Педагогикалық тәжірибенің кезеңі мен ұйымдастыруы Педагогикалық кезеңде анықталған сатылардың шешімімен байланысты нақты істің шешілетін кезегі мен педагогиикалық тәжірибеде келесі кезеңдері мен сатыларын бөліп көрсетуге болады:
тәжірибені жоспарлау. Техникамен тәжірибеде өткізудің технологиясын таңдау мен бекітуге байланысты келелесі сатыларды бөліп атқаруға болады.
мақсаттарды анықтау
факторлардың түрлері
Тәжірибе өткізу . Тәжірибе өткізуді екі кезеңге бөлуге болады.
мәліметтерді өңдеу
алынған деректерді, мағлұматтарды бекіту немесе қабылдамау.
Тұжырымдама жоспары
Тәжірибенің мақсаты мен міндеттері
Тәжірибенің өткізетін орны мен уақыты
Тәжірибеге қатысатын адамдарды сипаттау
Тұжырымдама өткізу әдістемесін сипаттау
Тәжірибе нәтижесіне әсер ете алатын ауыспалы қосымшаларды сипаттау
Тұжырымдама нәтижесін пайымдау әдісі
Тәжірибе өткізіудің әдісі Тұжырымдама өткізу әдісін жасауда зерттеуші тұжырымдаманың мақсатын айқындап бүкіл зерттеудің барысындағы орнын, жағдайын және мүмкін болатын нәтижені елестете алу қажет. Педагогикалық тұжырымдамаларды өткізу әдісі әртүрлі және өткізу мерзімінен, мақсаттарын, педагогиикалық факторлардың, құрылысының күрделігіне байланысты. Оны жоспарлағанда келесі нәрселерге кеңес береміз:
Алғашқы мәлімет пен болжау педагогикалық құбылыстың зертелетін процессті алдын-ала ұйымдастыра отырып
Тәжірибелеуге объектілерді дайындап және оларға шартты жасап
Зерттеу құбылысының даму жолдарын жүйелі түоде бақылау және деректерді нақты жазып алу.
Тұжырымдама өткізу процесін ұқыпты жоспарлау
әртүрлі тәсілдер мен әдістер арқылы (сызба, анкета, тест) арқылы деректерге баға беру, өлшеу, тіркеу жүргізу,
қайталанатын жағдай ұйымдастыру, шарттар сипатын өзгерте отырып
бұрын сонды алынған мәліметтерді бекіту немесе теріске шығару
эмперикалық материалдың логикалық жалпылауға өту, теориялық алынған деректі материалды теориялық түсінік беруден нәтиже мен әсер беру арнасындағы заңды қатынастарды ашуға өту.
Мысалы. Педагогикалық тәжірибе өткізуде педагогикалық стажды он жылдан асқан мұғалімдер қатысты. Олар педагогикалық тәжірибенің мақстаы мен міндеттерімен мұқият танысты және әдістемелік оқытумен де танысты. Біз мынандай тіркестер қолдандық:
оқытудағы бірыңғай ұқсастық әдістемесі (әртүрлі мектептерде, сыныптарда, мұғалімдердің басқаруымен бәріне бірдей таратылған материал зертеледі. Бірыңғайлық ұқсастық бірдей эксперименталды материалдан тұрады)
бірдей айырмашылық әдістемесі сыныптар жинақты оқытудағы басқамен салаыстырмалы түрде өтеді, бұл жағдайда эксперименталды және бақылауға тұрған сыныптарды оқытуды бір ғана мұғалім жүргізеді.
тоғысу тәжірибе эксперименталды оқытудың оқушылардың білім сапасына, танымдық қабілетінің дамуына әсер ете отырып, бақылау жұмыс әдісі бойынша өтеді.
Ол мүмкіншілік жасайды:
оқушылардың білім өктем білім сапасымен қабілетінің жинақтауға
оқушылардың оқыту кезеңдерінің әр деңгейіндегі дамуының өзгерісі туралы жалпы мәлімет алу.
оқытуды әрі қарай дамытудағы жолы мен тенденциясын табу.
Біздің зерттеуде компонентті сараптама жасау кезінен қолдануы, оның әдістемесі тұжырымның міндеттері мен байланыстырыла қаралады. Тәжірибенің сандық нәтижелері келесі көрсеткіштермен бейнелейді:
бағалау байланыс түрінде
білімнің орталау бағасы
дисперсия
үлгерім коэффициенті білім, тиімділігі мен беріктілігі.
Жанама сапалы сипаттау ретінде тіркеу әдістемесін қолдандық. Оқыту проблемасын құрамды шешуге қабілетін бағалау үшін біз нақтылы көрсетілген тәсілді жасадық:
зерттелетін материалдағы проблеманы көру қабілеті және оны құрастыруы – 6 балл
болжам шығару – 3 балл
бағытты негіздеу – 3 балл
бағытты айқындау – 3 балл
проблеманы шешу – 5 балл
шешімді теория немесе тәжірибе жүзінде тексеру – 5 балл
қорытынды жасау – 3 балл
Барлығы 30 балл
Деректі материалмен теориялық қарым-қатынас қолдануда оқушылардың қабілетін бағалауда номиналды икемді қолдандық:
деректерді бейнелеумен шектелді 2 балл
құбылыстың себебін ашты 4 балл
функционалды тәуелдікті көрсетті 8 балл
теориялық жағдайды қолданды 8 балл
өзінің жауабын затты тілмен немесе модель арқылы нақтыланды 10 балл
Барлығы: 30 балл
Берілген номиналды шәкілге интервалды шәкіл жасалған және жиі кездесетін варияцияларға шектеу интервалдарға сәйкес келеді:
І-0, 73 қабілеттің жоғары коэффициенті
0,7-0,43-орта
0,4-0,17-төмен
0,17-0, өте төмен
Тәжірибе қорытындысының сандық өңдеуі сапамен толықтырылып келесі бағыттарда өткізіледі:
оқушылардың білімі мен танымдық қабілеті өзінің таңдаған компоненті бойынша оқу проблемасын шешу негізінде, ауызша жауап пен жазбаша жұмыстар нәтижесі бойынша сипаталады.
жалпы педагогика және жеке әдістемелік сараптама мен сандық нәтижелердің көрсеткіштеріне түсініктеме беру .
негізгі қорытынды мен практикалық ұсыныстарды анықтау.
Қортындыларды өңдеудің графикалық түрі эксперименттің берілген тәжірибе мағлұматтарын кесте, сызба, диаграмма ретінде беріледі.
Тәжірибелік топтағы оқушылардың білім көрсеткіші болып қана қоймай сондай-ақ кедейсоқ толқыныстың нәтижесі бола тұра оларды негіздеуде беріктілік пен тиімділік бағасы математикалық стасистика әдістемесі негізінде көрсетіледі. Алынған көрсеткіштің нақтылығы есептенген критерии көлемі Т,Ф пен бектіледі. Математикалық статистика қолдану негізінде тәжірибелік сабақтармен жазба жұмыстың көптеген саны оның сандық өңдеу сапалы және сандық сараптамадан өткізіледі.