Петров Григорий Финляндия а қ лала гүлдер мекені

жеткізуіне 
үлес қосудың жолын іздейді. Бар арман –қиялы мен мақсат
– м
үддесін осы бағытта жұмсайды. Діни сауатын аша жүріп,
әдебиетке де ерекше ден қойып, поп әрі профессор атанады. Патша
сарайында ханзадаларды
ң тәрбиешісі қызметін атқарады. Дегенмен,
ол патшаны
ң салтанатты сарайынан гөрі, жарлы – жақыбайлармен,
қарапайым ауыл тұрғындарымен етене араласуға әлдеқайда құмар
болады.
Ауыл т
ұрғындары мен қарапайым қызметшілердің діни сауатын 
ашатын уа
ғыздар айтады. 
Б
ұқара халық оның айтқан әрбір жалынды сөздерін ерекше 
ы
қыласпен, сүйсіне тыңдайтын. 1900 жылы Петров Ресейде халық 
тарапынан е
ң танымал поп, әрі шығармалары ең көп оқылатын 
халы
қ жазушысына айналады.
Бір кездері таралымы 
өте аз «Русское слово» («Орыс сөзі») газеті 
Петров бас редактор бол
ған күннен бастап, тиражы 500 000 – ға 
жететін е
ң танымал газетке айналады.
Осы уа
қытта ол өзінің «Інжіл – өмір сүрудің бастауы» деп 
аталатын ал
ғашқы шығармасын жарыққа шығарады. Бұл 
шы
ғармасы қытай, жапон тілдеріне аударылады. Осылайша, 
жазушыны
ң аты тек Ресейде ғана емес, біртіндеп әлем 
ж
ұртшылығына жол тартты. Петровтың мәртебесінің күн санап өсуі 
шіркеуді
ң бетке ұстар адамдарын «мазалай бастайды». Араға бірнеше
жыл салып, Петров 1907 жылы шіркеудегі 
қызметінен босап, әдеби -
философиялы
қ шығармалар жазуға ден қояды. Ол шәкірттерін білім
н
әрімен сусындата жүріп, әртүрлі тақырыпта лекциялар оқып, күн
сайын шы
ғармашылығын шыңдай түседі. Оның ғибратқа толы
д
әрісінен соң, халық рухани оянып, сілкіне бастайды. Мұны сезген
Патшалы
қ Ресей оны әрдайым көзден таса қылмай, әрбір қадамын
жандаралдары ар
қылы бақылауда ұстайды. Петров пен большевиктер
арасында да анау айт
қандай түсіністік орнықпады.
1920 жылы ол Белорусь 
ұлтының Қырымнан көшкен өкілдері 
мінген кемені
ң соңғы жолаушыларының бірі болып, Стамбулға 
келеді. 
Қоныс аударушылардың бұл тобы кейіннен Триесте деген 
жерге ж
өнелтіледі. Осы топпен бірге қоныс аударған Петровты 
жергілікті Югослав хал
қының зиялылары танып, жоқшылықтан 
құтқарып, Белград университетіне профессор етіп тағайындайды. 

Югославия мемлекеті сол 
өңірде қалаған жеріне поездбен емін – 
еркін барып келуі 
үшін оған жеңілдік (пасо) береді. Осылайша Петров 
Югославияны
ң түкпір – түкпірін аралап, мәдениет, дін, қызмет,
бауырмашылды
қ және ұлтжандылық тәрізді тақырыптарда
конференциялар 
ұйымдастырады. Ол серб тілін өз ана тіліндей жетік
ме
ңгереді.
Петров Болгария
ға бірнеше шығармаларын қолжазба күйінде 
жібереді. Б
ұл шығармалар Болгар тіліне аударылып, баспадан жарық
к
өреді. «Ақ лала гүлдер өлкесі» атты кітабының орыс тіліндегі
қолжазбасын Болгарияда тұратын досы Д.Божковқа жібереді. Досы
Петровты
ң барлық шығармаларын жинақтап, Болгар тіліне аударып,
ал
ғы сөзін жазып, 1925 жылы Софияда кітап қылып басып
шы
ғарады. Орыс тілінен болгар тіліне тікелей аударылған бұл еңбек
Болгар хал
қының ерекше назарын аударып, оқырманның ықыласына
б
өленеді.
Өмірінің біраз жылдарын Финляндияда өткізген жазушы бұл 
е
ңбегінде осы елдің білім мен мәдениет саласындағы жетістіктерге 
қалай қол жеткізгендіктерін шебер суреттейді. Бұл шығарманы 
болгарша с
өйлеткен жазуышының досы Божков та Петровпен 
Финляндияда бірге бол
ған еді. Бұл кітап (1909 – 1910) түрік тіліне 
ал
ғаш рет Али Хайдар (Танер) мырзаның қолға алуымен, 1928 жылы 
аударылып, осы жылы Стамбулда ескі 
әліпбимен басылып шықты.
Кітапты
ң түрікше аудармасы да «әп» дегеннен – ақ көпшілік 
о
қырманның назарын өзіне аударды. Тек Стамбул мен Анкарада ғана 
емес, сонымен 
қатар, Түркия мемлекетінің түкпір – түкпірінде жарық 
к
өрген газет – жорналдарда бұл кітап жайында жақсы пікірлер 
жарияланып, жо
ғары баға берілді. Кітаптың алғаш шыққан тиражы 
тез арада тарап, халы
қ тарапынан зор сұранысқа ие болып, 1930 жылы 
Мемлекеттік баспаханадан жа
ңа әліпбимен ресми түрде қайта 
басылды.
«А
қ лала гүлдер өлкесі» осы уақыт аралығында әртүрлі баспадан 
бірнеше 
қайтара жарық көрді. Бұл кітаптың алғысөзін автордың өзі 
емес, кітапты
ң аудармашысы, әрі Петровтың досы – Д.Божков жазған
«А
қ лала гүлдер өлкесі» кітабы – Финляндияның мәдени, рухани 
то
қырауды жеңіп, мемлекет ретінде жаңа мәдениет сатысына 
к
өтерілуінің хикаясы. Бұл кітап өз мемлекетінің даму жолында 

қандай бағыт ұстану керектігін көрсететін бағдаршам іспеттес. Бұл 
кітап – к
үллі түркі жұртының жастары үшін батыс өлкелерінің 
өткені мен бүгініне жақыннан үңілуге мүмкіндік беретін таптырмас
туынды. О
қырман кітаптан керегін алар деген үмітпен ...

жүктеу/скачать 0,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: