178
179
5) XVIII-XIX ғ.ғ. араб жазу ескерткіштердің әліпбиі мен
орфографиясына арнайы зерттеу жүргізіп, диссертация
жазған зерттеуші?
a) Қ. Күдеринова
b) р. Сыздық
c) Г. мамырбекова
d) Қ. Жалайыр
6) Араб графикасына негізделген қазақ жазуының да-
уыстылар жүйесінің графема-фонема қатынасы қандай
болған?
a) 3:9
b) 4:8
c) 2:4
d) 5:5
7) Қадим жазуында дауысты дыбыстар қалай берілді?
a) таңба арқылы
b) Харакаттар арқылы
c Сукундар арқылы
d) ташдиттер арқылы
8) Сөз басында «е» фонемасы міндетті түрде қандай таңба
арқылы берілген?
a) /уау/
b) /һе/
c) /ии/
d) /иа/
9) Интервокал позициядағы «қ» фонемасы қандай әріппен
берілген?
a) «һ»
b) «к»
c)
«х»
d) «ф»
10) Араб жазуын оқу қандай әдіске негізделген?
a) логикалық
b) Синтетикалық
c) лексикологиялық
d) Грамматикалық
9-дәріс. Орыс графикасына негізделген қазақ әліпбилері
араб графикасының қазақ тілінің дыбыстық жүйесін бе-
рудегі қолайсыздығы, омографтардың көбейіп кетуінен мәтін
мағынасын түсіну кейде қиын болды. 19 ғ. аяғында ресей үкіметі
саясатының есебінен орыс жазуына көшу бағыты шыға баста-
ды. 1876 жылы қазақ жазуын орыс графикасына көшіру туралы
мәселе ресми түрде қолға алынды. алғашқы әліпбилер жасала
бастады.
Орыс графикасына негізделген ең алғашқы қазақ әліпбиі жо-
басын
Н.И.Ильминский жасады. н.и. ильминский әліпбиіндегі
қазақ тілінің өзіне тән дыбыс дауыстылардың таңбалары мына-
дай болды:
ă –<ә>, ŏ- <ө>, у –< ү>, і – <і>, ы – <ы>, н – <ң>,
Достарыңызбен бөлісу: 
