Пәнінен syllabus
жүктеу/скачать 0,83 Mb. Pdf көрінісі
|
SYLLABUS атом және ядро
| Е=һ
-А шығ Бұл жұмыс электронның оң зарядталған ядродан айырылуына шығатын жұмыс. Энергиядан басқа электрон өзімен бірге импульс, импульс моменті және спин алып шығады. Спин тек қана нуклондардың спинінен емес орбиталдық спиннен де құрылған. Ядро қозған күйге қалай етеді? Бұл оның басқа бір бөлшекпен серпімсіз соқтығысуы кезінде болуы мүмкін. Радиоактивтік ыдыраудың нәтижесінде пайда болатын төлдік ядро көбіне қозған күйде пайда болады. Оған 7-суретте көрсетілген энергия деңгейлері сызбасы мысал бола алады. B 12 6 бор ядросы -ыдыраудың нәтижесінде тікелей С 12 6 ядросының негізгі күйіне немесе, С 12 6 ядросының қозған күйіне өте алады, осыдан кейін ол энергиясы 4,4 МэВ болатын γ- сәулелену шығарып, негізгі күйге өтеді. С у р ет 7. Радиациалық ауысудың ауытқудың ықтималдығы негізгі және қозған күйлердің энергиясының айырмашылығымен және спинімен байланысты. Егерде негізгі және қозған ядролардың спиндерінің айырмашылығы өте үлкен болса, ядро қозған күйде өте көп уақыт бола алады (суреттегі секілді). Мұндай кездерде ядро метастабилдық күйде тұр дейді. Ядро метастабилді күйде бірнеше тәулікке дейін бола алады. Кей кезде бір жылға дейін. Бірақ әр түрлі энергетикалық күйдегі ядроларды әр түрлі ядролар деп есептейді, оларды изомерлер деп атайды. Изомердің өмір сүру уақыты әр түрлі болады, ал z пен А саны бірдей болады. Алғашқы рет изомерия құбылысын 1935ж. Совет физиктері И.В. Курчатов пен Л.И. Русинов ашқан. -квант массасы 0-ге тең. Жылдамдығы жарық жылдамдығына тең. Сондықтан - квантты не үдетуге, не тоқтатуға болмайды. - квант заряды да 0-ге тең, сондықтан заттан өткен кезде траекториясы өзгермейді. В 12 5 МэВ 0 , 9 * 12 6 С МэВ 4 , 4 С 12 6 МэВ В 4 , - квант заттан өткен кезде төрт эффект байқалады: 1. Фотоэффект 2. Комптон эффектісі 3. Жаңа жұптар жаратылу эффектісі 4. Ядролық фотоэффект. Егерде - кванттың энергиясы 100кэВ-тан кем болса, фотоэффект құбылысы байқалады. Фотоэффект -квант электронды атомның бір электрондық қабықшасынан шығарып алған кезде болады, яғни байланған электрондарда болады. Егерде - кванттың энергиясы шамамен 0,5МэВ болса және тәуелсіз электрондар электронмен соқтығысқан кезге дейін Комптон эффектісі пайда болады. - кванттың толқын ұзындығы болса, онда ол соғылысқаннан кейін ' қосымша толқын ұзындығы пайда болады, ' > . Жаңа жұптар жаратылу эффектісі байқалады егер - кванттың энергиясы Е =2m 0 c 2 тең болса. Бұл энергияның шамасы 1,02МэВ. Осындай энергиясы бар - квант электрон позитронды жұп шығарады: e e Ядролық фотоэффект егерде - кванттың энергиясы ядродағы нуклондардың байланыс энкергиясынан үлкен болса, - квант ядродан нуклондарды шығарып алады. Бұл энергияның шамасы 1,1МэВ 8,7МэВ. Көбіне - квант ядродан нейтронды шығарады. - кванттың өте үлкен өтімділік қасиеті бар. Осыған байланысты оны деффектоскопияда пайдаланады. Зерттеу материалынан өткен кезде - кванттың энергиясы көп өзгермейді де, ал саны өзгереді. - кванттың өте үлкен ионизациялау қасиеті де бар. Сондықтан -сәулелену ионизациялық дозамен сипатталады. Үш дозасы бар: 1) Жұтылатын. 2) Экспозициялық.3) Биологиялық. жүктеу/скачать 0,83 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|