Зауыттағы  еңбек  қорғау  жұмысын  ұйымдастыру  және

8.2  Зауыттағы  еңбек  қорғау  жұмысын  ұйымдастыру  және 

техникалық  шаралардың талдауы  

 

Еңбек  қорғау  деп  –  құқықтық,  әлеуметтік-экномикалық,  ұйымдық, 

техникалық, 

психо-физиологиялық, 

санитарлы-гигиеналық, 

еңбек-

профилактикалық,  қайта  қалыптастыру  және  басқа  шаралар  мен  құралдарды 

қоса  алғанда,  еңбек  қызметі  барысында  жұмыскерлердің  өмірі  мен 

денсаулығын қамтамасыз ету жүйесі түсіндіріледі.  

Денсаулыққа  қолайсыз  жағдайда  жұмыс  істегенде  еңбек  өнімділігі 

төмендейді,  жарақат  алу,  кәсіби  емес  және  өндірістік  шартталған  ауруларда, 

кадрлар тұрақсыздығында жұмыс уақыты шығындалады. Бұл өз ретінде өнім 

шығарылым  көлеміне,  оның  сапасына,  жабдықты  пайдалануына  әсер  етеді.  

Сондықтан  жұмыс  жағдайларын  жақсартуды  еңбеккерлердің  денсаулығын 

сақтау құралы деп қана қарамай, еңбек ресурстарын пайдалануды және жұмыс 

тиімділігін арттыруды маңызды  резерв ретінде қараған жөн.  

Кәсіпорында  еңбек  жағдайын  талдау  оны  жақсарту  шараларымен 

орындалады.  

ГОСТ  12.0.003  сәйкес  ағаш  дайындаудың  технологиялық  процесін 

жүргізуде  қауіпті  және  зиянды  өндірістік  факторлар  орын  алады.  Олар  өз 

әрекеті  бойынша  келесі  топтарға  бөлінеді:  физикалық,  химиялық, 

биологиялық, психофизиологиялық.  

Ағаш  дайындаудың  физикалық  қауіпті  және  өндірістік  зиянды 

факторларына  келесілер  жатады:  қозғалатын  машиналар  және  механизмдер; 

өндірісік  жабдықтың  қорғалмаған  жылжымалы  бөлшектік  элементтері; 

құлайтын  ағаштар  шу  мен  дірілдің  басы  артық  деңгейі;  қоршаған  орта 

температурасының күрт өзгеруі; жұмыс аумағы ауасының температурасының 

артуы немесе төмендеуі.  

Химиялық  зиянды  факторларға  келесілер  жатады:  дизель  отынының 

және бензиннің шығаратын булары мен жұмыс аумағы ауасының газдануы.  

Биологиялық қауіпті және зиянды өндірістік факторлар – бұлар әртүрлі 

жәндіктер және жабайы жануарлар.  

Психофизиологиялық  қауіпті  және  зиянды  өндірістік  факторлар 

физикалық және жүйке-психологиялық артық жүктемелерге бөлінеді. Адамға 

немесе  оның  денесіне  берілетін  дірілді  механикалық  тербелістер.  Адам 

ағзасына  діріл  әсерінің  күштілігі  жұтылған  тербеліс  энергиясының  санына 

тәуелді.  

Ағаш  дайындауда  қолданылатын  аралар  мен  машиналар  дірілі  

жиіліктің  үлкен  спектірімен  сипатталады.  Олар  адам  қолдарының 

қантамырларына  теріс  әсер  етеді.    Сөйтіп,  дірілге  ұрынған  адамдарда  діріл 

ауруы  –  патологиялық  өзгерістер  кешені  байқалады.  Діріл  параметрлері 

құралдың  құрылымдық  ерекшелігіне,  техникалық  жағдайына,  жұмыс 

сипатына  және  ағаш  кесу  жылдамдығына  байланысты.  Сондай-ақ 

тракторшылар  да  діріл  әсеріне  ұшырайды,  бірақ  олардың  нормативтік 

шамалары сирек артады. 

66 

 

8.3  Цехты  жарықтандыру  жүйесінің  есебі  (табиғи  немесе  жасанды 

жарықтандыру)  

 

Жарықтандырудың  негізгі  есебі  СНиП  РК  2.04-05-2002  сәйкес  еңбегі 

үшін жарық ортасының жайлылығын қамтамасыз ету болып табылады.  

Өнеркәсіптік кәсіпорында жасанды жарық беру жағдайлары адамдардың 

көру  қабілетіне,  физикалық  және  моральдық  күйіне  үлкен  әсер  етеді,  демек 

бұл  –  өнім  сапасына,  еңбек  өнімділігіне  және  өндірістік  жарақат  алуға 

соқтығуы мүмкін.  

Еңбектің  қолайлы  жағдайларын  жасау  үшін  өндірістік  жарық  беру 

келесі талаптарға жауап беруі қажет:  

-

 

жұмыс  орнындағы  жарық  СНиП  РК  2.04-05-2002  «Табиғи  және 

жасанды  жарықтандыру.  Жалпы  талаптар»  бойынша  орындалатын 

жұмыс сипатына сәйкесуі қажет;  

-

 

жұмыс  орнының  және  қоршаған  кеңістік  шегіндегі  жарық  біркелкі 

таралуы қажет;  

-

 

жұмыс орнында көлеңкелер болмаған жөн;  

-

 

жарық  беру  –  дұрыс  түс  тарату  үшін  жарықтың  қажетті  спектрлі 

құрамын қамтамасыз етеді;  

-

 

жарықтандыру  жүйесі  басқадай  зиянды  факторлардың  (шу  және 

т.б.), сондай-ақ электр және өрт қауіпсіздігінің көзі болмауы қажет.  

 

8.1  кесте - Бастапқы деректер 

Көрсеткіштер 

Белгісі 

Мәні 

1. бөлме ұзындығы, м 

А 

15 

2. бөлме ені, м 

В 

11 

3. бөлме биіктігі, м 

Н 

3 

4. жұмыс орнының биіктігі, м 

h

РАБ

 

1,3 

 

Кешкі  уақытта  жасанды  жарықты  пайдаланамыз.  Себебі,  зауыт 

жұмыскерлері  үш  ауысымда 24  сағат жұмыс істейді.  Бұл  жағдайда, қыздыру 

шамдары,  газ  разрядты  шамдар,  жалпақ  және  саңылаулы  жарық  тартқыштар 

қолданылады.  

Зауытта  жасанды  жарықты  жарық  беру  жүйесінің  типі  бойынша 

орнатамыз:  



 

жергілікті 

– 

жарық 

ағыны 

тікелей 

жұмыс 

орнында 

шоғырландырылады;  



 

жалпы, бұл тең және дербес болып бөлінеді; 



 

Араласты – жалпы және жергілікті жарықты қоса пайдалану. 

Сондай-ақ, жобада жасанды жарық беру қарастырылған: 



 

апаттық,  бұл  жұмыс  жарығының  кенеттен  сөнуінде  қолданылады 

(жалпы жарықтандыру 5% ); 

67 

 



 

Жұмыстық  –  бұл  барлық  бөлмелерде  және  аумақта  қалыпты  жұмыс 

жағдайы үшін берілетін жарық; 



 

Эвакуациялық  –  адамдардың  өтуі  үшін  қауіпті  орындарында 

қарастырылады  (ғимараттардағы жарық - 0,5 лк, ал одан тыс -0,2 лк). 

Жасанды  жарықты  мөлшерлеу  СНиП  РК  2.04-05-2002  сәйкес 

жүргізіледі,  жұмыс  орындарындағы  жарықты  көзбен  орындалатын  жұмыс 

жағдайларына мөлшерлейміз.  

Бөлмелерді  жасанды  жарықтандыру  үшін  люминесцентті  шамдар 

қолданылады олардың жарық беруі жоғары (80 лм/Вт және одан көп). Жұмыс 

режімі  ұзақтығы  (10000  сағ  дейін),  жарықтығы  табиғиға  жуық.  Жарықтың 

спектрлік  құрамы  жақсы  жарықты  қамтамасыз  етеді.  Сонымен  бірге  бұл 

шамдардың  кемшіліктерін  де  ескереміз:  жарық  ағынының  жоғары  реңкі, 

арнаулы қосуды реттейтін аппаратура қажеттілігі, бұл шамдардың буларында 

сынаптың болуы оларды істен шығарғанда қиындық тудырады.  

Диспетчерлік бөлменің, ұз. 16 м, ені 12 м, биіктігі 4 м жалпы жарығын 

есептейміз. Көзбен жұмыс істеу разряды IV, мөлшерленетін жарық 300 лк тең.  

 

 8.2  кесте - Шырақ типі  

Бөлме типі  

Диспетчерлік бөлме 

Шырақ типі  

HBX 250M 

Кіре беріс 

E40 

Шам типі  

Osram HQL 250W E40 

Қолдану коэффициенті, % 

60 

Cosφ 

0.85 

ПРА қуаты, Вт 

22 

Жарық ағыны, лм 

13000 

 

Бөлме индексі жарық берілетін орынның мөлшеріне сәйкес анықталады: 

 

   

   

 (   )

                             (8.1)

 

 

Шамдарды ілу биіктігі: 

 

         

   

                                 (8.2) 

 

Онда бөлме индексін анықтаймыз: 

 

   

   

 (   )

 

     

    (     )

                        (8.3) 

 

Жарық ағыны: 

68 

 

;



z

S

к

E

F

З









                          (8.4) 

 

300 1,5 16 12 1,1

158400

;

0, 6

З

E K

S Z

F

лм





 



  







 

 

мұнда 

           – мөлшерленген жарық; 

 

 

      – жасанды жарықтандыру қоры коэффициенті; 

    жарықталатын алаң; 

        – жарықтың біркелкі еместігінің коэффициенті; 

  – жарық ағынын пайдалану коэффициенті. 

 

Шырақтар саны: 

 

   

 

 

 

 

       

     

                         (8.5) 

 

Мұнда есептік жарық ағыны келесі формуламен анықталады: 

 

З

Р

E K S z

F

N



  





,                        (8.6) 

 

 

 

 

     

 

       

     

 

                         

        

            

 

Жарық ағынын тексеру: 

 

%;

100









Л

Р

Л

F

F

F

F

                   (8.7) 

 

    

             

     

                 

 

Алынған  шама

%

20

%

10











F

шектерде,  демек  жарық  ағынын  қайта 

есептеу талап етілмейді.  

 

69 

 

 

 

8.1 cурет – Зауыттың диспетчерлік бөлмесіндегі люминэсцент шамдарының 

сұлбасы 

 

8.4 Электр қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша техникалық және 

ұйымдық іс -шаралар  

 

Электр  қауіпсіздігі  –  жұмыс  істеушілердің  электр  тогы  әсерінен 

қорғанысты  қамтамасыз  ететін  ұйымдық-техникалық  шаралар  мен  құралдар 

жүйесі.  

Өндірісте  электр  қаупі  мен  адамды  қорғауды  қамтамасыз  ету  қазіргі 

технологиялық  процестер  мен  өндірістердің  жоғары  электр  қамтуымен 

шартталған.  Электр  жарақат  алу  өндірісте  жалпы  жарақаттар  санының 

бірнеше  пайыз  болуына  қарамастан,  электр  тогынан  адамның  дүниеден  өтуі 

алдыңғылардың бірі болып табылады.  

Өндірістегі  электр  қауіптілігін  қалыптастыруды  келесі  топтарға  бөлуге 

болады: электр тогының физикалық құбылысы ретінде адамның денесінен өту 

қаупі; электр тогының тасымал көзі ретіндегі электр желілерінің қаупі; электр 

тогын  қабылдағыштар  ретіндегі  электр  тогы  қаупі;  өндірістік  бөлмелердің 

категориясымен шартталған электр қаупі.  

Қоректендіргіш қосалқы станса трансформаторының қуаты 25000 кВА, 

олар  «үшбұрышты-жұлдызды»  қосады.  Трансформатордан  ғимартқа  дейінгі 

кабель:4  орамды,  қиысуы  Iдоп=206А,  l=140м  -нан  ПвБВнг(А)LS 

(3х50)+(1х35);  қалқаннан  станкқа  дейін  l=15м,  ВБбШв  (4х10);  станктың 

номинал қуаты - 30 кВт; 

 =90%; cos =0,8; 

 

    

 

   

 = 5, станк қорғанысы - балқыма 

қосындыларымен болады.  

Бөлме  ішіндегі  электр  аспаптарының  қорегі  ток  қорғанысы 

автоматтарын пайдалану арқылы кернеуі 380 В және жиілігі 50 Гц үш фазалы 

70 

 

желіден асырылады.  

 

 

8.2 сурет  – Біржелілі сұлба 

 

Есептеу бөлімі  

1)

 

Р  станкының  қуатын  біле  отырып, 

 

   

  станктың  номинал  тобын 

есептейміз: 

 

А

cos

U

Р

I

н

ном

04

,

57

8

,

0

380

3

3

3

10

30



















; 

 

А

ном

I

п

К

I

пуск

2

,

285

04

,

57

5











; 

 

мұнда Р – станктың номинал қуаты, кВт; 

 

 

 – номиналды кернеу, В; 

cos

  =  0,8  –  белсенді  қуат  алуға  және  магниттеуге 

пайдаланылатын токтың бөлімі көрсететін қуат коэффициенті 

 

2)

 

Балқыма қосындысының номинал тобын анықтаймыз: 

 

т

К

пуск

I

вст

пл

I



.

А;                      (8.10) 

6

,

142

2

2

,

285

.





вст

пл

I

≈150А. 

 

мұнда 

 

 

 - 2-ге тең деп алынатын жұмыстың орташа режімі 

коэффициенті. 

3) Алдын ала қиылысты таңдап, фазалық және нөлдік өткізгіштердің 

материалын және ұзындығын 

 

 

 және 

 

 

 белсенді кедергісін есептейміз.  

Мыс өткізгіштері кедергісін келесі формуламен анықтаймыз: 

 

 

(8.9) 

(8.8) 

71 

 

S

L

ρ

R





 

Ом, 

 

мұнда 



 - 0,018 Ом



мм

2

/м тең мыс сымының меншікті кедергісі; 

S – сым қиылысы, мм

2

; 

L – өткізгіш ұзындығы, м. 

 

05

,

0

40







50

1

0,018

R

1ф

Ом; 

 

056

,

0

50







25

0,018

R

2ф

Ом; 

 

106

,

0

056

,

0

05

,

0









ф

R

Ом; 

 

072

,

0

140







35

0,018

R

н1

Ом; 

 

0875

,

0

50







16

0,018

R

н2

Ом; 

 

1575

,

0

0875

,

0

072

,

0









н

R

Ом. 

 

4)  Мыс  өткізгіштер  үшін  ішкі  индуктивтік,  фазалық  және  нөлдік 

өткізгіштердің 

 

 

  және 

 

 

 кедергісі үлкен емес, және  0,0156 Ом/км, т.е. 

 

 

= 

0,0156

 0,13 = 0,0020 Ом;  

 

= 0,0156

 0,13 = 0,0020 Ом құрайды. 

 

5) Қысқа тұйықталу тогының күтілетін мәнін анықтаймыз: 

 

кз

I

>3

вст

пл

н

I

.

.

= 3

 150 = 450 А. 

 

Нөлдік және фазалық өткізгіштердегі 

  тығыздығын есептейміз. 

Өткізгіштегі токтың есептелетін тығыздығы  4-8 А/

  

 

 аспауы қажет: 

 

   

 

   

 

 А/

  

 

                          (8.12) 

 

   

     

  

      А/  

 

.           

 

6) «фаза-нөл» тұзағының сыртқы индуктивтік кедергісін анықтаймыз, 

мұнда 

 

 

      Ом/км белгілі. 

 

 

 

                         

 

7) Қысқа тұйықталу тогын және 

 

 

              тұзағының кедергісін 

есептейміз:  

(8.11) 

72 

 

 

Z

n

 =

2

п

н

ф

2

н

ф

)

Х

Х

(Х

)

R

(R









,Ом;            (8.13) 

 

Z

n

 =

27

,

0

0,078)

0,002

(0,002

0,157)

(0,106

2

2











; 

 

А

Z

Z

U

I

п

т

ф

к1

8

,

814

27

,

0

3

017

,

0

220

3

/











.

 

 

Сенімді қорғаныстың жұмыс істеу жағдайын қамтығанын тексереміз: 

 

кз

I

>3

 

вст

пл

I

.

 = 814,8> 3

  150 = 974,89 А> 450 А. 

 

Бұдан сақтандырғыштың балқыма қосындысының номинал тогы I

кз

 үш 

есе артқанын байқаймыз, яғни балқыма қосындысы корпусқа түйіскенде 5...7 с 

жанып кетеді және зақымдалған фазаны сөндіреді.   

 

8)  Токтың  номинал  есептеуі  бойынша  балқыма  қосындысының 

стандарттық параметрлерінің сақтандырғышын таңдаймыз: 

 

ПН2 – 150; 

 

        

=150 А. 

 

Тиімді жерленген желінің ЗУ зонасындағы жерленген заттарға адамның 

жанасу қауіпсіздігінің шартына:  

 

 

пр

   

пр

    

   

 

         

с

   

доп

                              

            (    ) 

 

9) Адам арқылы өткен токты анықтаймыз: 

 

Сонда, келесіні аламыз: 

  

 

 

 

 

  

 

 

         

 

 

   

                

                               (    ) 

 

  мұнда 

 

 

 – адам арқылы өтетін ток; 

  – жердің үстіңгі қабатының меншікті кедергісі. 

 

Қауіпсіздік  шартын  тексереміз,  мұнда 

 

пр

          анықталатын ГОСТ 

12.1.038 – 82. 

 

 

пр

                              

 

              . 

 

Шарт орындалады. 

73 

 

Қорытынды  

 

Бұл  дипломдық  жобада  сүт  зауытының  энергожабдықтау  жүйесі 

жобаланды. 

Сүт  электр  жабдығы  кернеуі  110  кВт  электр  тарату  желілерімен  іске 

асырылады .  Есептеулер  арқылы  электр  жабдықтаудың  келесі  параметрлері 

анықталды:  сұраныс  коэфиценті,  цехтардың  сұранысы  бойынша  есептік 

жүктемелерін анықтады.  

Зауыт бойынша есептік жүктеме сапасында S

Р

 = 9478,85 кВА жүктемесі 

алынды.  Энерготұтынудың  жылдық  сызбасы  есептелді.  Кәсіпорынды  қайта 

құрымдау  “Өтеген  батыр”  кентінде  орналасқан.  Қазіргі  сәтте  кәсіпорын 

алаңы: ұзындығы 1290 м, ені 1120 м.  

Технологиялық  процестердің  сұлбасы  кәсіпорынның  аппараттары  мен 

машиналар жүйесін таңдауда, технологиялық процесстердің кестесін жасауда 

қажет, бұл сұлбаларды,  сондай-ақ өнімдік есептеулерде пайдалануға болады.  

Пастреленген сүт өндірісі үшін технологиялық процестің сұлбасы көрсетілді. 

Бізге  тұтас  сүт  өнімі  сүт  зауытының  жобасын  кәсіпорын  құрамында 

тыңғылықты әзірлеу тапсырылды. Бұл зауыттың қуаты - 10т/ауысым. 

Жобаның арнаулы бөлімінде сумен жабдықтаудың (ыстық және суық су 

), жылыту және ауа баптаудың есебі жүргізілді. 

Энергосыйымдылықты  анықтауда  шығынның  барлық  бағыттары 

бойынша энергия жабдықтау көздеріне тәуелсіз жылытуды, ауа баптауды, су 

мен жабдықтауды,  желілердегі шығынды қоса алғанда отын мен энергияның 

барлық түрлерін тұтұну ескерілді. 

Инвестициялардың  қайтарым  мерзімі  3  жыл  11  айды  құрайды,  бұл 

оңтайлы  шекке  жатады.  IRR  кірісінің  ішкі  мөлшері  14  %  құрайды. 

Пастерленген сүттің жылдық шығарымы - 1,4 млн.л, айран 1,4 млн.л.  

Шығатын өнімнің жиыны жылына 2,8 млн.л. Сүт зауытының кірісі 151,2 

млн.  тенге  құрайды  ал  салықты  ескергенде,  таза  кірісі  120,96  млн.  тенге 

болады.  

Зауыт  СF  -  ақша  ағынын  40  млн.  тенге  мөлшерінде  банкке  қайтара 

алады. Демек сүт зауыты электр жабдығын қайта құру экономикалық тиімді. 

Есептеулер,  орташа  алғанда,  өнімнің  энергия  сыйымдылығы  30  тг/л 

құрайтынын көрсетті. 

Бөлмелердің 

жарықтану 

есебі 

жүргізілді, 

оның 

барысында 

люминоцентті  шамдар  орнатылды.  Жерлендіру  есебі  жүргізілді,  есептеу 

электр қауіпсіздігінің қажетті деңгейін көрсетті.  

Автоматтың  жұмыс  істеу  уақыты  нормаларға  сәйкес,  бұл  жабдыққа 

зақым  келгенде,  қызметшілердің  өзін-өзі  қорғаныста  болуына  мүмкіндік 

жасайды.  Сүт  зауытын  жобдықтау    берілген  сұлба  бойынша  барлық 

жүргізілген  есептеулер  мен  талдауларды  ескере  отырып,  тұтас  алғанда 

электржабдықтаудың  ұсынылған  сұлбасы  тіршілік  қауіпсіздігі,  пайдалану 

сыйымдылығы 

және 

экономикалық 

талаптарға 

сай 

келеді 

деп 

қорытындылауға болады. 

74 

 

Әдебиеттер тізімі 

 

Негізгі  

1  Казанина  И.В.,  Живаева  О.П.    Эдектроснабжение.  Методические 

указания и задания к выполнению курсовой работы для студентов всех форм 

обучения специальности 05071800 – Электроэнергетика. 

2  Бозжанова  Р.Н.,  Туканова  Н.А.  Электроэнергетика.  Методические 

указания  и  задания  к  выполнению  расчетно-графической  работы  для 

студентов 

очной 

формы 

обучения 

специальности 

05071800 

– 

Электроэнергетика (по дисциплине – Электроснабжение). 

3  Безопасность  жизнедеятельности.  Производственная  безопасность  и 

охрана труда./под ред.П.П.Кукин.-М.:,2001, 2003.

 

4 Дюсебаев М.К. Еңбекті қорғау және тіршілік қауіпсіздігі  негіздері.-А.: 

«АЭжБУ»,2013.

 

5 Дюсебаев М.К., Абдимуратов Ж.С.. Безопасность жизнидеятельности. 

Учебное пособие. -А.: «АЭжБУ»,2010.

 

6  Жакупов  А.А.,  Экономика  отрасли.  Методические  указания  к 

выполнению  экономической  части  выпускных  работ  (для  бакалавров, 

обучающихся по направлению «Электроэнергетика»), Алматы 2009.

 

7  Ержанов  С.И.,  Санатова  Т.С.  Безопасность  жизнедеятельности. 

Экологический  паспорт.  Методические  указания  к  выполнению  расчета 

эколого-экономических показателей в дипломных проектах.  – Алматы: АИС, 

2000. 

8  Экономика  отрасли.  Жакупов  Алмаз  Аусыдыкович,  Хижняк  Роман 

Степанович.    Методические  указания  к  выполнению  экономической  части 

выпускных  работ  (для  бакалавров,  обучающихся  по  направлению 

«Электроэнергетика») Алматы АИЭС - 2009. 

9  Безопасность  жизнедеятельности.  Безопасность  технологических 

процессов  и  производств.  Охрана  труда.  П.П.  Кукин,  В.Л.  Лапин,  Н.Л. 

Пономарев, Н.Н. Сердюк-М: «высшая школа» 2002. 

10 Аустамов  Э.А. Оборудование  предприятий. –М.: Даликов и К. 2001. 

-451с. 

11  Бредихин    С.А.  Технология  и  техника  переработки  молока.  –  М.: 

2001. 

12 

Крусь  Г.Н.,  А.Г.Храмцов,  З.В.Волокитина,  С.В.Карпычев. 

«Технология молока и молочных продуктов».М.:«Колос С» -2004. 

13  Кудрин  Б.И.  Электроснабжение  промышленных  предприятий: 

Учебник  для  студентов  высших  учебных  заведений/  Б.И.  Кудрин.-М.: 

Интенмет Инжиринг, 2005.-672 с.  

14  Справочник  по  электроснабжению  и  электрооборудованию.  Том  2. 

/Под общ. ред. А.А.Федорова; 



 М: Энергоатомиздат, 2006-568с.

 

15  Справочник  по  проектированию  электрических  сетей  и 

электрооборудования /Под ред. Ю.Г. Барыбина и др. – М.: Энергоатомиздат, 

2007. – 464с.: ил. 

75 

 

16 Сурков  С.В. Технология и техника переработки молока - М.: 2002. 

 

Қосымша 

1  Правила  устройства  электроустановок.  –  М.:  Главгосэнегронадзор 

России, 1998. – 607с. 

2  Федоров  А.А.,  Ристхейн  Э.М.  Электроснабжение  промышленных 

предприятий: Учебник для ВУЗов. – М.: Энергия, 1981. – 360с. 

3 

Ермилов 

А.А.. 

Основы 

электроснабжения  промышленных 

предприятий. – М.: Энергоатомиздат, 1983. – 208с. 

4  Князевский  В.Н..  Основы  электроснабжения  промышленных 

предприятий: Учебник для ВУЗов. – М.: Энергия, 1986. – 408с. 

5  Неклепаев  Б.Н.,  Крючков  И.П..  Электрическая  часть  станций  и 

подстанций: Справочные материалы. – М.: Энергия, 1986. – 465с. 

6  Барыбин  Ю.Г.,  Федоров  Л.Е..  Справочник  по  проектированию 

электрических  сетей и  электрооборудования.  –  М.:  Энергоатомиздат,  1991. – 

465с. 

7  Федоров  А.А..  Справочник  по  проектированию  промышленных 

предприятий. – М.: Энергия, 1991. – 370с. 

8  Барыбин  Ю.Г.,  Федоров  Л.Е.,  Зименкова  М.Г.,  Смирнова  А.Г. 

Справочник по проектирован электроснабжения. 1990.