Түстердің қасиеттері және заңдылықтары

Түс – нақты жиіліктегі электромагниттік тербелістерді адамның көзінің қабылдауымен байланысты субъективті ұғым. мұндағы жиіліктер 4,3*10¹⁴ Гц-7,5*10¹⁴ Гц аралығында жатады, яғни толқынның 700мм-400мм аралығындағы ұзындығына сәйкес келеді. Осы тербелістердің жиіліктерінің диапазоны, яғни толқындар ұзындығы «жарық диапазоны» деп аталады. Электромагниттік тербелістердің нақты жиілігіне байланысты адамның көзі қандай да бір нақты түсті көре алады.

Жарық диапазонының электромагниттік тербелістерінің жиіліктерін арттыра отырып, қызыл түстен күлгін түске дейінгі түстердің тізбегін көре аламыз. Осы тізбектің негізгі түстері негізгі үш түске (қызыл, жасыл және көк) негізделген түстерді сипаттау жүйесі RGB түстер моделі (жүйесі) деп аталады. Осы 3 түстің негізінде мынадай математикалық теңдеулерді жазуға болады:

R+G=Y (қызыл+жасыл=сары)

G+B=C (жасыл+көк=көгілдір)

R+B=M (қызыл+көк=күлгін)

RGB түстер моделін аддитивті модель деп те атайды (add - добавлять, складывать).

Бұл модель түстер ағының қосатын барлық орындарда қолданыс тапты. Мысалы: теледидар, компьютер.

Түстер кубының көлемінде бекітілген түстер реңінің жалпы саны әр негізі түстің ашықтығының градация санына байланысты. Мысалы, әрбір негізгі түс туралы ақпаратты сақтауға 1 байттан бөлетін болсақ, онда оның 256 градациясын беруге болады.

Ашықтың шкаласында 256 градация болсын, 0-ден 255-ке дейін. Онда координаталар басындағы 0-дік ашықтық – бұл қара түс болады, яғни жарықтың болмауы.

RG жазықтығында қызыл және жасыл түстердің кез келген реңдерінің араласу нәтижесі көрсетілген. формальды түрде осы реңдердің саны 255²-на, яғни 65000-ға тең. диагоналінда 0-ден бастап қызыл және жасылдың жоғары ашықтылық градиациясының араласу нәтиижесіне дейінге сары түстің ашықтығының барлық реңдері.

RB және BG жазықтықтарының мазмұны осындай болады. Бір жазықтықтың диагоналінде көгілдір түс реңдері, ал 2-сінде көгілдір түстердің реңдері орналасады. Осы жазақтықтың арасында 255², яғни 17 минималды түстер реңдері болатын түстер кубы орналасқан. Бұл түстер кеңістігі 3 байтты немесе 24-битті түсті кеңістік деп аталады. Осы жағдайда түс тереңдігі 24 битке тең болады.

CMY түстер моделі субстрактивті модель деп аталады. (Subtract-вычитать) немесе «полиграфиялық триада деп аталды. Сол себептен полиграфияда қолданылатын негізгі модель болып табылады.

CMYК моделі (Cyan Magenta Yellow Black)

HSB моделі (H-hue – цветовой тон, S-saturation – насыщенность, B-brightners - яркость).

HSB моделі цилиндрлік координатадағы түстер кеңістігін көрсетеді. цилиндрдің негізін түстер диалогы құрайды.