Оқулық Қазақ тіліне аударған А. М. Марқабаева Жауапты редакторы проф. Т.Қ. Рахыпбеков 2015
Отанды* медицина 4леуметтануыны' даму
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
Медицина әлеуметтануы. Решетникова
| 2.1.2. Отанды* медицина 4леуметтануыны' даму
ерекшеліктері Е ал ашы медицина леуметтануы анытамаларыны бірін Н. Добронравов (1924) "сын ан. Оны пайымы бойынша, медицина леуметтануы — денсаулыпен, аурумен, медициналы ызмет к рсе- тумен, сонымен атар, леуметтік даму а сер етер ебекке жарамды 1 V. Olesen (1968) медициналы леуметтану аума ында туында ан мселелер т ірегін- дегі келесідей концепцияларды атап тті: стресс, леуметтену, біліктілік, леуметтік "йым ж йесі, доминанттылы, науасты р лі жне тртібі, студенттерді медициналы, леу- меттік, экономикалы мдениеті, леуметтік ж йені мінездік к рінісі, девианттылы. Ол леуметтік "йымдар теориясын, стресті, науасты рекетін «орта дегей теориясына» жатызады. 2.1. Медицина леуметтануы леуметтану ылымдарыны саласы ретінде 65 т"р ындар денсаулы ына байланысты леуметтік мселелерді зерттеп, танитын леуметтану саласы болып табылады. Денсаулы сатау мен медицина леуметтануыны масатын анытай отырып, А. М. Ано- хин медицина леуметтануы — науастарды алдын алу, емдеу жне леуметтік-ебектік сауытыру т"р ысынан сауытыру шараларыны леуметтік аспектілерін арастыратын денсаулы сатау саласы болып табылады. Ол науасты дрігермен, медбикелермен, баса да адамдар- мен жне "йымдармен леуметтік арым-атынастарыны ерекшелік- терін, леуметтік факторларды денсаулыа серін, соны ішіндегі психикалы факторларды зерделеп таниды. Отанды# леуметтануда 1960 жылды ортасына дейін леуметтік- гигиеналы# зерттеулер то#татыланымен, ал ылыми пнні 'зі ша- шыра#ы т%рде «денсаулы# са#тау $йымы» т%рінде 'мір с%ріп, осы кезе аралыында кеестік денсаулы# са#тау саласыны теориялы# жне тжірибелік жетістіктерін лем #ауымдастыы мойындаан болатын. 1959 ж. Миланда (Италия) «+оам жне леуметтану» атты IV =лемдік леуметтанулы# конгрессте т$ыш рет медицина леуметтануы сек- циясы $йымдастырылып, оны т'раасы болып КСРО А корреспондент м%шесі, «Денсаулы# жне леуметтік жадай» атты баяндамасын $сын- ан Н. И. Гращенков т'раа болып таайындалды. 1960-шы жылдары леуметтік гигиенаны ресми т рде айта рлеуі наты леуметтану пніні мойындалуымен атар ж рді. ХХ . 60–70 жылдарыны соында елде медициналы-леуметтік жне медицина- лы-леуметтанулы мселелерді белсенді зерттеу басталды. Медици- на леуметтануы саласында іргелі теориялы ж"мыстар мен зерттеулер ж зеге асырылды (Ю. П. Лисицын, Г. И. Царегородцов, Е. М. Изуткин, И. В. Давыдовский, В. П. Петленко, Г. Х. Шингаров жне т.б.). Жалпылай ал анда арастырылды: медицинаны леуметтік мселелері; ● медицинада ы леуметтік жне биологиялы факторларды зара ● араатынасы мен р лі 1 ; леуметтік гигиенаны р лі мен орны; ● буржуазиялы медицина леуметтануы мен леуметтік гигиена а ● сыни к зарас; медицинаны философиялы мселелері; ● диалектикалы материализм жне медицина; ● халы денсаулы ы жне леуметтану. ● 1 Ол уаытта «Медицина леуметтануы» атауы маманды негізінде енгізілмеген болатын. 66 II Б лім. Медицина леуметтануы азіргі кездегі медицина леуметтануыны дамуын 2 кезеге б луге болады. Бірінші кезеде отанды медицина леуметтануыны ылыми зерттеулері леуметтік-экономикалы парадигмалар негізінде алып- тасты. Б"л кезеде медициналы мекемелер ызметіні леуметтік- экономикалы факторларына жне ел т"р ындарыны денсаулы ына экономикалы салдарлар мен "былыстарды серіне баса назар ау- дарылды, сонымен атар, т рлі елдердегі денсаулы сатау ж йелеріне салыстырмалы талдаулар жасалды 1 . Осы кезеде ж зеге асырыл ан ме- дицинада ы жне денсаулы сатау саласында ы рдістерді сипаттауда леуметтік-экономикалы тсілдер біратар шынайы леуметтік-эко- номикалы, теориялы-дістемелік а идаларды алыптасуына, ме- дицина саласында ы (жеке мердігерлік, мердігерлік "жымдарда кіші жне орта дегейлі медициналы ызметкерлерді ж"мыстарын "йым- дастыру т рлері, денсаулы сатау саласында ы шаруашылы меха- низм) жаа технологиялар а негіз болды. Келесі кезеде, ресейлік медицина леуметтануыны ылыми ба- ытыны та ы бір негізі аланды — ол денсаулы сатау саласында ы леуметтік маркетинг болып табылады. Денсаулы сатау жне меди- цина салалары тек статистикалы т"р ыдан ана емес, сонымен атар, леуметтік діс-тсілдемелер арылы да зерттеле басталды — я ни, леуметтік рекет т"р ысында арастырылды. Ол з алдына, масат- ты т рде медициналы-леуметтанулы ж йелер мен леуметтік рдіс- терді к здей отырып, денсаулы сатау саласында ы зекті мселелерді зерттеуге септігін тигізді. Жинатал ан ке к лемді эмпирикалы ме- дициналы-леуметтанулы мліметтер салыстырмалы зерттеулерді сенімді базасына айналды жне ресейлік денсаулы сатау саласы трансформациясы рдісіні наты задылытарын тереірек т сінуге м мкіндік берді. Заманауи отанды медицина леуметтануыны даму кезеі, ал- ды ы кезедегі теориялы-дістемелік жетістіктерді олдана отырып, делген ылыми дст рлерді сатайды жне осыны негізінде жаа теориялы ба ыттарды алыптастырады. 1 Атал ан ба ытты рсімделуіне Ресейді медицина леуметтануында ХХ асырды 60– 90 жылдары жеке ылыми ба ыт ретінде алыптасты. Ол экономикалы-леуметтік ба ыт- та Новосібір аласыны экономикалы леуметтану мектебінде дамыды. Оны к шбас- шысы академик И. Заславская болды (даму жолында Р?А академигі А. Г. Аганбегян зор ебек сіірді). Медицина леуметтануыны келесі мектебі Мскеу аласында ашылды, ол жерде еуропалы жне американды леуметтік ойлар мен жетістіктер басты орында бол- ды. Ол Ресейді ылыми о амына классикалы жне заманауи ойларды трансляциялау а, лемдік леуметтануды интеграциялау а, плюрализмні теориялы жне дістемелік ам- тамасыз етілуін баылау а зор ыпал етті. 2.1. Медицина леуметтануы леуметтану ылымдарыны саласы ретінде жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|