153
а) табиғи объектілер тұлға тарапынан өзіндік құндылығы
жағынан «адамгершілік» саласына және соған сәйкес онымен
әрекеттесу оның этикалық нормалар алаңына кіргізілуі және т.б.;
ә) тұлға ‰шін табиғи объектілердің референттік рөл атқаруы;
б) тұлға ‰шін табиғи объектілер бірлескен қызметте және
тілдесуде тең құқықты партнерлер сияқты болуы. Қатынастардың
субъективті модальдылығымен қатар, қатынастардың мөлшерлік
параметрлерінің де қалыптасуына көңіл аударған жөн.
3.3. Тұлғаның табиғатқа қатынасындағы базалық
параметрлерді қалыптастыру
Тұлғаның табиғат әлеміне субъективті қатынасының ерек-
шелігі оның қатынасының кеңдігі, қарқындылығы және саналық
дәрежесі сияқты базалық компоненттерінің мазмұнымен сипат-
талуы м‰мкін.
Табиғатқа қатынасының кеңдігі қатынасының қалып-
тасуын педагогикалық процесті ұйымдастыруда тұлғаның та-
биғат әлеміне қатынасын м‰мкіндігінше көбірек субъективті
кеңестікте табиғи объектілерді енгізумен сипатталады.
Қатынастардың кеңдігін қалыптастыру іс ж‰зінде жиі
байқалғандай, тек оқушылардың экологиялық эрудицияларын
көтерумен шектелмеуі керек. Маңыздысы – оқушыда жай ғана
көптеген табиғи объектілер туралы ұғымның қалыптасуы емес,
ал ол табиғи объектілердің тұлғалық маңызды болуы, оларға
деген болатын сезімінің байқалуы. Егер оқушы көптеген табиғат
әлемі объектілеріне эмпати көрсете білсе, олармен с‰йсінетін
болса, онда тұлға қатынасының кеңдігі туралы айтуға болады.
Педагогикалық жағынан маңыздысы және мақсаттылығы –
оқушыларда табиғат әлеміне қатынас кеңдігін қалыптастыруды
«ж‰йелілік» (т‰рлі патшалықтар, тип, класс, отряд және т.б.)
және «географиялық» (табиғи объектілердің т‰рлі территорияға,
аймақтарға, ландшафттарға) бекітілулігі.
Достарыңызбен бөлісу: