Бүтін теріс (-N) санының ішкі ұсынылуын жазу үшін:
оң N санының ішкі ұсынымын алу керек;
осы санның кері кодын алу керек, ол үшін 0 -ді 1-ге және 1-ді 0-ге ауыстырып жазу қажет;
шыққан санға 1 қосылады.
Теріс бүтін санның мұндай ұсыным қалпын қосымша код деп атайды.
3-ші мысал. Бүтін теріс -1607 санының ішкі ұсынымын алу
қажет.
|
|
|
Шешімі.
|
|
1)
|
оң санның ішкі ұсынылуы:
|
0000 0110 0100 0111
|
2)
|
кері коды:
|
1111 1001 1011 1000
|
3)
|
1-ді қосу, нәтижесі:
|
1111 1001 1011 1001 – бүл -
|
1607 санының ішкі екілік ұсынымы болады. Оналтылық қалпы: F9B9. Жадының ұяшығында екілік разрядттар оңнан солға қарай 0 ден k дейін нөмірленеді. Кез келген оң санның ішкі үсынымында, k – лық үлкен разряды 0-ге, теріс санның үлкен разряды – 1-ге тең болады.
Сондықтан бүл разряд, таңбалық разряд деп аталады.
98
5.5.2. Нақты сандар
Q санау жүйесіндегі кез келген R нақты санының жылжымалы нүктелі түрінде жазылу үлгісі:
R = m*qp
Мұндағы m, R санының мантиссасы деп аталатын тиянақты үтірлі сан, q – санау жүйесінің негізі, p – санның реті, яғни көрсеткіштік реті деп аталатын бүтін сан.
Сандардың осылай жазылуын, жылжымалы нүктелі түрде ұсынылуы дейді.
Мысалы, келесі теңдіктер әділ болады:
25.324 = 2.5324 *101 = 0.0025324*104 = 2532.4*10-2 және с.с. ЭЕМ –де жылжымалы нүктелі санының қалыпты (орысша
нормальное) ұсынылуы қолданылады.
Қалыпты санның мантиссасы келесі шартты қанағаттандыруы
қажет: 0.1p ≤ m < 1p.
Басқаша айтқанда, мантисса бірден кіші және бірінші мәнді цифры – нөл болмауы керек.
Мысалы:
1). 42,5*104 = 0,425*106 (m=0.425; 0.1< 0.425 < 1 болғандықтан, сан қалыпты);
2). 42,5*104 = 4,25*105 (m = 4,25; 1<4.25<10 болғандықтан, сан жәй стандартты түрге келтірілген);
Сандардың қалыпты түрлеріне мысалдар:
Ондық жүйеде:
753.15 = 0.75315*103;
-0.000034 = -0.34*10-4;
Екілік жүйеде:
-101.01 = -0.10101*211 (реті 112 = 310)
-0.000011 = 0.11*2-100 (реті -1002 = -410)
Компьютердің жадында, мантисса тек қана мәнді цифрлардан тұратын, бүтін сан түрінде ұсынылады (0 бүтін және үтір сақталмайды). Демек, нақты санның ішкі ұсынымы, бүтін қос сандардың: мантиссаның және реттің ұсынуылына әкеледі.
ЭЕМ-ң әр типтерінде сандардың жылжымалы нүкте қалпындағы ұсынуларының әртүрлі нұсқалары қолданылады.
Жадыда жылжымалы нүктелі сандар сақталғанда – мантиссаға, ретіне, санның таңбасына және реттің таңбасына разрядттар беріледі.
Неғұрлым мантиссаны жазуға көбірек разрядтар бөлінсе, соғұрлым санның дәлдігі жоғарылайды;
Реттің разрядтар санынының орны көбейген сайын, санның берілген қалпындағы диапазоны кеңейе береді;
Мысал үшін, 4 байттық жадының ұяшығында нақты санның ішкі ұсынылуын қарастырайық.
Ұяшықта келесі ақпарат болуы керек: санның таңбасы,
Достарыңызбен бөлісу: |