ХІХ ғасырдың аяғы мен ХХ ғасырдың басындағы Ресей (1892-1922) Ресей тарихының бұл кезеңі жылдам қарқынмен экономиканың дамуымен ерекшеленді. Донец бассейні ауыр өндірістің орталығына айналды. Реформаторлық (кадеттер т.б.) және революциялық ( эсерлер, большевиктер) бағыттағы партиялар пайда болды.
1904-1905 жылдары Ресей империясы Орыс-жапон соғысы мен Қиыр Шығыста ауыр, ұятты жеңіліс тапты.
1905-1907 жылдары экономикалық және саяси өмірге наразы халық революцилар ұйымдастырды.
1914 жылы Ресей І Дүниежүзілі соғысқа кірді. Соғыс нәтижесі 1917 жылғы монархияны құлатқан ақпан төңкерісі болды.
Ақпан төңкерісінен кейін Уақытша үкімет елде тәртіпті орната алмады. Осыдан кейін мемлекеттегі билікті В.И. Ленин басшылығымен Большевиктер партиясы алды.
Биліктің жоғарғы органы болып Жұмысшы, солдат және шаруа депутаттар Кеңесі жарияланды. Атқарушы билікті Халық коммиссарларына тапсырды.
Большевиктер мен меньшевиктер, яңни қызылдар мен ақтар арасындағы Азамат соғысы 1918 жылдан 1922 жылға дейін созылды. Соғыс барысында Ресейден Польша мен Финляндия бөлініп кетті. Азамат соғысы ақтардың жеңілісімен аяқталды.
КСРО-ның құрылуы. Индустрияландыру. Коллективтендіру. Ұлы Отан Соғысы (1922-1953) 1922 жылы 30 желто0санда Украина, Белоруссия және Закавказье елдерімен бірге Ресей Кеңес Социалистік Республикалар Одағын құрды.
1922-1929 жылдары мемлекет Жаңа Экономикалық Саясатты іске асырды. Ленин қайтыс болғаннан кейін ішкісаяси билік үшін күрес болады. Нәтижесінде И.Сталин билік басына келеді. Жеке диктатурасын орнатқан Сталин өз саяси қарсыластарын жояды.
1929-1939 жылдары жүргізілген индустриализация арқылы ел өндірістік және техникалық мүмкіндігін арттырды. Индустриализация ауыл шаруашылығы қаржысына жүргізілгентіктен КСРО экономикасында диспропорция қалыптасты. Ауылда ұжымдастыру саясаты жүргізіліп, бұл үрдіс көпшілік халықың наразылығы мен жаппай ашаршылықты тудырды.
1939-1940 жылдары КСРО-ға бұрынғы иеліктері қайтақосылды: Батыс Белоруссия, Батыс Украина, Молдавия, Батыс Карелия, Прибалтика.
1941 жылы 22 маусымда жасалған Германияның тұтқиылдан шабуылымен Ұлы Отан Соғысы басталды. Алғашында Германия мен оның одақтастары үлкен жетістіктерге жетіп, алып аймақтарды бағындырды. Тек Мәскеуге қолдары жете алмады. Сталинград пен Курск түбіндегі шешуші шайқастардан кейін КСРО әскерлері шабуылға көшті. Соғыс 1945 жылы Берлинді алумен аяқталды.
1944 жылы КСРО құрамына тәулсіз Тува кіреді. 1945 жылы Жапонимен соғыс барысынды Оңтүстік Сахалин мен Курил аралдары алынды. Жалпы соғыс барысында КСРО тарапынан адамдар шығын 30 миллионға жуықтады.
Соғыс нәтижесінде Шығыс Еуропаның бірқатар мемлекеттерінде (Венгрия, Польша, Румыния, Болгрия, Чехословакия, ГДР) комунистік режимдер орнатылды. Варшава шарты ұйымы құрылып, Батыспен ардағы қатынас бірден суыды.