Пәннің мақсаты: Ағаш өсімдіктерінің тіршілік әрекеттерінің жалпы

1

Пәннің мақсаты: 

 

Ағаш   өсімдіктерінің   тіршілік   әрекеттерінің   жалпы

заңдылықтары,   физиологиялық   процестердің   өзара   және

қоршаған орта жағдайларымен тығыз байланыстылығы туралы

осы замандағы ғылыми жетістіктерді баяндау.

Пәннің міндеті: 

Ағаш     өсімдіктерінің   физиологиясы   адам   қоғамы   өз

игілігіне  пайдаланылатын   мәдени   және   жабайы   өсімдіктердің

түсімі мен сапасын арттыруға бағытталған шаралар жүйесінің

теориялық   негізі   екендігін   және   жалпы   тірі   табиғатты

танудағы   ғылыми   салалардың   бірі   екендігін   шәкірттерге

жеткізіп дәлелдеу.

 

Пәнді игеруде студенттер білуге тиісті:

- ағаш өсімдіктер клеткасының органоидтары;

- мүшелердің қызметі (жапырақ, сабақ, тамыр)

- фотосинтез және тыныс алу процесіндегі органикалық 

заттардың              қалыптасуы.

    

-  өсімдіктердің өсуі мен дамуы.

- минералдық заттар және судың жұтылуы.

- өсімдіктердің қолайсыз ортаға төзімділігі.

- ішкі механизмдердің химиялық және физиологиялық 

негіздері.

Пәнді игеруде студенттер істей білуге тиісті: 

осы   пәннен   алған   білімдерін   өздерінің   мамандығына

байланысты   іс-әрекеттеріне   пайдаланып,   өсімдіктер

организміндегі   тіршілік   процестерді   өз   мақсатында   қолдан

өзгерте алатындай дәрежеге жету керек

2 Пререквизиттер: 

Осы пәнді игеруге қатысты пәндер тізімі:

-  орман ботаникасы

-  дендрология

-  өсімдіктер физиологиясы

3 Постреквизиттер:

- Гүл шаруашылығы

- Елді мекендерді көгалдандыру

4.  Пәннің мазмұны

4.1 Пәннің тақырыптық жоспары

№ 

п/п

Тақырыптың аты

Уақыт саны

Дәріс Тәж 

Зерт СӨЖ

1

Кіріспе.   Өсімдік   клеткасының

физиологиясы

4

2

2

12

2

Өсімдіктердің су алмасуы

4

2

2

12

3

Фотосинтез

2

2

2

12

4

Өсімдіктің тыныс алуы

4

2

2

12

5

Өсімдіктің

 

минералды

қоректенуі

2

2

2

12

6

Өсімдіктердің   өсуі   және

дамуы 

4

3

3

12

7

Өсімдік тұрақтылығы

2,5

2

2

10,5

Қорытынды

22,5

15

15

82,5

4.2 Пәннің тақырыптық мазмұны 

Тақырып  1. Кіріспе. Өсімдік клеткасының физиологиясы.

Заттың   коллоидтық   күйі.   Өсімдік   клеткасына   иондарды

тасымалдау.   Өсімдік   клеткасының   осмотикалық   жүйесі.

Цитоплазманың физикалық қасиеті.

Тақырып 2. Өсімдіктердің су алмасуы. Судың биологиялық

маңызы. Физикалық-химиялық қасиеттері тірі зат құрамындағы

оның   ерекше   ролі.   Өсімдіктің   суды   сіңіру.   Өсімдіктегі   судың

транспорт   жолдары.   Жоғары   ағыс.   Апопласт   және   симпласт

транспорт   жолдары.   Транспирация   –физикалық   және

биологиялық   процесс.   Өсімдіктің   су   алмасуфизиологиясы.

Өсімдіктің   өсуіне   судың   маңызы.   Өсімдіктің   сулы   режимінің

термодинамикалық көрсеткіштері, судың активтілігі, химиялық

және   газ   потенциалы.   Өсімдіктегі   судың   жылжу   механизмі.

Жоғарғы   және   төменгі   жылжулар.   Өсімдік   үшін   тоқтың

маңызы.

Тақырып   3.  Фотосинтез.   Ашық   фотосинтезінің   тарихы.

Клетканың   биоэнергетикалық   түсініктері.   Пигменттер,

пластидтер,   хлоропластар.   Фотобиохимиялық   процестер,

фотожүйелер,   электронды   -   транспорттық   тізбек,

фотофосфорлану.   Фотосинтездегі   көміртегі   жолы   (қараңғы

фазасы).   Фотосинтездегі   С-3   жолы   (Кальвин   циклі).

Фотосинтездегі С-4 жолы (Хэтч және Слэк циклі). Фотосинтез

экологиясы. Фотосинтез және жеміс. Фотосинтез эволюциясы,

фотосинтез және шешімін таппаған экология.

Тақырып   4.    Өсімдіктердің   тыныс   алуы.  Тыныс   алудың

биологиялық ролі. Митохондрияның құрылысы және атқаратын

қызметі.   Митохондрияның   ультрақұрылысы.   Тыныс   алу   мен

ашудың арасындағы байланысы. Фотосинтез диссимилясының

негізгі   жолы.   Гликолиз.   Екі   және   үш   карбон   қышқылдарының

циклі   (Кребс   циклі).   Глиоксилат   циклі.   Пентозофосфор   жолы

глюкозаның тотығуы. Митохондрияның электр тізбектік жолы.

Тыныс   алу   процесінің   реттелуі.   Тыныс   алудың   экологиялық

және   онтогенетикалық   аспектілері.   Тыныс   алудың   ішкі   және

сыртқы орта факторларына тәуелділігі.

Тақырып   5.  Өсімдіктің   минералды   қоректенуі.  Ұсақ

молекуларды сіңіру. Өсімдіктердегі иондардың тасымалдануы.

Иондарды сіңіру және оның өсімдіктерге қажеттілігі. Тамырдың

синтездеу   қызметі.   Фитоценоздағы   минералды   заттар   және

олардың   экосистемадағы   айналымы.   .   Минералдық

қоректенудің физиологиясы. 

Тақырып   6.  Өсімдіктердің   өсуі   және   дамуы.   Өсу,   даму,

онтогенез   ұғымдары.   Өсімдіктердің   өсу   және   даму

процестерінің   ерекшеліктері.   Дамудың   генетикалық   реттелуі.

Мембрандық   реттеу.   Трофикалық   реттеу.   Цитокининдер.

Морфогенез   процестерін   зерттеу   үшін   оқшауланған   өсімдік

клеткалары мен тканьдерін үлгілі ретінде пайдалану.

Тақырып   7.

 Өсімдіктің   тұрақтылығы. 

Өсімдік

онтогенезінің   орта   жағдайына   бейімделуі   олардың

эволюциялық   дамуы.   Өсімдіктің       суыққа   төзімділігі.   Жылу

сүйгіш   өсімдіктерде   төменгі   жылы   температура   жағдайында

болатын   физиолого-биохимиялық   өзгерістер.   Өсімдіктің   аязға

төзімділігі. Өсімдіктің тұзға төзімділігі. 

4.3 Тәжірибелік жұмыстардың мазмұны

Тақырып №1. Өсімдік клеткасының физиологиясы

1.Плазмолиз және деплозмолиз құбылысы. Клетканың осмостық

құбылысы.

2.Тұқымның боялу әдісін анықтау (Д.М.Нелюбов бойынша).

3.Элодея клеткасында көк метиленнің жиналуы.

4.Клетка шырынына тірі және өлі цитоплазманың кіруі.

Тақырып №2. Өсімдіктердің су алмасуы

1.Қор заттардың әсерінен тұқымның өнуі.

2.Ерітіндінің концентрациясының тұқымның өнуіне әсер етуі.

3.Гутация процесіне сыртқы жағдайлардың әсер етуі.

4.Кесілген   жапырақтардың   салмағының   азаюын   интенсивті

транспирация арқылы анықтау.

5.Хлоркобальт   әдісі   бойынша   жапырақтың   жоғарғы   және

төменгі жақтарын транспирация арқылы салыстыру.

6.Микроскоп арқылы устицаның қозғалысын қадағалау.

7.Таңбалау әдісімен устицаның күйін анықтау.

Тақырып №.3 Фотосинтез

1.Спирттік сығындыны алу.

2.Краус бойынша пигментті бөліп алу.

3.Хлорофимді негіз арқылы жуу.

4.Феофитинді   алу   және   метеллорганикалық   байланысты

қалпына келтіру.

5.Флуоресценция.

6.Хлорофилдің фотосенсибилдік әсері.

7.Крахмалдық әдіс бойынша хлорофилді алу.

Тақырып №4. Өсімдіктердің тыныс алуы

1.Тұқымның өсуі барысында құрғақ заттың жоғалуы.

2.Көміртектің   қостотығы   бөліну   арқылы   тыныс   алудың

интенсивтілігі анықтау (Бойсен - Иенсен бойынша).

3.Өсімдік материалында дегидрогеназды көру.

Тақырып №5. Өсімдіктің минералды қоректенуі.

1.Өсімдіктің тамыр жүйесінің көлемін анықтау.

2.Күлдің микрохимиялық анализі.

Тақырып №6. Өсімдіктердің өсуі және дамуы

1.Карликтік   асбұршақтың   буынаралықтарының   өсуіне

гибберелиннің әсері

2.Физиологиялық   процестердің   үйлісімді   жүруі   және

өсімдіктердің потенциалды өнімділігі.

3.Тамырдың сулы көлемін анықтау.

4.Мүшелердің қалыптасуына жарықтың әсері.

Тақырып №7. Өсімдіктің тұрақтылығы

1.Жоғары температураның цитоплазма өткізгіштігіне әсері.

2.Өсімдік жасушасының аязға төзімділігіне қанттың әсері

4.4Студенттің өздік жұмысының мазмұны  

4.4.1 СӨЖ түрлерінің тізімі 

№

СӨЖ түрлері

Есеп беру

формасы

Бақылау түрі

Сағат

көлемі

Күндізгі оқу бөлімінің студенттеріне арналған

1

Дәріс сабақтарына дайындық

Сабаққа қатысуы

11,25

2

Тәжірибелік сабақтарға дайындық, 

үй тапсырмаларың орындау

Жұмыс дәптері Сабаққа қатысуы

7,5

3

Зертханалық сабақтарға дайындық,

үй тапсырмаларың орындау

Жұмыс дәптері Сабаққа қатысуы

7,5

4

Аудиториялық  сабақтар 

мазмұнына кірмеген материалды 

зерделеу

Конспект 

Коллоквиум 

28,25

5

Семестрлік тапсырамларды 

орындау

Реферат 

Қорғау

20

6

Бақылау жұмыстарға дайындық 

МБ 1, МБ 2,

(тестілеу)

8

       Барлығы:

82,5

                           

                               

                    

5.Әдебиеттер тізімі

Негізгі:

1.Өсімдіктер физиологиясы, Алматы 2008ж, авторы:  М. С.Әлімбаев.

2.Өсімдіктер жасушасының физиологиясы, Алматы 2006ж, авторлары:         

 Р. Дакетаева, М. С.Әлімбаев.

Қосымша:

6. Өсімдіктер ұлпасының физиологиясы. Астана 2004ж, авторы: 

Т.С.  Саламатова. 

Мамандық жұмыс оқу 

жоспарынан көшірме 

ПМУ ҰС Н 7.18.3/32

5В080700 Орман ресурстары және орман шаруашылығы

мамандығының(тарының) жұмыс оқу жоспарынан көшірме 

Пән атауы Ағаш 

өсімдіктерінің физиологиясы  

Оқу

формасы

Пәннің еңбек

сыйымдылығы

Семестр бойынша

бақылау формасы

Се

ме

ст

р

Семестр бойынша студенттердің

жұмыс көлемі

кре

дит

тер

академиялық

сағат

кред

итте

р

аудиториялық

сабақтар

(ак. сағаттарды)

СӨЖ

(ак.

сағаттарды)

барл

ығы

ауд

СӨ

Ж

емт сын КЖ

(жоба)

КЖ

барл

ығы

дәр тәж зерт

барл

ығы

СӨ

ЖМ

Күндізгі 

ЖОБ 

негізінде

3

135

52,5 82,5

5

-

-

-

5

3

52,5 22,5 15

15

82,5

22,5

Кафедра меңгерушісі __________  У.Х.Альмишев 20___ж. «___» ________