«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ
NSEO «KAZAKH-RUSSIAN MEDICAL
UNIVERSITY»
және оның құрылысына да және сүйектенуіне де өсер етеді.
Жаттықтырылмаған жүктемесі аз сүйекке қарағанда жүктемесі көп
жаттықтырылған сүйектер кальциге бай болады. Рентеногроммада
спортсмендердің сүйегі жай адамдарға қарағанда анық суретпен
көрінеді. Бұл сүйек тіндерінің миниралды тұздарының толыққан
осификациясымен түсіндіріледі. Спопртпен шұғылдану әсерінен
сүйектің сыртқы пішіні де өзгереді. Олар сүйек массасынның өсуіне
үлкен және жуанырақ бола түседі. Барлық шығып тұрған сүйектер
кедір-бұдыр сирек көрінеді. Бұл өзгерістер спорт түріне байланысты.
Сондықтан ауыр атлеттер сүйектері қатты жүзушілерге қарағанда
әсіресе склеттің жоғарғы бөлімінде және қолдарында.
Спортпен шұғылдану әсерінен сүйектің ішкі құрамы өзгерісі
оның шағын заттарының жуандауынан байқалады. Жуандау жүктемесі
көп сүйектер де жиі кездеседі. Бірақ шағын заттың өзгеруі оның
жуандауының сүйек диаметірінің өзгеруінсіз де пайда болуы мүмкін.
Шағын заттың жуандауына байланысты сүйек жұлын қуысы
кішірейеді. Үлкен статистикалық күш түсіру ол толық өсіп өнуге дейін
кішірейеді. Сүйектің жұмсақ заты сонымен қатар белгіні өзгерілуге
түсді, қатты жүктеме әсерінен жұмсақ зат жақтауы жуандай түседі,
кесектен түседі. Олардың арасындағы жұмыртқа үлкейе түседі.
Ұлғайған жаста жұмыртқаларда үлкейе түседі, жақтулары жұқарады.
«ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ
УНИВЕРСИТЕТІ» МЕББМ
NSEO «KAZAKH-RUSSIAN MEDICAL
UNIVERSITY»
Спортсмендерде сынған сүйек тезірек бітеді. Сүйекті жауып тұрған
буын шеміршектерін жуандауы мүмкін. Ол оның амортизациялық
құрамын күшейтеді де, сүйекке түсетін күшті азайтады.
Денеге күш түсуден сүйек жүйесіндегі құрылымдық
өзгерістер.
Бейімделу өзгерістерін үйрену саласында спор сабақтары әсерінен
сүйек жүйесіндегі болатын өзгерістерді білудің тек теориялық емес,
оның үлкен өмірлік те маңызы бар. Қаңқадағы сүйектердің алуан түрлі
болуы, яғни бологиялық жағынан қараған да сүйектердің өте жеңіл,
мекем және мүмкіндігі зор болуы зеріттеушілер көптен бері көңіл
аударуда.
Осындай көп ғылыми зеріттеулердің қортындысына қараған да
сүйектердің ішкі және сыртқы орта жағдайына байланысты қайта
құрылымдық қабілеті бар екені анықталды. Белгіленген атомдық әдіс
арқылы ағзада тәулігіне 10-нан 20%-ке дейін тұзды заттар ұлпасында
алмасады екен.
Денеге күш түсу немесе спорттық сабақтардың әсері, адамның
денесін түрлі жағынан жетілдірумен бірге дерттік өзгерістерге
ұшырауы мүмкін.
Денеге күш түсуден сүйек жүйесіндегі өзгерістерді анықтауға
әр түрлі әдістер қолдагнылады. 0-102 R фрамуласы бойынша сүйек
ұлпасының толық салмағы анықталады. Онда: 0 – сүйек ұлпасының
|