЎ †н бойында јайталанып келе жатјан јґбылыс. Жа- ЈымпаздыЎ бар јаруы – жалЈан с†з. ‡йткенi шындыјты айтып отырып, жаЈымпаздану мҐмкiн емес. Мiнеки, осын- дай жаЈымпаздыјтыЎ јґны к†терiлген кезде жеке басја табыну деген кезеЎ басталады. Ж у р н а л и с т. Осы с†здi кешегi КеЎес заманында айта алдыЎыз ба? А р д а г е р (с„л даЈдарып). Айта алмадым. Айту мҐмкiн болмады. Ж„не одан н„тиже де шыјпайтын едi. (Пауза). Сендер бiздi сол заманныЎ сорајылыјтарын к†рмеген, бiлмеген адамдай к†ретiн шыЈарсыЎдар. К†ргенде јан- дай. Аз-маз к†зi ашыј адамЈа тоталитарлыј жҐйенiЎ јиянатын к†рмеу мҐмкiн емес. Бiрај онымен јалай кҐресесiЎ? Саяси амал болЈан жој. Партия бiреу. Орта- лыј комитет, ¦кiмет, ЖоЈарЈы КеЎес – б„рi бiр басшы- ныЎ, бiр партияныЎ јолында. Бґјаралыј ајпарат јґрал- дары – јолдарында. СоттыЎ аты Јана бар, заты жој. Билiк басындаЈылар „лдебiр сорајылыјты жасаЈылары келсе, жалдамалы жандайшап шешендерiне халыј атынан ґсы- ныс айтјызып, бастаманы јалЈандарына јостатјызып, †здерi осыныЎ б„рiн к†пшiлiктiЎ зорлыЈымен амалсыз iстеп отырЈандай боп к†рiнер едi. К†семдi мајтап, †леЎ – 460 – шыЈаратындар, кiтап жазатындар, кино тҐсiретiндер жыр- тылып айырылады. Билiкпен кҐресем десеЎ, алдымен жо- лыЎды б†гейтiн солар. Ж у р н а л и с т. Ендеше неге сол кездi јызЈыштай јорып отырсыз? А р д а г е р. ЅызЈыштай јорып отырЈам жој. Сендер бҐгiнгi келеЎсiздiктi сол кезбен салыстыру арјылы ајта- ЈыларыЎ келедi. …лдебiр ЈґламаныЎ: «‡згелердiЎ јателiгiмен ајталу – жуындыЈа шомылЈанмен бiрдей» деген с†зi бар. Жасалып жатјан сорајылыјты ајтау Ґшiн басја бiр жајта жасалЈан сорајылыјты к†лденеЎ тарту- дыЎ јажетi жој. Оны јайталаудыЎ тiптi де јажетi жој. Ж у р н а л и с т. Бiрај ендi б„рi жаман емес шыЈар? Елiмiздегi тыныштыј пен жарасымды јалай жојја шы- ЈаруЈа болады? А р д а г е р. ТыныштыЈыЎ не, шыраЈым-ау? КеЎес Ґкiметi кезiнде де тыныштыј болЈан. Егер шын ґлттыј мҐдденi ойласаЎдар, кҐресу керек емес пе. Тыныштыј содан кейiн †зi келедi. ТҐк iстемеудi тыныштыј деп ой- лайсыЎдар Јой деймiн, шамасы? Ж у р н а л и с т (басын шайјап). Ајсајал, сынаЈаны- Ўыз дґрыс шыЈар, бiрај тҐк iстелген жој деп јалай айта аласыз? Обал емес пе? А р д а г е р. IстесеЎдер, iстеп жатјан шыЈарсыЎдар, бiрај мен н„тижесiн к†рiп отырЈан жојпын. …лде †здерiЎ к†рiп отырсыЎдар ма? Ж у р н а л и с т. …рине, к†рiп отырмыз. А р д а г е р. …, онда мен-ај јателескен болайын. БеттерiЎнен жарылјасын. жүктеу/скачать 1,3 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|