102
(42.1) интегралы жүйені бастапқы күйден соңғы күйге квазистатикалық
өткізетін кез келген жолмен алынады. Интегралда температура бөлшектің
бөлімінде тұр. Сондықтан температура нөлге ұмтылғанда ( )
интегралдың нақты мәнге ие болатындығы айқын емес, бәрі абсолюттік нөл
температура аймағында -дің қалай өзгеретіндігіне байланысты. Нернст
теоремасының бірінші бөлігі осы интегралдың нақты мәнге ие болуын талап
етеді.
Нернст теоремасының екінші бөліміне сәйкес
абсолюттік нөл
температурада жүйені бір тепе тең күйден екінші тепе тең күйге
өткізетін барлық процестер кезінде жүйе энтропиясы өзгермейді. Бұдан
(42.1) интегралының ұмтылатын шегінің мәні температура нөлге ұмтылғанда
(
) жүйе қандай соңғы күйге келетіндігіне тәуелді емес.
Нернст теоремасының осы екі бөлімін біріктіріп былай тұжырымдауға
болады.
Жүйенің температурасы абсолюттік нөлге жақындағанда
энтропияның өсімшесі
жүйенің күйін сипаттайтын барлық
параметрлердің (мысалы, көлемге, қысымға, агрегаттық күйге) мәндеріне
тәуелсіз нақты шекке ұмтылады.
Нернст теоремасы жүйенің тек термодинамикалық тепе-тең күйлері үшін
орындалады. Тепе теңсіз және метастабильді күйлер үшін орындалмайды.
Егер тепе теңдіктегі жүйенің абсолюттік нөл температурадағы энтропиясын
нөлге тең деген шарт орындалса, онда энтропияны анықтаудағы
қиыншылықтар жойылар еді. Осылай анықталған энтропия абсолюттік
энтропия деп аталады. Осы жағдай үшін Нернст теоремасын былай
тұжырымдауға болады.
Абсолюттік нөлге жақындағанда жүйенің
абсолюттік энтропиясы жүйені сипаттайтын параметрлердің мәндеріне
тәуелсіз нөлге ұмтылады. Жүйе энтропиясының өрнегіндегі аддитивтік
тұрақтыны осылай анықтау тек еркін жасалған келісім болып табылады.
Нернст теоремасының мазмұны аддитивті тұрақтыны таңдаумен байланысты
емес.
Достарыңызбен бөлісу: