«полиметалл» АҚ Қызыл жобасының ЭӘӘБ



Pdf көрінісі
бет24/95
Дата06.03.2017
өлшемі57,11 Mb.
#7962
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   95

1)

 

Аллювиальді су сақтағыш деңгейжиегі 

 

Аллювиальді су сақтағыш деңгейжиегі (геологиялық карталарда және "aQ" секілді белгіленген 



кесіктерде)  Қызылсу  өзені  аңғарында  және  оның  оң  ағындарының  төменгі  аңғарларында 

дамыған.    

Аңғарлардағы  су  сақтағыш  деңгейжиегінің  ені  100-150м-ден  810-1200  м-ге  дейін,  ал 

қуаттылығы  1-2-ден  3-5-ке  дейін  өзгереді.  Деңгейжиек  қазіргі  өзен  шөгінділеріне 

ұштастырылған және ереже ретінде түрлі үйлесімділіктегі қиыршық тасы, құмы және құмдағы 

бар.  Оның  жас  шамасы  және  орнының  шарттарына  байланысты  аллювиальді 

деңгейжиектердің үш түріне бөлуге болады. 

 



  Орташатөрттік аллювиальді су сақтағыш дегейжиек 

Негізінен қиыршық тас және суглинками құмдармен біріккен, оның қуаттылығы 

3-тен  6  метрге  дейін,  Қызылсу  өзені  аңғарында  кездеседі.  Деңгейжиек 

қысымды  емес,  жер  асты  сулары  белгісі  жер  деңгейінен  1.5-тен  3  м  дейін 

өзгертіледі; 

 



  Қазіргі аллювиальді пролювиальді су сақтағыш деңгейжиек 

Қуаттылығы 3-тен 5м дейінгі құмдармен және құмдақтармен біріккен, Қызылсу 

өзенінің  оң  ағыны  аясында  кездеседі.  Деңгейжиек  қысымды  емес,  жер  асты 

суларының белгісі жер деңгейінен 2-ден 3.5 м дейін өзгертіледі; 

 



  Қазіргі аллювиальді су сақтағыш деңгейжиек 



Болмашы сандағы құмы бар қиыршық таспен біріккен, Қызылсу өзені бойында 

енсіз жолақ тудырады. Деңгейжиек қысымды емес, жер асты суларының белгісі 

жер деңгейінен 1-ден 2.5 м дейін өзгертіледі

 

Аллювиальді су сақтағыш деңгейжиек қысымсыз Шектеулі таратудан аллювиальді деңгейжиек 



шектеулі жинақтаушы ыдысына ие және тау-кен қазу кәсіпорынын сумен жабдықтау мақсаты 

үшін сәйкес келмейтін орташа су бұрғыш деңгейжиегі деп саналады. 

 

2)

 

Павлодар миоцен-плиоценді саз сутірегі 

 

Павлодар сазы (геологиялық карталарда және ‘’N1-2’’ секілді белгіленген кесіктерде) Қызылсу 



өзенінен оңтүстік-батысқа қарай ең дамыған. Сутіректерді өндіру учаскесіне жақын Қызылсу ө. 

аңғарында және сағаға Холодный Ключ, Ақбамтау и Алаайғыр жылғалары құйылған. Павлодар 

саздары  өте  біркелкі  және  палеозойлық  жыныстардың  қиыршық  тастарын  және  қиыршық 

тастардың сирек линзаларын қосумен қоңыр саздармен ұсынылған. Олар төменгі тас көмірдің 



Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

Final V1.0 

 

Бет. 169 



 

шөгінді  жыныстарына  сәйкес  емес  жатады,  шөгінді  қуаттылығы  бірнеше  ондық  метрлерге 

жетуі мүмкін. Павлодар сазының кен қабаттары сутірек ретінде әрекет етеді. 

 

3)



 

Төменгі тас көмірдің шөгінде жыныстары будалары 

 

Байырғы  жыныстардың  су  бұрғыш  деңгейжиегі  (геологиялық  карталарда  және  "С1"  секілді 



белгіленген  кесіктерде)  60-тан  80˚-ге  дейінгі  бұрыштағы  солтүстік-батысқа  құлап  бара  жатқан 

қатпарлы жырық төменгі тас көмірдің шөгінде  жыныстарымен, негізінен құмдақтармен және 

құмайттармен  және  әктасты  линзалармен  салынған.  Осы  будалардың  жиынтық  қуаты  2800м 

жетуі мүмкін.  

 

Жер  асты  суларының  үлкен  бөлігі,  мүмкін,  желге  мүжілген  аумақтар  жарықтарынан  және 



шағын  жарықтарынан  қуаттылығы  шамамен  100м  құрайтын  будалардың  жоғарғы 

шекараларынан ағуы мүмкін. 

 

Байырғы жыныстың су сақтағыш деңгейжиегі Қызылсу ө. бойы аумағын және оңтүстік-бастыс 



бөлігін  қоспағанда  толығымен  арынды  емес,  сондай-ақ  павлодарлық  саздардың  жоғары 

жатқан  сутірегі  арқасында  кейбір  оның  ағындары  бөлшектеп  арынды  болып  табылады.  Жер 

асты сулары ағынына арналған тік тосқауылмен қызмет етуіне жеткілікті павлодар саздарыны 

сутірегі  қуаттылығы  бар  сол  аумақты  қоспағанда  жоғарғы  аллювиальді  деңгейжиек  және 

байырғы жыныстардың су бұрғыш деңгейжиегі арасының қатынастығы жоғары дәрежеде деп 

есептеледі. 

 

Өзінің ұзақ, айтарлықтай қуаттылығы және байырғы жыныстардың су бұрғыш деңгейжиегінің 



жер асты суының үлкен сыйымдылықта жиналуы арқасында тау-кен қазу кәсіпорынын сумен 

жабдықтау  мақсатына  арналған  маңызды  деңгейжиек  болып  табылады.  Қазіргі  таңда 

деңгейжиек  Әуезов  ауылын  ауыз  суымен  жабдықтауды  қамтамасыз  ететін  Қызылту  су 

бөгетінің төрт пайдаланылатын ұңғымаларымен пайдаланылады. 

 

Жер асты суларын бақылау ұңғымалары 

 

Бақыршық ТК кен орны айналасының жер асты сулары деңгейлеріне және сапасына бақылау 



жасауға  арналған  58  ұңғыма  желілерін  орнатты.  Ұғымалар  келесі  үш  санатқа  бөлшектенеді:  

«Экологиялық  мониторинг  бағдарламасы»,  «Су»  және  «Шахталық  сулар».  «Су»  санатының 

ұңғымалары  ұңғыма  пайдаланылмалы  ма  -  қолданыстағы  ма  немесе  қолданыстағы  емес  пе- 

немесе бақылайтын ұңғыма екеніне байланысты үш санаттарға қосымша бөлшектенеді.  

 

Төменде  Кесте  4.8.4-де  санаттар  бойынша  бақылайтын  ұңғыма  тізімі  келтіріледі.  Ұңғыманың 



толық сипаттамасы 4.8.3 Қосымшада ұсынылған. Осы ұңғымалардың орналасуы 4.8.4 Сызбада 

көрсетілген; бақылайтын ұңғымалар санаттары шартты белгісінің түсі бойынша ажыратылады:  

 


Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

Final V1.0 

 

Бет. 170 



 

  «Экологиялық мониторинг бағдарламасы» санатының бақылайтын ұңғымалары 



кен  орны  аумағындағы  судың  деңгейі  және  сапасына  бақылау  жасау  үшін 

салынған. Кейбір ұңғымалар құрамында күшала бар қалдықтарды (6Н) немесе 

қолда бар қалдық қоймасын ( 1H, 2H, 3H, 16H, 17H и 18H) көмуге арналған алаң 

айналасы аумағын бақылау үшін арнайы орнатылған; 

  «Су»  санатының  бақылайтын  ұңғымалары  Қызылту  су  бөгетінің  даму  және 



мониторингі  шегінде  салынған  болатын.  13  пайдаланылатын  ұңғымалар 

салынған  болатын,  алайда,  оның  тек  төртеуі  ғана  батпалы  сораптармен 

жабдықталған  және  қазіргі  таңда  пайдаланылуды  (екі  жұмыскер  және  2 

резервтік).  Осы  сұлба  бойынша  сонымен  қатар  он  бір  бақылайтын  ұңғымалар 

салынған болатын; және 

  «Шахталық  сулар»  санатының  бес  бақылайтын  ұңғымалары  сутөкпенің 



қолданылатын  сызбасы  нәтижесінде  байырғы  жыныстардың  су  бұрғыш 

деңгейжиегіндегі  су  деңгейінің  ауытқуына  бақылау  жасау  үшін  карьерден 

солтүстікке қарай аспалы бүйірі жағынан салынған болатын. 

 

Кесте 4.8.4: Санаттар бойынша кен орнының бақылайтын ұңғымалары тізімі 



Санат № 

Санат атауы 

 

Ұңғылар 

саны 

Ұңғылар тізімі 

Экологиялық 

мониторинг 

бағдарламасы (ЭМБ) 

29 

1H, 2H, 3H, 4H, 5H, 6H, 7H, 7P, 8P, 9H, 9P, 10P, 10H, 



11H,  11P,12H,  13H,  14H,  15P,  15H,  16П,  16H,  17П, 

17H,18H, 18P,19П, 19H и 20П 



Су 


(су 

бөгеті 


бөлігі 

ретінде 


пайдалану 

үшін 


жабдықталған 

пайдаланылатын ұңғымалар) 

1Э, 2Э, 3Э, 4Э, 



Су (бақылайтын ұңғымалар) 

11 

1H, 2H, 3H, 4H,  5H, 6H, 7H,  8H, 9H, 10H, 11H, 12H, 



13H и 14H  

Су 


(су 

бөгеті 


үшін 

пайдаланылмайтын, 

жабдықталмаған  пайдаланылатын 

ұңғымалар) 

1p-e, 2p-e, 3p-e, 15p-e, 16p-e, 17p-e, 18p-e, 19p-e и 



20p-e 

Шахта сулары 

1ш, 2ш, 3ш, 4ш және 5ш 



 

Жер асты сулары деңгейі мониторингінің нәтижелері 

 

Кен  орнының  бақылайтын  ұңғымаларында  тіркелген  су  деңгейлері  бойынша  барлық  қолда 



бар мәліметтер төменде келтірілген 

Кесте 4.8.5-де және 4.8.4 Қосымшасында графикалық ұсынылған. 

 

2001  жылдан  бастап  2006  жылдар  аралығы  кезеңіндегі  Қызылту  су  бөгетінің  төрт 



пайдаланылатын  ұңғымаларына  арналған  жер  бетінен  метрмен  көрсетілген  су  деңгейі 

Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

Final V1.0 

 

Бет. 171 



 

жөніндегі күн сайынғы мәліметтер Сурет 4.8.2 және Сурет 4.8.3-де графчески тәуліктік тартып 

шығарулар және тұндырма соммасы бойынша мәліметтермен бірге ұсынылған. 

 

Қызылту  су  бөгетінің  пайдаланылатын  ұғымаларына  арналған  теңіз  бетінен  метрмен 



көрсетілген су деңгейі жөніндегі қолда бар мәліметтер графчески Сурет 4.8.4.-де ұсынылған. 

 

Кесте 4.8.5: Кен орнының бақылайтын ұңғымаларында тіркелген жер асты суларының деңгейі 



Санат № 

Санат атауы 

 

Бақылау кезеңі 

Өлшемдердің 

периодтылығы 

1. 

Экологиялық  мониторинг  бағдарламасы 

(ЭМБ) 



  маусым, шілде, тамыз 2015ж.    Ай сайын 



2. 

Су  (су  бөгеті  бөлігі  ретінде  пайдалану 

үшін  жабдықталған  пайдаланылатын 

ұңғымалар) 

  мамыр 2001ж. - қазан 2006ж. 



  қаңтар-желтоқсан 2014ж. 

  маусым, шілде, тамыз 2015ж. 



  Күн сайын 

  Ай сайын 



  Ай сайын 



3. 

Су (бақылайтын ұңғымалар) 

  қаңтар-желтоқсан 2014ж. 



  маусым, шілде, тамыз 2015ж. 

  Күн сайын 



  Ай сайын 



4. 

Су  (су  бөгеті  үшін  пайдаланылмайтын, 

жабдықталмаған 

пайдаланылатын 

ұңғымалар) 

  қаңтар-желтоқсан 2014ж. 



  маусым, шілде, тамыз 2015ж. 

  Күн сайын 



  Ай сайын 



5. 

Шахта сулары 

Мәліметтер жоқ 

 

 



 

Жер асты сулары сапасы мониторингінің нәтижелері 

 

1н,  2н,  3н,  4н,  16н,  17н,  18н  ұңғымаларға  арналған  2012  жылға  секілді  және  де  2013  жылға 

деген тек бір жиынтық мәліметтер бар. Қызылту су бөгетінің 2 және 3 ұңғымаларына арналған 

2014ж. жер асты суы сапасы бойынша ай сайынғы мәліметтер бар. 2015ж. шілдеде 58 бақылау 

пункттерінде  сынаулар  әзірленген.  Жер  асты  суы  сапасы  бойынша  барлық  қолда  бар 

мәліметтер 4.8.2 Қосымшада ұсынылған. 

 

Қызылту жер асты суының су бөгеті 

 

Қызылтудың  қолданыстағы  су  бөгеті  1996ж.  салынған.  Ол  Қызылту  ө.  поймасында,  шығыс-



оңтүстікшығыс/батыс-солтүстікбатыс бағытынан паралелді долина өтетін төрт пайдаланылатын 

ұғымадан  (1Э,  2Э,  3Э  және  4Э)  тұрады  (4,8,4  сызбасы).  Ұңғымалар  арасындағы  қашықтық 

шамамен  400м.  Қызылту  су  бөгетінің  төрт  пайдаланылатын  ұңғымаларынан  Әуезов  ауылына 

шаруашылық суы бөлшектеп беріледі. Қызылту су бөгетіне су бөгеу күніне 1000-нан 1600м3-қа 

дейін құрайды. 

 

2Э  және  3Э ұңғымалары  -  бұл  қолданыстағы ұңғымалар,  ал  1Э  және  4Э  -  резервтік.  Құрылыс 



уақытында жиналған және төрт ұңғыманы сынау мәліметтері жоқ. 

 


Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

T52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

Final V1.0 

 

Бет. 172 



 

 


Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

T52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

Final V1.0 

 

Бет. 173 



 

Сурет 4.8.2: Қызылту су бөгетінің 1Э және 2Э пайдаланылатын ұңғымаларына арналған су деңгейі (жер деңгейінен м), 2001 жылдың сәуірінен 

бастап 2006 жылғы қазан аралығы кезеңінде тартып шығарылған тәуліктік мөлшерлер және сомалар, Қазақстан. 

 

Сурет 4.8.3: Қызылту су бөгетінің 3Э және 4Э пайдаланылатын ұңғымаларына арналған су деңгейі (жер деңгейінен м), 2001 жылдың сәуірінен 



бастап 2006 жылғы қазан аралығы кезеңінде тартып шығарылған тәуліктік мөлшерлер және сомалар. 

Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы хабар 

 

Бет. 174 



 

35-тен  50  метрге  дейінгі  тереңдіктегі  пайдаланылатын  ұңғымалар  байырғы  жыныстардың  су 

сақтағыш  деңгейжиегін  жабады.  Бұрғылау  диаметрі  295мм.  1Э,  2Э  және  3Э  ұңғымалары  23-

40м  тереңдікке  перфорированными  сүзгілермен  жабдықталған.  Оқаптың  осы  белгісінен 

төмен необсаженными қалдырылған.  4Э ұңғымасы сүзгімен жабдықталмаған. Тойтарыс беру 

каротажының нәтижелеріне сәйкес ұңғымалардағы су келулер аралығының төменгі шегі келесі 

тереңдікте: 1Э-20м; 2Э- 34м, 3Э-26м; 4Э -21 м.  

 

Қолданыстағы 2Э және 3Э ұңғымалары 150м арыны кезінде атаулы өндірімділігі сағатына 40м3 



батырымды

  сорғылармен  жабдықталған.  Әр  ұңғыма  ағаш  ғимараттарда  орналасқан.  Әр 

ұңғыманың  бірінші  санитарлық-қорғаныс  аймағы  (1Э  ұңғымасын  қоспағанда)  қақпасы  бар 

торлы  албармен  қоршалған.  Ұңғыма  сағаларындағы  шығынды  өлшеу  үшін  сағатына  60м3 

өлшеу  шегімен  WP  100  таңбалы  шығын  өлшегіші  орнатылған.  Жер  асты  суы  деңгейі  ұңғыма 

оқабында орнатылған электрлі деңгей өлшегішпен өлшенеді. 

 

Пьезометрия, жер асты суларының ауысуы және деңгейінің ауытқуы  

 

Байырғы жыныстарды су сақтағыш деңгейжиегіндегі су дегейі әдетте жер деңгейінен 1-ден 3м-



ге дейінгі шекте өлшенеді, әйтсе де, кейбір ұңғымалардағы су белгілері жер деңгейінен төмен 

20м-ге дейінгі тереңдікте тіркелген (11н және 11Н ұңғымалары). 

 

Су дегейі бойынша мәліметтер кейбір жерлердегі жер асты сулары ағыны аумақты кесіп өтетін, 



түрлі  кептіретін  арналарға  топырақты  жоғарырақ  белгісіне  бағытталады,  және  құрғатқыш 

арналар  бағыты  бойынша  төменге  кетеді.  Кен  орны  аумағы  бойынша  жер  асты  суының 

аймақты ағыны Қызылсу ө. оңтүстік-батысына қарай бағытталған, ол кеңірек аумақтағы беткі су 

тәртібіне  сәйкес  келеді.  Жер  асты  суының  аумақтық  градиенті  0,01-0,02  тәртібін  құрайды, 

алайда, локальді градиенті долина шеттері бойынша біршама жоғары болуы мүмкін. 

 

Су деңгейі ауытқуының жалпы тәртібін бақылайтын ұңғамалардың көп бөлігінде бірдей. Жыл 



сайын  су  деңгейі  мамыр-маусымда  нарыз  бойынша  тұрақты  деңгейде  орнатылады,  ал  содан 

кейін 2004ж. сәуірі және маусым аралығы кезінде дереу көтеріледі.  

 

Қызылту су бөгетінің пьезометриялық сипаттары 

 

Төмендегі Кесте 4.8.6-де 2001 және 2006ж. кезеңіндегі Қызылту су бөгетіне арналған су деңгейі 



бойынша мәліметтер ұсынылады. 

 


Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы хабар 

 

Бет. 175 



 

Кесте 4.8.6: Қызылту су бөгетінің пайдаланылатын ұғымаларындағы судың деңгейі 

Ұңғыма 

№ 

Су  деңгейінің  көп 

жылдық ауытқуы  

(2001  бастап  2006 

аралығы) 

(жер деңгейінен м) 



Су 

белгісі  

22 наурыз 2004ж. 

 (теңіз деңгейіндегі м) 

ұңғымадан тартып шығару нәтижесінде 

қысқа мерзімді (тәуліктік) су деңгейінің 



ауытқуы (2001 және 2006 аралығы) 

(жер деңгейінен м) 

1Э 


0,5 - 8 

404,11 


р/н 

2Э 


0 – 18,4 

401,5 


5 шамасында 

3Э 


4,1 – 19,2 

413,5 


2,5 шамасында 

4Э 


2,5 – 16,7 

419,37 


4 шамасында 

 

1996ж. ұңғымалар құрылысы кезінде жер асты суының деңгейі үлкен болған жоқ және жердің 



деңгейі  1,7-ден  4,2  м-ге  дейін  өзгерді.  Жер  асты  суы  белгілерімен  салыстырғанда  2002ж. 

наурыз соңында пьезометриялық сипаттарды өзгерту туралы кейбір ұсыныстар береді. 2Э, 3Э 

және  4Э  ұңғымаларындағы  су белгілері теңіз  деңгейінен  401,5,  413,5  және  419,4м сәйкес.  1Э 

ұңғымасындағы  су  белгісі  теңіз  деңгейінен  404.1м  құрады,  ол  2Э  ұңғымасына  қарағанда 

жоғары, сондықтан 1Э ұңғымасынан тартып шығару жүргізілген жоқ (Сурет 4.8.4). 

 

 



Сурет 4.8.4: Қызылту су бөгетінің төрт пайдаланылатын ұңғымаларына арналған су деңгейі 

(теңіз деңгейінен м) бойынша барлық қолда бар мәліметтер 

 


Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы хабар 

 

Бет. 176 



 

2001-2006ж.  аралығы  кезеңінде  судың  көбірек  мөлшері  2Э  және  3Э  ұңғымаларынан  тартып 

шығарылған.  4Э  ұңғымасынан  тартып  шығару  негізінен  2001,  2002  және  2004ж.  жүргізілген, 

онда 1Э ұңғымасынан тартып шығару ешқашан жүргізілмеген. 

 

2Э,  3Э  және  4Э  ұңғымаларындағы  көп  жылғы  ауытқу  су  деңгейі  1Э  ұңғымасына  қарағанда 



жоғары, мүмкін осы ұңғымалардан тұрақты тартып шағырулар арқасында шығар. 

 

2001  ж.  сәуірден  бастап  2004  ж.  нарыз  аралығында  су  деңгейінің  жалпы  тұрақты  төмендеуі 



байқалады. 2004ж. сәуірден бастап маусым аралығында су деңгейі дереу жоғарылады. 2004ж. 

шілдеден бастап 2006ж. қарашадан бастап су деңгейін тағы тұрақты белгілеу орнатылды. 

 

Су деңгейін көп жылдық ауытқуында қолданыстағы пайдаланылатын ұңғымалардан кезекпен 



тартып шығару нәтижесінде тәуліктік ауытқу салынған. 

 

Ұңғыма шығымы 

 

Жоғарғы  аллювиальді  деңгейжиегіндегі  ұңғыма  шығымы  0,6-дан  3  а/к-ке  дейін  өзгереді,  ол 



толығымен  2-3  метр  төмендеуге  сәйкес.  Байырғы  жыныстарды  су  бұрғыш  деңгейжиегіндегі 

ұңғыма  шығымы  1-5  а/к  -тен  15-20а/к-ке  дейін  өзгереді,  ол  толығымен  15-тен  25м-ге  дейін 

төмендеуге сәйкес. 

 

Қызылту су бөгетінде төрт ұңғыманың типтік дебиті 1996ж. 4Э ұңғымасы үшін 12,4 а/к (тәулігіне 



1,071м

3

)-дан,  1Э  ұңғымасы  үшін  18,6а/к  (тәулігіне  1607м



3

)  дейін  өзгерді.  Сәйкес  төмендеу  8-

ден  15,6м.  дейін  құрайды.  Сыбағалы  шығым 3Э  ұңғымасында  1,1  а/к/м-ден  1Э  ұңғымасында 

2,3а/к/м -ге дейін өзгереді. 

 

Су сақтағыш деңгейжиегінің гидравликалық параметрі 

 

Жоғарғы  аллювиальды  су  сақтағыш  деңгейжиегінің  коэффициенті  тәулігіне  5-тен  15-ке  дейін 



өзгереді.  Байырғы  жыныстардың  жел  көбірек  қақтырылатын  аумақтарын  сүзгілеу 

коэффициенті    

 

тәулігіне  1  x  10-1м-ден  тәулігіне  1  x  10-3м-ге  дейінгі  диапазонда  тұр,  онда  көбірек  тереңірек 



жатқан  жыныстар  орташа  жел  қақтырылатыннан  жел  қақтырылмайтын  едәуір  төмен  жатқан 

жыныстарға дейін сүзгілеу коэффициенті және де тәулігіне 1 x 10-4м-ден тәулігіне 1 х 10-5 м-ге 

дейін қалай өзгереді. 

  

Логанның  жақын  тәуелділігін  және  4.8.3.5  Тарауында  келтірілген  сыбағалы  шығымдарды 



пайдалана  отырып,  114  -тен  238м2/дм-ге  дейінгі  Қызылту  су  бөгетінің  пайдаланылатын 

ұңғымасына арналған су өткізгіштік коэффициентін аламыз. Демек, байырғы жыныстардың су 

бөгеті деңгейжиегінің гидравликалық өткізгіштігі тәулігіне 5-тен 11м-ге дейін құрайды. 


Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы хабар 

 

Бет. 177 



 

 

Қуаттандыру және жеңілдету учаскелері 

 

Су сақтағыш кешенін қуаттандыру негізінен көктемгі қар еру және жазғы және күзгі айлардағы 



жауын-шашын есебінен аз дәрежедегі есептен жүзеге асырылады. 

 

Жер асты суларының терең емес белгілері беткі ағын сулары жер асты суларының терең емес 



кешендерінен алынатын жер асты суларынан қорек алады деген сөз. Жоғарғы биіктік белгілері 

және  пьезометриялық  сипаттардың  шектеулі  мөлшерлері  негізінде  терең  деңгейжиектерден 

тас көмірлі кен қабаттарын жоғарғы суларды кептіретін арналарға босату шектеулі болады. 

 

Жер асты суы сапасы 

 

Жер асты суы сапасы бойынша мәліметтер 4.8.2 Қосымшада ұсынылған. Сурет 4.8.5-де 2015ж. 



шілдедегі  сынама  іріктеу  нәтижелері  бойынша  жер  асты  суының  салыстырмалы  ионды 

құрамын көрсететін Пайпер диаграммасы ұсынылған. 

 

Сурет 4.8.5: Пайпер диаграммасы - 2015 ж. шілдедегі жер асты суы сапасы. 

Бірнеше  ұңғымаларда  күшала,  сульфаттар,  марганец,  кадмия  және  нитраттар  қоюлануының 

мүмкіндік шегі жоғары. 

 

Жоғарғы  аллювиальды  су  сақтағыш  деңгейжиегінің  жер  асты  суы  тұщы.  Толық  минералдау 



толығымен 400-ден 500мг/л дейінгі диапазонда тұр, бірақ кейбір учаскелерде жер асты суы аз 

Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы хабар 

 

Бет. 178 



 

орналастырумен  толық  минералдау  1000  -  1500мг/л  дейін  көтеріледі.  Жер  асты  сулардың 

химиялық 

құрамы 


бойынша 

гидрокарбонатты-сулфатты, 

сулфатты-гидрокарбонатты 

кальцийлі-натревийлі. 

 

Байырғы жыныс су сақтағыш деңгейжиегінің жер асты суы 300-ден 800мг/л дейін, кейде 1000-



1500мг/л дейін көтеріле отырып толық минералдаумен сипатталады.  

 

4.8.4



 

Сутөкпе және шахталық су ағындары 

 

Қазіргі таңда Бақыршық кені жұмыс істемейді - ол 1997ж. бастап консервацияда тұр. Жер асты 



өндірулердің  сутөкпесі  бұрынғыша  өндіруді  жаңартуды  күтудегі  қолда  бар  ғимараттарда 

жүргізіледі. 

 

Бақыршық кенінің сутөкпесі 

 

Негізгі  оқпанындағы  шахталық  сутөкпе  жүйесі  шоғырланған.  Карьерге  және  жер  асты 



өндірулердің  жоғарғы  деңгейжиектеріне  (+330м,  +290м)  келіп  түсетін  жер  асты  суы  Негізгі 

оқпанынан шығатын квершлагтың 250м+деңгейжиегінде орналасқан бас сорғы станциясының 

сыйымдылығы  400м3  зумпфқа  тартып  шығарылады.  Бас  сорғыға  ЦНС  180-297  түрінің  үш 

ортадан  тепкіш  сорғысы  орнатылған.  Жер  асты  суы  төменгі  белгілерден  тартып  шығару  үшін 

ЦНС-60-297  түрінің  екі  сорғысымен  жабдықталған  +10  белгісінде  зумпф  қарастырылған.  Осы 

зумпфтан  су  бас  сорғы  зумпфына  тартып  шығарылады.  Тартып  шығарылған  жер  асты  сулары 

құбыр желісі бойынша қалдық қоймасына бағытталады. Шахталық сутөкпе жүйесінің жоспары 

4.8.5 Сызбада ұсынылған. 

 

Негізгі оқпанынан тарып шығарылған су мөлшері тіркеледі және күн сайын журналға енгізіледі. 



2008ж. дейін тартып шығарылған жер асты суының мөлшері сорғы өндірімділігінің және оның 

жұмыс  уақыты негізінде тікелей емес әдіспен белгіленген. 2008ж. бастап тартып шығарылған 

жер асты суы мөлшері BMX–200 шығын өлшегіш көмегімен өлшенеді. 

 

Алдағы өткен жұмыстар кезіндегі сутөкпе 

 

Кеннің  үзілмейтін  жұмыстары  кезінде  шахталық  сулар  құбыр  желілері  бойынша  қалдық 



қоймасына тартып шығарылды. 1997 жылы өндіру жұмыстары тоқтатылғаннан кейін шахталық 

сулар  уақытша  рельефке  құйылды  және  өздік  ағыспен  жылғаға  ақты.  Ақбастаубұлақ.  1998ж. 

бастап шахталық сулар қолда бар қойыртпақ жүйелері бойынша қалдық қоймасына құйылды, 

олар  не  болмаса  буланған,  не  болмаса  су  бөгеті  деңгейжиегіне  аққан.  Қалдық  қоймасынан 

алынған судың аз ғана бөлігі қоршалған бөгет арқылы сутөкпе сорғы станциясының жиынтық 

сұйыққоймасына аққан және қайтадан қалдық қоймасына айдап қотарылды. 2015ж. шахталық 

сулар  жылғаға  ағызылды.  Ақбастаубұлақ.  Шахталық  сулардың  жылғаға  құйылуы  қашан 

жаңартылғаны белгісіз. Ақбастаубұлақ. 



Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы хабар 

 

Бет. 179 



 

 

Алдағы өткен жұмыстар кезіндегі су ағындары 



 

Бақыршық шахтасына жер асты суы ағыны жарықшақталған байырғы жыныстың су сақтағыш 

деңгейжиегінен  жүргізіледі.  Су  таулы  өндірулерге  қабырғалар  және  шатырлар  арқылы, 

негізінен жеке аумақ жарықтарынан және шағын жарықтардан, және жер асты өндірулерден 

өтетін  аз  дәрежелі  тамшылар  түрінде  келеді.  Гидрогелогиялық  карта  және  шахталық  сутөкпе 

уаскелерінің резервтері 4.8.6 және 4.8.7 Сызбаларында ұсынылған. 

 

Жер  асты  суларын  сүзу  гидравликалық  өткізгіштігі  төмендеуі  бойынша  тереңдігінен  азаяды. 



Жер асты суының ағыны негізінен жер деңгейінен шамамен 150м тереңдікке дейін кездеседі. 

Көп  санды  жыныс  үйінділері  және  кеннің  теңгерімнен  тыс  қоймалары,  ашық  және  көмілген 

карьерлермен  қатар  (тередігі  20-дан  80м-ге  дейін  және  жалпы  ұзындығы  1200м)  кен 

орындарында  беткі  ағындар  мөлшерін  арттыруға,  жер  асты  суларын  қуаттандыруға  және 

сутөкпені шахтаға сәйкес арттыруға мүмкіндік береді. 

 

1998-2013жж.  кезеңіне  Негізгі  оқпанынан  тартып  шығарылған  шахталық  сулар  мөлшерілері 



Сурет  4.8.6-де  ұсынылған,  ағын  тудыратын  жауын-шашындардың  жылдық  саны  және  жауын-

шашындардың жиынтық айлық санымен қатар. 

 

 

 



Қызыл жоба ЭӘӘБ,  

4.8 тарау 

 

 

ZT52-0156/MM1021 



Желтоқсан 2015 ж. 

V1.0 соңғы хабар 

 

Бет. 180 



 



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   95




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет