Беттік керілу
Кейбір заттардың беттік керілуі
Сұйықтар
|
Температура-ны
өлшеу, 0С
|
,
эрг/см2
|
Сұйықтар
|
Температураны
өлшеу, 0С
|
, эрг/см2
|
Сынап
|
20
|
485
|
Гексан
|
20
| |
Су
|
20
|
72,75
|
Алтын
|
1200
| |
Глицерин
|
20
|
66,0
|
Қалайы
|
900
| |
Этиленгликоль
|
20
|
46,7
|
Натрий хлориді
|
811
| |
Анилин
|
20
|
42,9
|
Оттегі
|
-198
| |
Бензол
|
20
|
28,9
|
Сутегі
|
-252
| |
Хлороформ
|
20
|
27,1
|
Гелий
|
-270
| |
Этил спирті
|
20
|
21,6
| | | | Жеке сұйықар үшін беттік қабаттың түзілуі кезінде беттік керілу мәні тез тұрақтыланады, жуық шамамен 0,001 с. - Жеке сұйықар үшін беттік қабаттың түзілуі кезінде беттік керілу мәні тез тұрақтыланады, жуық шамамен 0,001 с.
- Температура артса, сұйықтықтың беттік керілуі түзу сызықты заң бойынша төмендейді. Бұл температуралық коэффициент – dv/dT тұрақты дерлік, теріс мәнде болады (тіпті критикалыққа жақындары, дегендібілдіреді критикалық температурада фазааралық шекара жоғалып, беттік керілу 0-ге тең болады. Бұл тек сұйық – бу жүйесін ғана емесі сұйық – сұйық жүйесіне де қабысты).
- Сұйық – газ немесе сұйық – бу шекарасындағы беттік керілудің шамасын анықтау үшін капиллярлы көтеру, өлшеу немесе тамшыларды есептеу, көбіктердің ең көп қысым, сақинаның үзілуі және т.б. әдістерді қолдануға болады.
Сұйықтардың беттік керілуі
Сұйықтар
|
Температура-ны
өлшеу, 0С
|
, ауа шекарасында
эрг/см2
| |
, сұйық- су шекарасында эрг/см2
| | | | |
Сулы қабат
|
Органикалық сұйықтық қабаты
|
Есептелген мәні
|
Тәжірибе жүзінде алынған мәні
|
Бензол
|
19
|
63,2
|
28,8
|
34,4
|
34,4
|
Анилин
|
26
|
46,4
|
42,2
|
4,2
|
4,8
|
Хлороформ
|
18
|
59,8
|
26,4
|
33,8
|
33,8
|
Төртхлорлы көміртек
|
17
|
70,9
|
26,7
|
43,5
|
43,8
|
Амил спирті
|
18
|
26,3
|
21,5
|
4,8
|
4,8
|
Крезол
|
18
|
37,8
|
34,3
|
3,5
|
3,9
|
Сұйық-сұйық шекарасындағы беттік керілуді, сұйық-газ шекарасындағы беттік керілуді анықтауға қолданылған әдістерге ұқсас әдістермен анықтауға болады.
Ал, қатты денелердің беттік керілуін анықтауға тек жанаша әдістер қолданылады.
Сұйық-сұйық шекарасындағы беттік керілуді, сұйық-газ шекарасындағы беттік керілуді анықтауға қолданылған әдістерге ұқсас әдістермен анықтауға болады. - Сұйық-сұйық шекарасындағы беттік керілуді, сұйық-газ шекарасындағы беттік керілуді анықтауға қолданылған әдістерге ұқсас әдістермен анықтауға болады.
- Ал, қатты денелердің беттік керілуін анықтауға тек жанаша әдістер қолданылады.
Кейбір кристалдың беттік керілуі
Кристалдар
|
Температураны
өлшеу, 0С
|
,
эрг/см2
|
CaF2
|
30
|
2500
|
SrSO4
|
30
|
1400
|
BaSO4
|
25
|
1250
|
PbF2
|
25
|
900
|
AgCrO4
|
26
|
575
|
CaSO4 2H2O
|
30
|
270
|
PbI2
|
30
|
130
|
Бұл кестеде берілген кристалдың беттік керілулері ерігіштік әдіс көмегімен табылған. Бұл әдіс Томсон (Кельвин) заңына; бөлшек мөлшері мен беттік керілудің ерігіштікпен байланыстылығына негізделген.
Кристалдың беттік керілуі жайлы айтқанда, кристалдың тығыздығын ескеру керек.
50%
20%
20%
10%
Түсіндіру
Көрсету
Талдау
Қорытындылау
Диаграмма
Денгелік тапсырмалар:
1.Сұйықтардың беттік керілуі дегеніміз не екенін жазыңыз.
2. Беттік керілу анықтамасын түсіндіріңіз.
3. Кейбір кристалдың беттік керілуін көрсетіңіз.
Пайдаланылған әдебиеттер: - А.Н.Матвеев. Молекулярная физика. Москва «Высшая школа» 1961г.
- ↑ “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
- Асқарова Ә.С., Молдабекова М.С. Молекулалық физика: Оқулық. – Алматы: Қазақ университеті, 2006. – 246 б.
- Савельев И.В. Жалпы физика курсы. 1 том. Механика, тербелістер мен толқындар, молекулалық физика: Орыс тілінен аударма. – Алматы, Мектеп, 2004. – 508 б.
Достарыңызбен бөлісу: |
