М.х.Дулати атындағы Тараз өңірлік университеті. Ксро-ның ыдырауы. ТМД құрылуы. Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің жариялануы
Пән: Қазіргі заманғы Қазақстан тарихы
Тобы:ПМНО 21/1
Орындаған: Асқарбек Әсемай
Тексерген: Абилова А.Ж.
Жоспары:
80 жылдардағы саяси-экономикалық жағдай
КСРО-ның құлауы
ТМД
ҚР тәуелсіздік алу тарихы
1982 жылы 10 қарашада Л.И. Брежнев қайтыс болды.
Ю.В. Андропов (1982-1984 жж.) келді. 1984 жылы ақпанда Ю.В. Анропов қайтыс болды.
Орталық Комитетінің Бас хатшылығына К.У. Черненконы сайлады (1984-1985 жж.). 1985 жылы К.У. Черненко қайтыс болды.
КОКП Орталық Комитетінің Бас хатшысы қызметіне М.С. Горбачев сайланды (1985-1991 жж.)
М. Горбачевтің саясатының ұрандары:
Жариялылық
Жеделдету
Қайта құру
1985 жылы сәуірде Пленумы әлеуметтік-экономикалық дамытуды жеделдету бағыты қолға алынды. Жеделдету бағытының сәтсіздікке ұшырауының негізгі айыптылары жекелеген басшылар деп жарияланды. Мәскеуде – В.В. Гришин, Ленинградта – Г.В. Романов, Қазақстанда – Д.А. Қонаев, Әзірбайжанда – Г. Алиев.
Сәуір Пленумынан кейін КОКП ОК-нің «Маскүнемдік пен еңбексіз табысқа қарсы күрес» қаулысы жарияланды.
Жүзім шабындықтары оталып, ішімдіксіз аймақтар жарияланды.
Кафелер жабылып, ресторандар өзгертілді.
Жеке адамдарға өз өнімдерін өсіріп, базарда сатуға рұқсат берілмеді.
Ұрлық, қылмыс көбейді. «Көлеңкелі экономика» нығая түсті.
КСРО-ның құлау себептері
КСРО-ның құлауының басты себептерінің бірі – экономикалық дамуда артта қалушылық. Атап айтқанда, Одақ экономикасының технологиялық жағынан артта қалуы, сондай-ақ оның өндірісі шығарған тауарлардың бүкіл әлемде бәсекеге түсу қабілетінің төмендігі еді.
Соғыстан кейінгі жылдары КСРО АҚШ-пен әскери бәсекеге түсіп және капиталистік елдермен әскери-стратегиялық тепе-теңдікті сақтау үшін қорғаныс ісіне аса көп қаржы шығарды. 1950-1990 жылдар арасындағы 40 жылда әскери шығын 20 триллион долларға жеткен.
1991 жылы 8 желтоқсанда РСФСР, Украина, Белеорусь басшилары Минск қаласында кесдесті (Беловеж келесімі). Талқыланған негізгі мәселелер-1922 жылғы КСРО қүру тұралы келісімшартты жою. Бұл кездесуге Ортаазиялық республикалардың басшылары шақырылмады.
ТМД құрылуы
1946 жылы коммунистік партия Қазақстанда жоғары және орта білім беру ісін дамыту шаралары жөнінде қаулы қабылдады.
Қазақстанға көптеген білікті мамандар жіберіліп, білім беру ісіне қаражат бөлінді
Соғыстан кейінгі алғашқы жылдары мемлекетке қажетті 60000-дай маман даярланды.
1991 жылы желоқсанның 25-інде М.С.Горбачев КСРО презииденті лауазымынан кететінін мәлімдеді.
ҚР тәуелсіздік алуының тарихи кезеңдері
1989- жылдың қыркүйегін- нен 1990 жылдың сәуіріне дейін 1990 жылдың 25 қазанынан 1991 жылдың 8 желтоқсанына дейін 1991жылдың 16 желтоқсанынан 1992 жылдың соңына дейін 1993 жылдың 23 қаңтарынан 1995 жылдың 30 тамыз аралығы
Пайдаланылған әдебиет:
Т.Әминов Қазіргі Қазақстан тарихы Алматы: Бастау 2017ж - 472 бет
З.А.Джандосова Қазақстан тарихы Алматы: Мектеп 2019 ж – 256 б