ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
өсімдігі белгісіз. Түршені қорғау үшін
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
өсімдігі белгісіз. Түршені қорғау үшін
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
өсімдігі белгісіз. Түршені қорғау үшін
таралуын, тіршілік ортасын және
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
Шань түршесі, басты атау дағы
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
на ұшырап отырады. Жылына бір
өсімдігі белгісіз. Түршені қорғау үшін
таралуын, тіршілік ортасын және
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
кормовое растение неизвес-
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
бабочек в июле. Гусеница и
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
Шань түршесі, басты атау дағы
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Colias wiscotti draconis
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
ұшады. Жұлдызқұрты мен қоректік
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
на ұшырап отырады. Жылына бір
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
одно поколение за год. Лет
бабочек в июле. Гусеница и
одно поколение за год. Лет
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
на ұшырап отырады. Жылына бір
рет ұрпақ береді. Көбелектер шілдеде
үнемі малдың шектен тыс жайылуы-
на ұшырап отырады. Жылына бір
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
Шань түршесі, басты атау дағы
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
Шань түршесі, басты атау дағы
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
ды жерлерде кездеседі. Бұл жерлер
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Colias wiscotti draconis
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
одно поколение за год. Лет
тно подвергаются пере-
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
Шань түршесі, басты атау дағы
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
2500–3000 м биіктіктегі солтүстік
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
баурайындағы түрлі шөпті-шалғын-
только в Западном Тянь-Шане. Встре-
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
Шань түршесі, басты атау дағы
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
тносится к бабочкам-белян-
кам. Локально встречающий-
ся западно-тяньшанский под-
вид, наиболее сильно отличающийся
от номинативного подвида. Обитает
только в Западном Тянь-Шане. Встре-
Grum-Grzhimailo, 1890
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Шань түршесі, басты атау дағы
Шань түршесі, басты атау дағы
Батыс Тянь-Шаньда тіршілік етеді.
вид, наиболее сильно отличающийся
Шань түршесі, басты атау дағы
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Colias wiscotti draconis
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
теніп кездесетін Батыс Тянь-
Шань түршесі, басты атау дағы
түршеден едәуір ерекшеленеді. Тек
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Colias wiscotti draconis
О
тносится к бабочкам-белян-
кам. Локально встречающий-
ся западно-тяньшанский под-
вид, наиболее сильно отличающийся
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Grum-Grzhimailo, 1890
қ көбелектерге жатады. Бө лек-
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Colias wiscotti draconis
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Colias wiscotti draconis
Colias wiscotti draconis
Colias wiscotti draconis
Colias wiscotti draconis
Colias wiscotti draconis
жүзгіндіктерде тіршілік етеді. Жылы-
на бір рет ұрпақ береді. Көбелектер-
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
Grum-Grzhimailo, 1890
жүзгіндіктерде тіршілік етеді. Жылы-
на бір рет ұрпақ береді. Көбелектер-
Вискотт сары көбелегі — Желтушка Вискотта
және астық тұқымдас түрлі шөпті
жүзгіндіктерде тіршілік етеді. Жылы-
жүзгіндіктерде тіршілік етеді. Жылы-
және астық тұқымдас түрлі шөпті
и Южного Прибалхашья. Обитает в
77
вестен также из района г. Кульджи
в Западном Китае. Данных об изме-
нении ареала нет. Обитает в поймах
рек в пустынной зоне. Предпочитает
злаковые стации с зарослями кенды-
ря, барбариса, лоха. Развивается одно
поколение за год. Лёт бабочек проис-
ходит в июне. Они обычно прячут-
ся в зарослях высоких злаков. Лета-
ют неохотно. Гусеница живет на чие
(Achnatherum splendens Trin.). В на-
стоящее время нетронутых тугаев в
поймах рек бассейна р. Или
почти не осталось и наблю-
дается дальнейшая их дегра-
дация вследствие пожаров,
вырубок, сооружения водохра-
нилищ. Вид охраняется в пойме
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
77
злаковые стации с зарослями кенды-
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
почти не осталось и наблю-
дается дальнейшая их дегра-
дация вследствие пожаров,
вырубок, сооружения водохра-
нилищ. Вид охраняется в пойме
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
ря, барбариса, лоха. Развивается одно
поколение за год. Лёт бабочек проис-
ходит в июне. Они обычно прячут-
ся в зарослях высоких злаков. Лета-
ют неохотно. Гусеница живет на чие
(Achnatherum splendens Trin.). В на-
стоящее время нетронутых тугаев в
поймах рек бассейна р. Или
почти не осталось и наблю-
дается дальнейшая их дегра-
дация вследствие пожаров,
вырубок, сооружения водохра-
нилищ. Вид охраняется в пойме
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
дается дальнейшая их дегра-
дация вследствие пожаров,
вырубок, сооружения водохра-
нилищ. Вид охраняется в пойме
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
нилищ. Вид охраняется в пойме
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
нилищ. Вид охраняется в пойме
р. Чарын в районе реликтовой ясе-
нилищ. Вид охраняется в пойме
дация вследствие пожаров,
вырубок, сооружения водохра-
нилищ. Вид охраняется в пойме
ют неохотно. Гусеница живет на чие
(Achnatherum splendens Trin.). В на-
стоящее время нетронутых тугаев в
поймах рек бассейна р. Или
почти не осталось и наблю-
дается дальнейшая их дегра-
дация вследствие пожаров,
вырубок, сооружения водохра-
вырубок, сооружения водохра-
вырубок, сооружения водохра-
дается дальнейшая их дегра-
дация вследствие пожаров,
дается дальнейшая их дегра-
дация вследствие пожаров,
вырубок, сооружения водохра-
дация вследствие пожаров,
дается дальнейшая их дегра-
почти не осталось и наблю-
дается дальнейшая их дегра-
дается дальнейшая их дегра-
дается дальнейшая их дегра-
стоящее время нетронутых тугаев в
поймах рек бассейна р. Или
почти не осталось и наблю-
дается дальнейшая их дегра-
поймах рек бассейна р. Или
почти не осталось и наблю-
дается дальнейшая их дегра-
поймах рек бассейна р. Или
поймах рек бассейна р. Или
ходит в июне. Они обычно прячут-
ся в зарослях высоких злаков. Лета-
ря, барбариса, лоха. Развивается одно
ря, барбариса, лоха. Развивается одно
ря, барбариса, лоха. Развивается одно
рек в пустынной зоне. Предпочитает
в Западном Китае. Данных об изме-
в Западном Китае. Данных об изме-
78
Insecta
Насекомдар
Насекомые
79
Insecta
Насекомдар
Насекомые
Қ
азақстан жерінде тіршілік
ететін туыстың бес түрінің ең
сирек кездесетін түрі. Шығыс
Қазақстаннан (Тарбағатай жотасы-
нан) табылған. Басқа жерден әзірге
белгісіз. Оңтүстік баурайларын-
да түрлі шөптесінді жерлер-
де тіршілік етеді. Жылы-
на бір рет ұрпақ береді.
Көбелектер
мамырдың
соңы, маусымның басын-
да ұшады. Жұлдызқұрты мен
қоректік өсімдігі белгісіз. Ең
алдымен Тарбағатай жотасы-
нан түрдің тіршілік ететін
мекенін тауып, онда шағын
қорықтар ұйымдастыру керек.
С
амый редкий из 5 видов рода,
обитающих на территории Казахс-
тана. Найден в Восточном Казахста-
не (хр. Тарбагатай). Из других мест
пока неизвестен. Обитает в разно-
травных стациях южных склонов.
Развивается 1 поколение за год. Лёт
бабочек наблюдается в конце мая,
начале июня. Гусеница и кормовые
растения неизвестны. В первую оче-
редь необходимо обнаружить места
обитания вида на хр. Тарбагатай и в
наиболее благоприятных для обита-
ния вида местах организовать мик-
розаповедник.
Ж
еке типті Umprіa Zhd. Туыс
тармағына жататын сирек
кездесетін ерекше түр. Бұл
түрше — Орта Азияның қуаңшылық
аймақтарының жергілікті түрі. Кас-
пий маңынан солтүстік-шығыс
Қытайға дейін таралған. Қазақстан
мен Орта Азияда сирек, дараланып
кездеседі. Республика жерінің тек Iле
өзені аңғарынан табылған. Сексеуіл
мен астрагал бұталары аралас түрлі
шөпті-астық тұқымдасты ашық жер-
лерде, құмда және ұсақ тасты шөлде
тіршілік етеді. Көп жерлерде био-
топты мал таптап тастайды, соны-
мен қатар ағаштар мен бұталарды
кесу жиіледі. Жылына бір рет ұрпақ
береді. Маусым, шілдеде ұшады.
Жұлдызқұрты үшкір құтаншөпте
(Erodіum oxyrhynehum) тіршілік
етеді. Түрді қорғау үшін ең алдымен,
Iле өзені бойынан түр популяция-
сын іздеп тауып, сонда шағын қорық
ұйымдастырса жөн болар еді.
Р
едкий оригинальный вид, от-
носящийся к монотипичному
подроду Umpria Zhd. Данный
подвид эндемичен для аридных об-
ластей Средней Азии. Распространен
от прикаспийских районов до севе-
ро-восточного Китая. В Казахстане и
Средней Азии редок, встречается ло-
кально и обычно одиночно. На тер-
ритории республики найден только
в долине р. Или, где обитает на от-
крытых участках в разнотравно-зла-
ковых стациях часто с примесью кус-
тарниковых астрагалов и саксаула, в
песках и в щебнистой пустыне. Во
многих местах биотопы сильно
вытаптываются скотом, а так-
же в них участились вырубки
деревьев и кустарников. Разви-
вается в одном поколении за год.
Лёт происходит в июне–июле. Гу-
сеница живет на аистнике (Erodium
oxyrhynehum). Для сохранению ви-
да, прежде всего, надо предпринять
поиски
популяций
вида в басейне реки Или, где, по-ви-
димому, затем можно будет органи-
зовать микрозаповедник.
Мирмикида көгілдір көбелегі — Голубянка мирмекида
Aricia chinensis myrmecias Christoph, 1877
Энейс Мулла көбелегі — Энейс Мулла
Oeneis mulla Staudinger, 1881
С
аны қысқарып бара жатқан
түр. Бұл туыстың ең сирек
кездесетін түрінің бірі. Алтай
жергілікті түрі. Қазақстанда Күршім
жотасынан табылған. Бөлектеніп
әрі сирек кездеседі. Оңтүстік тау
баурайларының түрлі шөпті-астық
тұқымдасты жерлерінде тіршілік
етеді. Жылына бір рет ұрпақ бе-
реді. Көбелектер маусымда ұшады.
Жұлдызқұрты мен қоректік өсімді-
гі белгісіз. Түрдің тіршілік ортасын-
да мал бағу түр санына кері әсерін
тигізіп отыр. Түрді қорғау үшін
Оңтүстік Алтайдың әртүрлі жо-
таларында
популяцияларын
та бу ға қосымша іздеу жұ-
мыс тарын
жүргізу
ке-
рек. Ол, мүмкін, Марқакөл
қорығынан табылады. Он-
да оның сақталуына жағдай
жасап, биолгиясын зерттеу қажет.
Болмаған жағдайда Күршім жота-
сынан қорғалатын жер бөлу керек.
С
окращающийся в численности
вид. Один из самых редких ви-
дов этого рода. Эндемик Алтая.
В Казахстане найден на Курчумском
хребте. Встречается локально и ред-
ко. Обитает в разно-
травно-
злаковых
стациях южных склонов. Развивает-
ся одно поколение за год. Лёт бабо-
чек происходит в июне. Гусеница и
кормовые растения неизвестны. Вы-
пас скота в местах обитания бабоч-
ки, возможно, негативно влияет на
численность вида. Для сохране-
ния вида необходимо организо-
вать дополнительный поиск
популяций на различных
хребтах Южного Алтая.
Возможно, он будет обна-
ружен в Маркакольском за-
поведнике, где будут созданы
условия для его сохранения и
изучения биологии. В против-
ном случае нужно будет выде-
лить охраняемую территорию
на Курчумском хребте.
С
аны азайып бара жатқан
түр. Екі түрден ғана тұратын,
әбден оңашаланған туыстың
сирек кездесетін өкілі. Оңтүстік
Еуропада, Кіші Азияда, Кавказда
таралған. Қазақстанның солтүстік-
батыс бөлігінде, Еділ мен Жайық
өзендерінің
арасында
тіршілік
етеді. Жылына бір рет ұрпақ бе-
реді. Көбелектер мамыр соңынан
маусым ортасына дейін ұшады.
Жұлдызқұрттары Батыс Еуропада
сәлбенде тіршілік етеді. ХХ ғасырдың
басы мен ортасында барлық жер-
де кәдімгі түр болған. Қазіргі кез-
де едәуір сирек кездеседі. Түрдің
санының төмендеуіне далалы жер-
лерді жаппай игеру мен улы хими-
каттарды пайдалану әсер етіп отыр.
Түрді қорғау үшін тіршілік ететін
мекенін тауып, қорғау керек.
С
окращающийся в численности
вид. Наиболее редкий предста-
витель этого хорошо обособ-
ленного рода, состояще-
го всего из двух видов.
Распространен в Юж-
ной Европе, Малой Азии, на
Кавказе. В Казахстане оби-
тает в северо-западной части
между реками Волгой и Ура-
лом. Ареал сокращается.
Обитает в разнотравных
степных стациях. Разви-
вается одно поколение
за год. Лет бабочек про-
исходит с конца мая до
середины июня. Гусеницы
в Западной Европе живут на шалфее.
В начале и в середине ХХ века повсю-
ду был обычным видом. В настоящее
время встречается значительно ре-
же. По всей вероятности, снижению
численности способствовали широ-
кое освоение степных массивов, ур-
банизация, применение пестицидов
и гербицидов. Для сохранения вида
необходимо выявить места обитания
вида и организовать его охрану.
Арғали көгілдір көбелегі — Голубянка аргали
Glaucopsyche argali Elwes, 1899
Бавия көгілдір көбелегі — Голубянка бавия
Scolitantides bavius Eversmann, 1832
78
Ж
еке типті Umprіa Zhd. Туыс
тармағына жататын сирек
кездесетін ерекше түр. Бұл
түрше — Орта Азияның қуаңшылық
аймақтарының жергілікті түрі. Кас-
пий маңынан солтүстік-шығыс
Қытайға дейін таралған. Қазақстан
мен Орта Азияда сирек, дараланып
кездеседі. Республика жерінің тек Iле
өзені аңғарынан табылған. Сексеуіл
мен астрагал бұталары аралас түрлі
шөпті-астық тұқымдасты ашық жер-
лерде, құмда және ұсақ тасты шөлде
тіршілік етеді. Көп жерлерде био-
топты мал таптап тастайды, соны-
мен қатар ағаштар мен бұталарды
кесу жиіледі. Жылына бір рет ұрпақ
береді. Маусым, шілдеде ұшады.
Жұлдызқұрты үшкір құтаншөпте
(Erodіum oxyrhynehum) тіршілік
етеді. Түрді қорғау үшін ең алдымен,
Iле өзені бойынан түр популяция-
сын іздеп тауып, сонда шағын қорық
ұйымдастырса жөн болар еді.
Р
носящийся к монотипичному
подроду Umpria Zhd. Данный
подвид эндемичен для аридных об-
ластей Средней Азии. Распространен
Достарыңызбен бөлісу: |