ПӘнді оқУҒа арналғАН
жүктеу/скачать 121,81 Kb. Pdf көрінісі
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті Биология және экология кафедрасы 050607-Биология мамандығы студенттеріне арналған Адам және жануарлар физиологиясы пәні бойынша
Кафедра мәжілісінде ұсынылды «___» _______200_ж. , № __ хаттамасы Кафедра меңгерушісі _____________ Ж.М. Исимбеков Павлодар Дәрістік сабақтарға дайындалуға арналған тапсырмалар Әдістемелік нұсқау Нысан ПМУ ҰС 7.18.2/05 1 Тақырып. Кіріспе 1. Физиология ғылымының дамуы жөнінде қысқаша шолу. 2. Физиологияның қазіргі жағдайы жөнінде жалпы түсінік. 3. Зерттеу объектілері және әдістері. Экспериментті әдіс және оның негізгі маңызы. 4. Теоретикалык және клиникалық медицина мен мал шаруашылығының дамуындағы адам және жануарлар физиологиясының маңызы. 5. Реттелу женінде негізгі түсінік. 6. Жүйкелік козу табиғаты жөнінде түсінік. Жүйке клеткасы және оның белшектерінің функииональдык маңызы. 7. Эфферентті жене афферентті жүйке жолдары, синапс, рецепторлар жөнінде қысқаша үғым. 8. Рефлекстің структуралық - функциональдык негізі.
1. Қаңқа еттерінің құрылысы. 2. Саркомер қүрылысы женінде казіргі түсінік. Жеке жиырылу және тетанустың пайда болуы. Еттердің изотониялык және изометриялық қозу төртібі. Бірыңғай саласы етгің қызметінің ерекшелігі. 3. Қозғалтқыш бірлігі жөнінде үғым. 4. Қозғыштық және оның динамикасы. Әр козу фазасындағы қозғыштық. 5. Қозғыштықты анықтайтын әдістер. Қозу табалдырығы. Хроноксия және лабилдік жөнінде үғым. Жүйке мен ет қүрамдарының. онтогенетикалық және физиологиялыц козу ерекшеліктері. 6. Тыныштық потенциал (мембраналық потенциал) жөне әрекет потенциалы. Тітіркеңдіру мен қозудың арасындағы қарым-катынас. 7. Жүйке мен ет клеткаларының ішіндегі және сыртындағы К, Ma, C1 мөлшерлері, олардың арақатынасы. Клетка мембранасы жөнінде түсінік. Тыныштық және әрекет потенциалдары пайда болуы себебіндегі мембраналық теория. Рефрактерлік кезең, козудан кейінгі қүбылыстар.
1. Жүйке талшығынан ет талшығына импульстің берілуі. 2. Ет-жүйкелік (мионевральдык) синапстың қүрылысы женіндегі казіргі мәліметгер. 3. Импульстер берілуге қатысты химиялық факторлар - медиаторлар. 4. Олардың синапстағы электр процестерімен кдрым-катынастары.
1. Жүйке жүйесінің эволюциясының негізгі кезендері. 2. Рефлекторлык. концепция. 3. Орталық жүйке жүйесінің жергілікті кызметі жөнінде ілім. 4. Рефлекс уақыты. Жалпы түпкі жол жөніндегі түсінік. 5. Рефлекс жауабының градациясы. 6. Жинақталу процесі. Орталык тежелу жөнінде ілім жөне оны түсіндіретін гапотезалар.
1. Пре – және постганглийлік нейрондар. Дене мүшелерінің (органдарының) қос иннервациясы. Жұлын. Оның құрылысының жалпы схемасы. Эфферентті және аралық нейрондардың орналасуы. 2. Тыныстың реттелуі аркылы керісінше байланыс жөнінде түсінік. Ми бағанындағы торлы қүрылым (ретикулярлык, формация). 3. Ортанғы ми. Оның керу және есту реакцияларына қатысуы. 4. Мишық, оның құрылысының ерекшелігі. Омыртқалы жануарлардын. әр өкілдерінің мишығы. Мишықты алып тастау зардабы: каңка етінің тонусын және қозғалысын реттеудегі ролі. 5. Аралық ми. Таламус (керу темпешігі) - әр түрлі эфферентті жүйелердің импульстер коллекторы. Гипоталамус және оның маңызды вегетативтік процестерді реттеудегі ролі. Базальдык түйіндер: бозарған шар және жолақты дене. Пирамидалық және экстрапирамидалық козғалтқыш жүйелер. 6. Үлкен ми сыңарларының негізгі эволюция кезендері. Ми қыртысының козғалткыш және. сенсорлық алаңдары. Электроэнцефалограмма және оның негізгі ырғақтары жөнінде түсінік. Жоғарғы жүйке іс- әрекетінің калыптасуындағы үлкен ми сыңарларының қыртысының ролі. Ми кыртысы жөне вегетативтік процестердің реттелуі.
1. Ішкі селініс бездер жүйесіне жалпы сипаттама және оиыц гуморалды реттеудегі маңызы 2. Гипофиз, оның топографиясы жене морфологиясы. Гипофиздің алдыңғы бөлшегінің эндокриндік қызметі. 3. Қалқанша без, оның топографиясы және гистологиялык кұрамы. 4. Қалкансерік бездері және олардың кальций алмасуындағы ролі. 5. Қарынасты (үйкы) безіжөне оның топографиясы. Лангерганс аралшыктары және инсулин өнімі. 6. Бүйрекусті бездері. 7. Жыныс гормондары. 8. Жыныстық цикл жөне оның кезеңдері. 9. Овогенез физиологиясы. 7 Тақырып. Қан мен лимфаның негізгі қызметтері 1. Организмнін сыртқы және ішкі орталары жөнінде физиологиялық түсінік. Қан және лимфа, олардың организмде емір процестерін камтамасыз етудегі ролі. Қанның негізгі кызметтері. Қанның құрамы және мөлшері.
2. Қанның мөлшер салмағы, коллоидтык-осмостык (онкотикалык.) кысым жөне қанның буферлік қасиеті. 3. Қанды ұйытатын және ұюға қарсы түратын жүйелер және олардың маңызы. Гемостаз. 4. Қаннын корғаныс қызметі, клеткалық және гуморальдык иммунитет женінде үғым. Қан топтары. Резус- фактор. Қаннын. буфер жүйесінің маңызы. 5. Жүрек-тамыр жүйесі. Қан айналуын зерттеу жөнінде қыскаша тарихи мәлімет. 6. Жүрек циклы. Систола және диастола. Жүрек циклының фазаларының уақыттық қарым-катынасы. 7. Жүрек етінің жалпы қасиетгері. Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек ырғағының қалыптасуындағы вена канының қүйылуынын ролі. Синус түйіні жөне онын. маңызы. 8. Электрокардиограмма және оның компоненттері. 9. Лимфа жүйесі және оның функциональдық маңызы женінде мөлімет. 8 Тақырып. Тыныс алу жүйесінің физиологиясы 1. Тыныс алу физиологиялық және биохимиялық процесс және оның маңызы. 2. Тыныс алутиптерінің эволюциясы. 3. Қандағы және тканьдердегі газдардың кернеуі. Тканьдегі газдардың алмасуы жөне онын тыныс алумен байланысы. Клеткалық тыныс алу механизмі жөнінде негізгі түсініктер. Атмосфера қысымының көтерілуі мен төмендеуінің организмге тигізетін өсері. Кессондык ауру. 4. Тыныс алу ырғағын қамтамасыз ететін жүйкелік аппарат 5. Тыныс алу орталығы. 6. Дем алуды және дем шығаруды қамтамасыз ететін эффекторлық жүйкелер жөне бүлшық ет жүйесі.
1. Энергия алмасудың негіздері. Жалпы және негізгі энергия алмасу, Энергетикалық алмасуды анықтау өдістері. Тыныштыктағы энергияның шығыны және негізгі алмасу. Тыныс алу коэффициенті және оның өзгерістері. Тік жөне жанама калориметрия. Зат алмасуына тамақтың спецификалық, динамикалык әсері. Тамақ қалпының физиологияльщ дәлелдемесі. 2. Белоктар, олардың табиғаты жөне физиологиялык маңызы. 3. Липидтер, олардың классификациясы және физиологиялық ролі. 4. Көмірсулар, олардың классификациясы жөне зат алмасудағы энергетикалык, маңызы, 5. Витаминдер, олардың классификациясы. 6. Қоректенудің минеральдық компоненттері жене\ олардың физиологиялык. маңызы. 10 Тақырып. Асқорыту физиологиясы 1. Ac қорыту. Мембраналық ас корыту. Ас қорыту жолы және онын, бөлшектерінің ас қорытудағы маңызы. 2. Пойкилотермді және гомойотермді жануарлар организміндегі жылудың алмасуы. 3. Химиялык. терморегуляция. Физикалық термореттелу. Жылу шығудағы тыныс алудың және терлеудің ролі. 4. Термореттелудегі тамырлар реакциясының маңызы. Организм салқындағандағы жылу пайда болуыныц көтерілуінің механизмдері. Термореттелудің орталық жүйке механизмі. 11 Тақырып. Бүйректер және баска да сыртқа шығару ағзаларының қызметі 1. Зат алмасуда пайда болатын қалдық заттарды организмнен сыртқа шығару және бүл процестегі судың ролі. 2. Сыртқа шығару жүйелері жөнінде салыстыру аспектінде қысқаша физиологиялық шолу. Бүйректер, олардың қүрылысы және несеп шыгару қызметі. 3. Нефрондар. Боумен-Шумлянский денешіктері және олардың күрылысы. Қосымша сыртқа шығару ағзалары. Терінің экскреторлық кызметі, тер бездері және тердің шығуы.Тердің қүрамы. Бауыр мен өкпелердің экскреторлық қызметі. 12 Тақырып. Сенсорлық жүйе 1. Рецепторлар және талдағыштар жөнінде түсінік. 2. Рецепторлар мен талдағыштардың классификациясы. 3. Адекватты жөне адекватсыз тітіркендіргіштер және оларды өлшеу -адекватометрия. 13 Тақырып. Психикалық іс-әрекетінің физиологиялық негіздері 1. Әр түрлі омыртқалы жануарлардың ми сыңарларының дамуы. 2. Ми сыңарларынын. кыртысының эволюциясы. 3. Ми сыңарларының кыртысынын. цитоархетектоникасы және анатомиялык, қүрылысы жөнінде салыстырма көрсеткіштер: 4. Шартты рефлекстер жөнінде ілім. 5. Ми қыртысының өр түрлі аландарының функциональдық сипаттамасы. 6. Шартсыз рефлекстердің шартты рефлекстер арқылы пайда болуы және шартгы рефлексхерді зерттеу проблемасы.
1. Физиологиялық және биологиялық ырғақтар. 2. Теория мен практикаға хронофизиологияның маңызы. 3. Хронобиологияның негізгі түсініктемелері, биожүйелердің үйымдастырылу қүрылымдықпараметрлері; биоырғақтардың жіктеуі. 15 Тақырып. Жасөспірімдер физиологиясы 1. Адамның онтогенездік дамуының негізгі заңдылықтары. 2. Организмнің мүшелері мен жүйелерінің жасқа карай езгерістері. 3. Қартаю биологиялық процесс ретінде. 4. Қартаюдың физиологиялық жүйелерге есері. 5. Өмір сүру үзақтығына эсер ететін факторлар. 16 Тақырып. Бейімдеушіліктің негізгі зандылықтары 1. Бейімделушіліктің жалпы принциптері мен механизмдері. 2. Бейімделу процесінің даму кезеңдері. 3. Адамның бейімделу ерекшеліктері. 4. Стресс және стрессорлык эсер туралы түсініктеме.
1. Несіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы. Оқулық, 1-том. Алматы, "Қайнар", 1995 ж., ІІ-том, Алматы, "Кайнар", 1996 ж. 2. Нссіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы. Оқулық, Алматы. "Ғылым", 2005 ж. 3. Несіпбасв Т. Адам жоне жануарлар физиологиясы. Окулық, Алматы, "Ғылым", 2005 ж.
4. Несіпбаев Т.Н., Бегаилов Е.Б., Алданазаров С.С. Жануаралар физиологиясыньщ практикумы. Оку күралы. Алматы, 2004 ж. 5. Георгиевский В.И. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат", 1990
6. Голиков Н.А., Базанова Н.У. т.б. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат" 1991. Қосымша : 7. Сысоев А.А., Битюков И.П. Практикум по физиологии с/х животных. М., "Колос", 1981 г.
8. К.Шмидт Ниельсен. Физиология животных приспособление и среда, т. I—II. Москва, "Мир", 1982 г. Тәжірибелік сабақтарға дайындалуға арналған тапсырмалар Тақырып 1 Кіріспе 1. Реттелу женінде негізгі түсінік. 2. Жүйкелік козу табиғаты жөнінде түсінік. 3. Жүйке клеткасы және оның белшектерінің функииональдык маңызы. 4. Эфферентті жене афферентті жүйке жолдары, синапс, рецепторлар жөнінде қысқаша үғым. 5. Рефлекстің структуралық - функциональдык негізі. Тақырып 2 Парабиоз туралы Введенскийдің ілімі 1. Қозғыштықты анықтайтын әдістер. Қозу табалдырығы. 2. Хроноксия және лабилдік жөнінде үғым. 3. Жүйке мен ет қүрамдарының. онтогенетикалық және физиологиялыц козу ерекшеліктері. 4. Тыныштық потенциал (мембраналық потенциал) жөне әрекет потенциалы. 5. Тітіркеңдіру мен қозудың арасындағы қарым-катынас. 6. Жүйке импульстің таралу жылдамдығы. 7. Жүйке импульсінің таралуын белгілейтін метаболикалық жөне иондык. факторлар. 8. Әр түрлі жүйке талшык.тарындағы жүйке импульсінің таралу шапшандыры.
1. Үлкен ми сыңарларының негізгі эволюция кезендері. 2. Ми қыртысының козғалткыш және. сенсорлық алаңдары. 3. Негізгі эфферентті жүйелердің жол нүсқаулары. 4. Электроэнцефалограмма және онын. негізгі ырғак.тары жөнінде түсінік. 5. Жоғарғы жүйке іс-әрекетінің калыптасуындағы үлкен ми сыңарларының қыртысының ролі. 6. Ми кыртысы жөне вегетативтік процестердің реттелуі.
1. Аналык, клеткалар, олардың морфологиясы, генеративтік және эндокриндік қызметі. 2. Жыныстық цикл жөне оның кезеңдері. 3. Жүмыртка клеткаларының гормоны - фолликулин, оның табиғаты жәнс екінші жыныс нышанына тигізетін өсері. 4. Сары дененін. гормоны - прогестерон, оның жатырға, жүмырткд клеткаларының пісуіне және сүт бездерінің дамуына тигізетін өсері. 5. Овогенез физиологиясы. Жыныс клеткаларының пісуіне және жыныс гормондарының өнуіне тигізетін гипофиз гормондарының әсерінің ролі.Климактерий. Піштіру нөтижелері. Жыныс өзгертудегі төжірибелер. Тақырып 5 Организмде заттар мен энергияның алмасуы 1. Белоктар, олардың табиғаты жөне физиологиялык маңызы. 2. Липидтер, олардың классификациясы және физиологиялық ролі. 3. Көмірсулар, олардың классификациясы жөне зат алмасудағы энергетикалык, маңызы, 4. Витаминдер, олардың классификациясы. 5. Авитаминоз туралы түсінік. 6. Еритін витаминдердің алмасудағы ролі. Майда еритін витаминдер жене олардың физиологиялык. маңызы.
Тақырып 6 Сенсорлық жүйе. 1. Әр түрлі ішкі ағзалардың интерорецепторлары және олардың сипаттамасы. 2. Проприорецепция. Вестибуляр аппаратының құрылысы, қызметі, оттолит органдары және имек арналар. 3. Дәм және иіс рецепторлары.
4. Есту органы.оның күрылысы және қызмет етуі. 5. Көз, оның қүрылысы жөне оның қызмет етуі. 6. Көздің оптикалык орталыктарында сөуленің сынуы. 7. Электроэритрограмма. 1 алдағыш органдардың қарым-катынасы. Тақырып 7 Психикалық іс-әрекетінің физиологиялық негіздері 1. Шартсыз рефлекстердің шартты рефлекстер арқылы пайда болуы және шартгы рефлексхерді зерттеу проблемасы. 2. Әр түрлі жануарлардың шартты-рефлекторлық іс- әрекетін салыстырып зерттеу. Тақырып 8 Хронофизиологиясы 1. С.И.Степанованың гипотезасы. 2. А.М.Алпатовтың гипотезасы. 3. Ю.Ашоффтың ережесі. 4. Хронофизиологияның қолданбалы аспектлері.
1. Адамның онтогенездік дамуының негізгі заңдылықтары. 2. Организмнің мүшелері мен жүйелерінің жасқа карай езгерістері. 3. Қартаю биологиялық процесс ретінде. 4. Қартаюдың физиологиялық жүйелерге есері. 5. Өмір сүру үзақтығына эсер ететін факторлар. Тақырып 10 Бейімдеушіліктің негізгі зандылықтары 1. Бейімделушіліктің жалпы принциптері мен механизмдері. 2. Бейімделу процесінің даму кезеңдері. 3. Адамның бейімделу ерекшеліктері. 4. Стресс және стрессорлык эсер туралы түсініктеме.
1. Несіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы. Оқулық, 1-том. Алматы, "Қайнар", 1995 ж., ІІ-том, Алматы, "Кайнар", 1996 ж. 2. Нссіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы. Оқулық, Алматы. "Ғылым", 2005 ж. 3. Несіпбасв Т. Адам жоне жануарлар физиологиясы. Окулық, Алматы, "Ғылым", 2005 ж.
4. Несіпбаев Т.Н., Бегаилов Е.Б., Алданазаров С.С. Жануаралар физиологиясыньщ практикумы. Оку күралы. Алматы, 2004 ж. 5. Георгиевский В.И. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат", 1990
6. Голиков Н.А., Базанова Н.У. т.б. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат" 1991. Қосымша : 7. Сысоев А.А., Битюков И.П. Практикум по физиологии с/х животных. М., "Колос", 1981 г. 8. К.Шмидт Ниельсен. Физиология животных приспособление и среда, т. I—II. Москва, "Мир", 1982 г.
Зертханалық сабақтарға дайындалуға арналған тапсырмалар Тақырып 1 Қозғыш тканьдердің физиологиясы Қарастырылатын сұрақтар: 1. Жүйке мен ет клеткаларының ішіндегі және сыртындағы К, Ma, C1 мөлшерлері, олардың арақатынасы. 2. Клетка мембранасы жөнінде түсінік. 3. Тыныштық және әрекет потенциалдары пайда болуы себебіндегі мембраналық теория. 4. Рефрактерлік кезең, козудан кейінгі қүбылыстар. Тақырып 2 Орталық жүйке жүйесінің физиологиясы Қарастырылатын сұрақтар: 1. Рефлекс уақыты. 2. Жалпы түпкі жол жөніндегі түсінік. 3. Рефлекс жауабының градациясы. 4. Жинақталу процесі. 5. Орталык тежелу жөнінде ілім жөне оны түсіндіретін гипотезалар. Тақырып 3 Қан мен лимфаның негізгі қызметтері Қарастырылатын сұрақтар: 1. Эритропоэтиндер, олардын табиғаты және қан түзілудегі маңызы. Пернициозды анемия жөне оның этиологиясы. 2. Қанның құрамындағы жынысқа, жасқа және қан түзілу процесіне байланысты айырмашылықтар. 3. Қанды ұйытатын және ұюға қарсы тұратын жүйелер және олардың маңызы. 4. Гемостаз. 5. Тромбогенді белоктар, олардың касиеттері және тромбогенездегі маңызы. 6. Ұйынды ретракциясы. Гепарин. 7. Эритроциттердің формасы (түлғасы) және құрамы. 8. Гемоглобин, оның табиғаты және қасиеті.
жүйкелік аппарат Қарастырылатын сұрақтар: 1. Адам және сүт қоректілердің тыныс козғальгстарының механизмі. 2. Өкпе көлемі. Өкпедегі қалдық, дем шығару және альвеолалық ауа, оның құрамы және көлемі.
3. Спирометрия. Гипоксия, гипоксемия жене асфиксия туралы ұғым. 4. Диспное, гиперное және апное түсініктеріне сипат 5. Тыныс алудың хеморецептивтік стимуляторлары - 0 2 мен СО 2 , олардың кернеуі. Тыныс алу және қан айналу процестерінің бір-бірімен байланысы..
толмас амин қышкылдары және олардың организмдегі белок биосинтезіндегі маңызы. Белок оптимумы және азот тепе-тендігі. Белоктардың пластикалық және калориялық құндылығы. 2. Майлар, олардың организмдегі энергетикалык және пластикалык. маңызы. Май алмасуы жене бауырдың май қышқылдарының эвакуациясындағы холиннің маңызы. Бауырдың майлануы, кетон денелерінің пайда болуы және ацетонурия.
деңгейі. Гликоген, оның табиғаты және физиологиялык маңызы. Қандағы канттың деңгейі. Гипергликемия және гликозурия. Қант диабеті. Физиологиялык, гипогликемия.
1. Сілекей бездері және олардың қызметі. Сілекейдің құрамы және оның көмірсуларды сіңірудегі маңызы. Сілекейдін. бөлініп шығуының реттелуі. 2. Аскдзан сөлінің бөлініп шығуы механизмі. Ac қорыту жолындағы сіңіру процесі. Майлар, көмірсулар, витаминдер және минерал компоненттерінің сіңуі.
1. Бүйрек арналары. Бүйректердің қанмен жабдықдалуының спецификасы. Қанды әкелетін және қан шығып кететін тамырлар және олардың Боумен-Шумлянский денешіктерімен байланысуы. 2. Мальпиги шумағындағы фильтрация. Несеп, оның құрамы және касиеті. Бастапқы және соңғы несеп. Несеп түзілуінің рефлекторлық және гумаральдық реттелуі. Қуықтың кызметі және несептің сыртқа шығуы. 3. Олигурия және анурия. Несеп шығу механизмі. Әдебиет: [1-8] Әдебиет Негізгі: 9. Несіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы. Оқулық, 1-том. Алматы, "Қайнар", 1995 ж., ІІ-том, Алматы, "Кайнар", 1996 ж. 10.
Нссіпбаев Т. Жануарлар физиологиясы. Оқулық, Алматы. "Ғылым", 2005 ж.
11. Несіпбасв Т. Адам жоне жануарлар физиологиясы. Окулық, Алматы, "Ғылым", 2005 ж. 12.
Несіпбаев Т.Н., Бегаилов Е.Б., Алданазаров С.С. Жануаралар физиологиясыньщ практикумы. Оку күралы. Алматы, 2004 ж. 13. Георгиевский В.И. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат", 1990 14.
Голиков Н.А., Базанова Н.У. т.б. Физиология с/х животных. Учебник. Москва, ВО "Агропромиздат" 1991. Қосымша : 15.
Сысоев А.А., Битюков И.П. Практикум по физиологии с/х животных. М., "Колос", 1981 г. 16. К.Шмидт Ниельсен. Физиология животных приспособление и среда, т. I—II. Москва, "Мир", 1982 г. Document Outline
жүктеу/скачать 121,81 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|