Практикалық конференциясының м а т е р и а л д а р ы

284 
 
обращаться молодые люди, не только ищущие работу, но и желающие пройти практику 
либо стажировку на одном из предприятий области. 
2.  Высшие  и  средне-специальные  учебные  заведения  должны  быть  нацелены  не 
на  набор,  а  на  выпуск,  т.е.  на  базе  любого  современного  учебного  заведения  должна 
работать  своя  кадровая  служба  по  работе  с  выпускниками  (либо  заключен  договор  со 
специализированными  агентствами),  обеспечиваться  устойчивые  взаимосвязи  с 
действующими 
предприятиями-работодателями, 
организовываться 
курсы 
дополнительной  специализации  и  повышения  квалификации,  практиковаться 
распределение на предприятия хотя бы наиболее перспективных выпускников. 
3.  Изменить  характер  заключения  учебными  заведениями  договоров  с 
работодателями на прохождение производственной практики и стажировки. На деле они 
носят  декларативный  характер.  В  основном,  предприятия  не  берут  на  практику 
студентов,  мотивируя  отсутствием  производственной  необходимости.  Наличие 
координирующего  органа  (центра)  позволило  бы  контролировать  исполнение 
заключенных  договоров  и  привлекать  руководителей  этих  предприятий  к 
ответственности. К сожалению, у руководителей учебных заведений отсутствуют рычаги 
воздействия на таких работодателей. Следовательно, необходимо на государственном и 
законодательном уровне решить эту проблему. 
4.  Установление  квоты  на  предприятиях  для  молодых  специалистов  - 
выпускников средне-специальных и высших учебных заведений. 
5.  Содействие  предпринимательству  на  селе.  Напряженность  на  рынке  труда 
сельской  молодежи  могли  бы  снять  льготы  в  налогообложении  и  микрокредитовании. 
Получив небольшой кредит (до 200 000 тенге под 10% годовых), молодой сельчанин мог 
бы  открыть  небольшое  частное  предприятие.  Например,  парикмахерскую,  швейную 
мастерскую,  цех  по  ремонту  бытовой  техники  и  т.д.  Гарантом  для  получения  такого 
микро  кредита  вполне  может  стать  сельскийакимат.  В  качестве  альтернативы  банкам 
могут  выступить  сельские  кредитные  товарищества.  Развитие  инфраструктуры  села  – 
открытие 
библиотек, 
клубов, 
спортивных 
комплексов 
– 
также 
является 
привлекательными для того, чтобы молодежь оставалась на селе. 
6.  После  окончания  колледжа  или  института  молодые  люди,  направленные  на 
работу  в  село,  зачастую  не  задерживаются  там  и  любыми  путями  стараются  уехать  и 
трудоустроиться в городе, при этом понимая, что работу в городе найти очень трудно, и 
они  реально  могут  пополнить  ряды  безработных.  Выходом  из  положения  в  подобных 
случаях  должна  стать  всесторонняя  поддержка  молодого  специалиста  государством. 
Молодому  специалисту  нужна  не  только  выдача  подъемных  и  др.  компенсационных 
выплат,  но  и  обеспечение  отдельным  нормальным  жильем,  углем,  скотом  для  личного 
подворья и кормами для этого скота на первые несколько лет. 
7.  Заключение  меморандумов  между  учебными  заведениями  региона  и 
отраслевыми  министерствами  приведет  к  установлению  реальной  живой  связи  между 
ними и устранит диспропорцию на молодежном рынке труда. Необходимо формировать 
государственный  заказ  для  вузов  на  такие  специальности,  которые  соответствуют 
требованиям времени и условиям местного рынка труда. 
И  вот  тогда,  когда  все вышеуказанные  предложения  будут  притворены  в  жизнь, 
произойдет  спад  молодежной  безработицы,  увеличится  конкурентоспособность 
молодого  населения  Казахстана,  большая  его  часть  будет  трудоустроена  в  различных 
сферах экономики, снизится уровень молодежной преступности и наркозависимости. 
Список использованной литературы 
1. 
www.egov.kz
Агентство по статистике РК 
2. Калибеков Д. Современные проблемы молодежи. «Вопросы экономики», 2000, 
№ 8 

285 
 
3.  Менкебаева  М.  Роль  и  место  молодежи  в  социально-экономической  и 
общественно-политической жизни казахстанского общества / Менкебаева М. // Аналит. 
обозрение.- 2010 - № 4 
4.
http://abiev.kz/8329
  Безработица в Казахстане цветет и процветает 
5.  Ситуационный  анализ  «Труд  и  занятость  молодежи»,  Международная 
организация труда, Первое издание, Алматы, 2007 год 
 
ПРИНЦИП ЗЕЛЕНОЙ ЭКОНОМИКИ – АКТИВАТОР ИННОВАЦИОННО-
ИНВЕСТИЦИОННОГО РАЗВИТИЯ ПРОМЫШЛЕННОСТИ 
 
БАЗАРБАЕВА М.Ж. 
Студент 3 курс (4) специальность «Учет и аудит», Университет «Алматы», г. Алматы 
Научный руководитель: УВАЛИЕВА Ш.Д. 
м.э.н., старший преподаватель Университет «Алматы», г.Алматы 
 
Для    повышения    эффективности    инновационной  и  инвестиционной  
деятельности    промышленного  предприятия  управление  её  активизацией  необходимо 
осуществлять на базе совокупности научно обоснованных  принципов  и  методов.  Для  
достижения    максимального    эффекта  активизации    инновационной  и  инвестиционной 
деятельности    необходимо    постоянно    развивать    и  совершенствовать  
методологическую    базу.    Одним    из    важнейших    компонентов  методологических  
положений    активизации    инновационной  и  инвестиционной  деятельности    являются 
принципы.  Под  принципом  понимается  одно  из  исходных,  основных  требований  к 
процессу    активизации    инновационной    деятельности,    выполнение    которого 
обеспечивает его эффективность. 
Стратегия  «Казахстан-2050»:  новый  политический  курс  состоявшегося 
государства» определяет четкие направления на построение устойчивой и эффективной 
модели экономики, основанной на переходе страны на «зеленый» путь развития [1]. 
Есть  различные  понятия  и  определения  «зеленой  экономики»,  но  в  целом  суть 
принципа  зеленого  развития  определяется  как  улучшение  качества  жизни  населения, 
бережный  и  рациональный  подход  использования  природных,  не  возобновляемых 
ресурсов в интересах нынешнего и будущих поколений.  
Мировой  кризис,  коснувшийся  экономики  Казахстана,  очевидно,  показал 
исчерпание  жизнеспособности  модели  экономического  роста  техногенного  типа, 
характерными  основными  чертами  которого  являются:  быстрое  и  истощающее 
использование  природных  ресурсов;  сверх  эксплуатация  не  возобновляемых  ресурсов 
темпами,  превышающими  возможности  их  воспроизводства  и  восстановления; 
накопление  огромных  объемов  загрязняющих  веществ  и  отходов  сверх  природных 
ассимиляционных  способностей.  Такая  экономическая  система  предполагает 
расточительное  использование  природных  ресурсов,  игнорирует  экологические 
требования  и  отрицательные  последствия  экономической  активности  –  ущерб 
человеческому здоровью и деградацию окружающей среды. 
Основным инструментом устойчивого развития определена зеленая экономика, то 
есть  система  видов  экономической  деятельности,  связанных  с  производством, 
распределением  и  потреблением  товаров  и  услуг,  которые  приводят  к  повышению 
благосостояния  человека  в  долгосрочной  перспективе,  при  этом  не  подвергая  будущие 
поколения  воздействию  значительных  экологических  рисков  или  экологического 
дефицита  [2].  Ставка  на  «зеленую»  экономику  определила  старт  нового 
технологического уклада, который пришел на смену углеродному и экорасточительному. 
Концепция  «зеленой  экономи-ки»  обеспечивает  комплексную  увязку  и  гармоничное 
согласование  между  собой  трех  компонентов  устойчивого  развития  –  экономического, 

286 
 
социального и экологического. При этом  модель зеленой экономики только дополняет, 
но не отменяет модель устойчивого развития, полагаясь на долгосрочное целепологание.  
Казахстан,  как  страна  стремящаяся  войти  в  30  конкурентоспособных  стран, 
должен  равняться  и  в  какой-то  мере  превосходить  вышестоящие  по  уровню  страны 
(основная часть страны ОЭСР). Многие из них уже имеют динамику развития по пути к 
«зеленой»  экономики.  Так,  например,  США  с  самой  большой  экономикой  уже 
предпринимают  необходимые  меры  для  экологизации  экономики,  выделяя  миллиарды 
долларов;  меры  включают  в  себя  создание  новых  зеленых  технологий,  бережное  и 
эффективное  использование  природных  ресурсов,  энергосбережение  и  т.д.  Страны 
Скандинавского  полуострова  идут  на  радикальные  реструктуризацию  экономики  в 
пользу  отраслей,  производящих  экологически  совместимые  новые  виды  технологий, 
продуктов  и  услуг.  Такая  реструктуризация  осуществляется  за  счет  государственной 
поддержки  экологически  передовых  видов  деятельности  при  минимальной  поддержке 
традиционных  производств.  План  20:20:20  Европейского  союза  поможет  сократить 
выбросы  парниковых  газов  на  20%,  повысить  энергоэффективность  на  20%  и  довести 
долю  возобновляемых  источников  энергии  до  20%,  что  в  свою  очередь  качественно 
изменит  экономику  Европы.  Все  это  означает,  что  в  ближайшие  десятилетия  развитые 
страны  будут  иметь  экономику  с  новой  инновационной  и  технологической  основой, 
важнейшей  характеристикой  которой  будет  минимальное  воздействие  на  окружающую 
среду [3]. 
Последние  10-15  лет  отечественная  экономика  бурно  развивалась  с  ежегодным 
экономическим  ростом  7-10%.  Основной  прирост  экономики  приходился  за  счет 
природного  сырья,  которые  стремительно  дорожали  на  фоне  мировой  активности  и  за 
счет  увеличения  физического  объема,  которые  способствовали  колоссальные 
иностранные прямые инвестиции. За последние 8 лет (с 2005 г. по июнь 2013 г.) общий 
объем  прямых  иностранных  инвестиций  составил  более  172  млрд.  долларов,  где 
значительную  долю  занимает  сырьевой  сектор.  Такая  несбалансированная 
инвестиционная  политика  Республики  Казахстан,  влекущая  к  росту  диспропорций 
между  природоэксплуатирующими  и  обрабатывающими  отраслями  экономики,  ведет  к 
экологической проблеме. Получение быстрыми темпами существенной прибыли, прежде 
всего  на  основе  эксплуатации  и  продажи  природных  ресурсов  не  эффективен  в 
долгосрочной  перспективе.  Такая  траектория  развития  ведет  к  губительным 
последствиям.  Таким  образом,  государству  необходимо  осуществить  ряд  задач  для 
качественного и стабильного экономического развития.  
На  пороге  модернизации  экономики  использование  наиболее  эффективных  и 
умных технологий позволит увеличить качественно ВВП, также объем промышленного 
производства и количество объектов инфраструктуры. Необходимы новые мероприятий 
по 
обеспечению 
инвестиционной 
привлекательности, 
которые 
стимулируют 
эффективное  использование  ресурсов  с  помощью  справедливого  тарифо-  и 
ценообразования  на  рынках  ресурсов  с  целью  сокращения  субсидирования 
потребляющих их отраслей [4].  
Зеленая  экономика  –  это  не  только  технические  регламенты  и  инструменты  для 
преобразования  экономики,  это  человеческий  капитал,  т.е.  отношение  людей, 
хозяйствующих  субъектов  к  природным  ресурсам  и  к  окружающей  среде.  Повышение 
ответственности  на  всех  уровнях  государственной  власти,  бизнеса  и  населения  за 
контроль  и  потребление  ресурсов  и  состоянием  окружающей  среды  является  главным 
звеном.  Также  должны  повсеместно  проводиться  обучение  и  формирование 
экологической  культуры  в  бизнесе  и  среди  населения,  программы  о  рациональном 
использовании ресурсов и охране окружающей среды. 
Переход  к  зеленой  экономике  для  нашей  страны  поможет  решить  следующие 
задачи: 

287 
 
-  осуществить  технологическую  модернизацию,  ведущую  к  эффективному 
использованию ресурсов; 
-  повысить  конкурентоспособность  экономики  за  счет  сокращения  зависимости  от 
углеродного сырья и его доли в стоимости конечного продукта; 
- 
использовать  зеленые  инновации,  способствующие  технологическому 
обновлению  ряда  технологически  продвинутых  отраслей,  обладающих  большим 
мультипликативным эффектом; 
-  осуществить  переход  к  низкоуглеродной  экономике,  уменьшение  углеродной 
зависимости, что позволит уменьшить выбросы парниковых газов; 
-  способствовать  развитию  рыночных  механизмов,  усилению  роли  экологических 
(зеленых) стимулов и налогов; 
- поддержать развитие знаний (экономика знаний) и экологического образования и 
т.д. 
Принцип  зеленой  экономики  доказал  на  мировом  уровне  свою  значимость  и 
является активатором модернизации мировой экономики. В развитых странах принципы 
зеленой  экономики  являются  движущей  силой,  активизирующий  инновационные  и 
инвестиционные  процессы  в  модернизации  промышленности.  Для  нашей  экономики, 
которая  активно  ведет  мероприятия  по  модернизации  промышленности,  очень  важен 
принцип зеленой  экономики  для  долгосрочного  развития и  достижения  стратегических 
целей, поставленных перед страной.  
Список использованной литературы 
1.  Стратегия  «Казахстан-2050»:  новый  политический  курс  состоявшегося 
государства». 
2.  Глобальный  зеленый  новый  курс.  Доклад  UNEP.  –  март  2009.  –  42 
с.// www.unep.org/greeneconomy 
3. Козлова М.В. Зеленая экономика как парадигма устойчивого развития Республики 
Казахстан // «Вестник Инновационного Евразийского университета». –  Павлодар, 2012, 
№3. 
4. Концепция по переходу Республики Казахстан к «зеленой экономике».  – Астана, 
2013.  
 
ҚАЗАҚСТАН  РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ  ИННОВАЦИЯЛЫҚ  ДАМУ ЖАҒДАЙЫ 
МЕН БҮГІНГІ ТАҢДАҒЫ МАҢЫЗДЫЛҒЫ 
 
БАРАХАН А.А. 
Алматы Университеті, экономика мамандығының 3 (4) курс студенті 
Ғылыми жетекшісі: УСЕНОВ Н.Е. 
п.ғ.м., оқытушы, Алматы қ., Алматы университеті                                                              
 
 
Әлемдік  экономиканың  дамуы  бүгінгі  таңда  аса  өзекті  мәселеге  айналып 
отыр.Себебі, қазіргі жаһандану заманында кез-келген мемлекет халықының әлеуметтік-
экономикалық  жағдайын  жақсартуға  талпынады.  Осы  мақсатқа  жету  барысында 
халықаралық 
мамандану 
мен 
кооперацияның 
тереңдеуі, 
елдер 
арасында 
технологиялармен  алмасу  арқылы  инновациялық  жағдайын  дамыту  –  экономикалық 
өрлеудің маңызды факторына айналуда. 
 
Бүгінгі  таңда  инновациялық  типті  экономикаға  жалпы  дүние  жүзінің  көптеген 
елдері енуде. Кейбір аса дамыған елдер инновацияны дамытуды ертеректе бастап кеткен. 
Соныңбіріне  бүгінде  экономикасы  қарыштап  дамып,  әлемдік  экономикада  көш  бастап 
келетін  АҚШ-ты  атап  өтуге  болады.Сол  сияқты  Қазақстанның  да  басымды 
мақсаттарының  ең  негізгісі  –  инновациялық  жағдайды  дамыту  арқылы  әлемдік 
экономикалық  жүйеге  Қазақстанныңинтеграциялануының  нәтижелі  жүйесін  құру. 

288 
 
Негізінен  индустриалы-инновациялық  бағыт  дағдарыстан  кейінгі  Қазақстанның  дамуы 
моделінің  негізі  болып  табылады.2014  жылғы  статистикалық  мәліметтерге  қарасақ, 
минералды  өнімдер  Қазақстанның  экспорт  көлемінің  84,1%,  металдар  мен  бұйымдар 
11,5%,  тауарлар  мен  оларға  шикізат  құрады  –  2,4,  асыл  тастар  мен  алтынлар  –  1,4%, 
химиялық  өнім,пластмасса,  каучук  –  8.2%,  машиналар,  құрал-жабдықтар,  транспорт, 
приборлар  –  6.4%,  целлюлозалық  және  қағаз  бұйымдары  –  1,1%,  басқалар  1.3% 
құрайды.[8]  Әлемдік  тәжірибе  көрсеткендей  экспорттың  мұндай  құрылымы  мемлекетті 
дүниежүзілік  дағдарыс  кездерінде  қорғап  қала  алмайтындығын  көрсетті.  Мысалға 
алатын  болсақ,әлемде  экономикасы  аса  дамыған  АҚШ  немесе  Қытай  сияқты 
державаларда  экспорт  құрылымы  барлық  тауарларға  тең  бөлінген,  кез  келген  секторға 
3%-дан  аспайды.  Мұндай  жағдайда  дағдарысты  еңсеру  де  қатты  қиынға  соқпайды. 
Себебі  белгілі  бір  секторды  тауарларының  бағасының  қымбаттауы  экономикаға  қатты 
әсер  ете  қоймайды.Белгілі  бір  тепе-теңдік  деңгейді  ұстап  тұруға  мүмкіндік  береді. 
Осындай  жағдайдан  шығудың  жолы  Қазақстанның  2003-2015  жылдарға  арналған 
индустриалды-инновациялық  стратегиясында  жасақталған  болатын.  Қазақстанның 
инновациялық жағдайына талдау ЖІӨ-дегі инновациялық өнім үлесі 2014-жылы –11,4%, 
ал  кәсіпкерліктердің  инновациялық  белсенділігі  небәрі  –  7,6%  болғанын  көрсетеді.Ірі 
державалармен салыстыратын болсақ: АҚШ-та инновациялы белсенді кәсіпкерліктердің 
үлесі  30%-ды,  ал  Ресейде  5,2%-ды  құрайды.Дамыған  мемлекеттерде  жаңа  өнім 
шығаратын  технологиялар,  өнім  мен  құрал-жабдықтар  бүкіл  ЖІӨ  өсімінің  70-85%-ын 
құрайды,  сондықтан  да  жоғары  бәсекелетікің  себебі  де  осында  жатыр.[3]Заманауи 
экономикалық  теория  бойынша,  жаһандану  заманындағы  экономикалық  өсудің  негізгі 
факторы  –  адами  капиталды  сапасы,  және  де  мемлекеттің  осы  капиталды  қолдана 
білуінде.  Яғни  адами  капиталды  дамытпайынша  ешқандай  экономиканы  жақсартуға 
болмайды. Бұған Оңтүстік-Шығыс Азия елдерінің тәжірибесіне қарағанда тез аралықта 
қол жеткізуге болады. Яғни халықтың денсаулық деңгейінің сапасына, әрбір азаматтың 
зияткерлігі  мен  біліміне  байланысты  әлемдік  қауымдастық  жүйесіндегі  мемлекеттің 
бәсекеге қабілеттілігі анықталады.Қазақстанның дамуының басты бағыттары – ең жақсы 
өмір  стандарттарын  ұсынатын, адамдардың өзіндік таланттары мен қабілеттерін жүзеге 
асыра алуға мүмкіндік беретін қоғам құру. Яғни инновациялық типті экономика құру.Ең 
алдымен  инновация  деген  терминге  тоқталып  кететін  болсақ,  бұл  –  жаңа  немесе 
жетілдірілген 
өнім 
(жұмыс, 
қызмет) 
немесе 
технологиялар 
түрінде 
іске 
асырылған,практикалық  қызметте  пайдалану  кезінде  сапалық  артықшылықтарға  ие  әрі 
экономикалық және қоғамдық пайдасы бар ғылыми техникалық нәтиже. 
Қазақстанда  инновацияны  қалай  дамытамыз?  Ол  үшін  өндіріске  жаңа 
технологияларды ойлап тауып, еңгізу қажет. Әрине жаңа технологияларды бірден ойлап 
тауып  еңгізе  салуға  болмайды.  Бұл  процестің  өзі  бірнеше  элементтерден  тұрады. 
Біріншіден,  ғылыми  әлеуетті  дамыту  қажет.  Кейіннен  венчурлық  капитал  түріндегі 
қаржылық  қорлар  кластерін  тұрғызу  керек.  Сонымен  қатар,  технопарктер  мен 
бизнесинкубаторлар  түріндегі  инновациялық  қызмет  субъектілерін  құру  және 
инновациялық  кәсіпкерлікті  дамыту  қажет.Қазіргі  кезде  Қазақстанның  ғылыми 
техникалық даму бағыты қандай деңгейде екенін білу үшін «The World Economic Forum» 
рейтингісіне  назар  аударған  жөн.Қазақстан  Республикасы  «Инновациялық  дамуға 
жағдай жасау» көрсеткіші жөнінен 50 - орынды иеленсе (2013-2014),«Жаһандық бәсекеге 
қабілеттілік»  рейтингісіне  сәйкес  2013-2014  жылдары    51-  орынды  иеленіпті.  Бұл 
рейтингінің  көшін  бастап  келе  жатқан  Швейцария.  Экономикалық  даму  және  сауда 
министрлігі  көреткіштің  бұндай  төмен  болуын  әлемдік  қаржы  дағдарысының  салдары 
деп жорамалдады.[7] Шын мәнінде өнеркәсіп орындарында сапалы, инновациялық өнім 
шығарып,Қазақстан  экономикасының  дамуына  елеулі  үлес  қосып  жатқан  кәсіпорындар 
кемде-кем.Сондықтан  жаңа  технологиялар  еңбек  өнімділігін  арттырып,  ел 
экономикасының  гүлденуіне  көмектесу  үшін  әлі  де  керекті  жаңа  білім  мен  мемлекет 

289 
 
тарапынан қолдау көрсетілуі қажет.Ондай шаралардың біріне 2014 жылғы Қазақстанның 
363  миллион  теңгеге  /  2,5  млн  долларға  дейінгікөлемінде  бөлінген  инновациялық 
грантын  атауға  болады.Бүгінгі  таңда  толыққанды  инновациялық  қызмет  технопарктер, 
бизнес-инкубаторлар,  аймақтық  инновациялық  қорлар,  венчурлық  фирмаларсыз  дами 
алмайтыны  анық.Республикамыздың  ұлттық  инновациялық  жүйесінің  негізгі  элементін 
технопарктерқұрайды. Олардың басты мақсаты ғылыми іс-шараларды жүргізуге қолайлы 
жағдай  туғызу.  Қазақстанда  ұлттық  технопарктер  мен  аймақтық  технопарктер 
бар.Технопарктердің басты мақсаты еліміздің инновациялық әлеуетін анықтау, ашу және 
дамыту,  сонымен  қатар  экономиканың  инновациялық  өнімге  деген  сұранысын 
қанағаттандыру болып табылады. Жалпы нарықтық экономиканың басты заңдылығы да 
бәсекелестікте  емес  пе?  Міне  осындай  екі  үлкен  себептің  нәтижесінде  бүгінде 
Қазақстанның  инновациялық  жағдайы  бүгінгі  таңда  тиісті  деңгейде  дамыған  жоқ.Одан 
да басқа Қазақстандағы инновациялық жағдайдың нашар болуының бірқатар себептерін 
талдап  көрейік.  Ең  алдымен  Қазақстандағы  білім  беру  жүйесін  атап  өткен  жөн.  Кез 
келген жаңа өнім немесе жаңа қызметті ойлап табудың басты кілті білімде емес пе? Ал 
Қазақстандабіліктілігі өте төмен, білім деңгейі мүлде сәйкес келмейтін, бір емес бірнеше 
жоғары оқу орындарының сапасыз дипломдары бар жұмыссыз жүрген мамандар қазіргі 
таңда көп десек де болады. Осы проблеманы шешу арқылы біз инновациялық жағдайды 
жақсартуға бір табан болсын жақындаймыз. Себебі сапалы маман кадрлардың көп болуы 
Қазақстанның болашағына көп пайдасын тигізеді. Қазақстанда инновациялық жағдайды 
дамыту  мақсатында  бірнеше  экономикалықаймақтарға  бөлінген.  Әрбір  аймақ  бегілі  бір 
салаға маманданып өнім шығарады. Атырау, Маңғыстау, Батыс Қазақстан, Ақтөбе және 
Қызылорда облыстары жоғары инвестиция деңгейімен, өңдеуші және ауылшаруашылық 
секторларының  нашар  дамуыменсипатталады.  Қостанай,  Оңтүстік  Қазақстан,  Жамбыл 
облыстары  аграрлы-индустриялды  елдерге  жатады.  Бұл  облыстарда  бүкіл  Қазақстан 
халқының  27,4%-ы  тұрады.  Алматы  облысы  және  Солтүстік  Қазақстан  мен  Ақмола 
облыстары негізінен ауыл шаруашылығымен айналысады. Павлодар, Шығыс Қазақстан, 
Қарағанды облыстары өндірістік облыстарды сипаттайды. Бұл облыстар қара және түсті 
металлургия  ресурстарына  бай,  перспективалы  өңдеуші  өнеркәсіп  секторы  мен 
түрлендірілген өндіріс дамыған. Статистикалық деректерге сәйкес бұл аймақтарда 23,3% 
халық  тұрады  екен.Және  ең  соңғы  республикалық  деңгейдегі  қалалар  Алматы  мен 
Астана – тұтынушылық орталықтар болып табылады. Мұнда халықтың жоғарғы табысы 
мен қызмет көрсету саласының дамуы орын алады.Алайда бұл аймақтардың барлығы да 
жоғары белгіленген мақсаттарға сай іскерлік және инновациялық аса белсенді деу артық. 
Әр  аймақтың  жалпы  аймақтық  өнім  көлемі  әр  түрлі  болып  келеді.  Аса  жоғары  жан 
басына шаққандағы өнім 150%-дан артық болып келетін облыстарға Атырау, Маңғыстау, 
Астана, Алматы қалалары жатады.[6] 
Ұлттық  инновациялық  жүйенің  жалпы  концепцияларын  атап  өтейік.  Бірінші 
концепцияға Шумпетер идеяларын жатқызамыз. Бұл инновация негізіндегі бәсекелестік, 
яғни  ғылыми  зерттеулер  мен  корпорациялардағы  инновациялық  инвестицияларды 
құптау.  Белгілі  бір  ғылыми  жобаның  инвестицияладың  көмегімен  жүзеге  асуы.Екінші 
концепцияға  инновациялық  қызметтің  құрылысына  тікелей  әсер  ететін  институциялық 
контекстіге  анализ  жасау.  Инноватор  кәсіпкерлердің  экономикалық  дамуындағы 
институционалдық  рөлін  мойындау.Және  де  экономикалық  дамудағы,  компания 
интеллектуалды  қорларының  құндылықтарын  зерттеудегі  білімнің  ерекше  орнын 
мойындау.Қазақстанда  бүгінгі  таңда  инновацияны  дамытуға  бөлінген  қаржылар  жаңа 
инновациялық  жобаларды  жүзеге  асыруға  жұмсалмақшы.  Осындай  жобалардың  біріне 
келсек,  Орал  қаласында  орналасқан  электронды  автоматты  жүйелерге  байланыс 
құрылғыларын,  аспаптарға  дәлдік  механизмді  тетіктерді  жасауға  маманданған  «Омега» 
прибор  жасау  зауытының  төртінші  цехында  жаңа  инновациялық  ИФС  аспабын,  яғни 
инфрадыбыспен  емдеу  құрылғысын  ойлап  шығаратын  зауыт  ашылмақшы.  Бүгінде 

290 
 
медициналық  қондырғылардың  барлығы  елімізге  шетелден  әкелінеді.  Ал  өзіміздің  төл 
қондырғымыз мүлде жоқ. Сондықтан бұл жоба Қазақстанда жүзеге асса, өнімді әлемдік 
нарыққа  шығаруға  жол  ашық.Еліміздің  агроөнеркәсіптік  кешенінде  де  айтарлықтай 
өзгерістер  еңгізетін  жаңа  инновациялық  жоба  ойлап  табылуда.  Бұл  бидай  өсіруге 
қатысты.  Негізгі  бидай  Ақмола,  Қостанай,  Солтүстік  Қазақстан  облыстарында  78% 
өсіріледі. Жалпы қазіргі уақытта Қазақстан дүние жүзінде экспортталатын бидайдың бар 
болғаны  2,7%-ын  шығарады.Алайда  табиғи-климаттық  жағдайы  ұқсас  болып  келетін 
Австралия,  Аргентина,  Канада,  АҚШ  мемлекеттерінің  көрсеткіштері  екі  есеге  жуық 
көбірек болып келеді. Бұның себебі, Қазақстанда соңғы екі жылда өнім құрғақшылықтың 
салдарынан  аз  түсуде.  Негізінен  БҰҰ-ның  ауылшаруашылық  ұйымының  деректеріне 
қарасақ,  70-80%  бидайҚазақстанның  ірі  бидай  шаруашылықтарында  өсіріледі,  олардың 
кейбіреулерінде 400 000 га жері  бар екен. Бір сөзбен айтқанда, бидай шаруашылығына 
жаңа  технологиялар  еңгізу  Қазақстанда  басқа  елдермен  салыстырғанда,  оңай  нәтиже 
береді.  Сонымен  ғалымдар  бидайдың  өнімділігін  көбейту  мақсатында  инновациялық 
технологиялар ойлап тапты. Екі еселенген гаплоидты еңгізу арқылы жаңа сортты бидай 
түрлерін  еңгізуді  жылдамдатуға  мүмкіндік  береді.  Бұндай  әдіс  Австралия  геномды 
өсімдік  орталығында  қолданылып,  жақсы  нәтиже  көрсеткен  болатын.  Ғалыми  зерттеу 
нәтижелері  көрсеткендей,  екі  еселенген  гаплоидты  еңгізу  әдісі  бидайдың  климаттық 
өзгерістерге бейімделуіне, және де жаңа өсімдік ауруларына тұрақтылықты қамтамасыз 
етеді.[5] 
Астана  қаласының  «Астана  –  жаңа  қала»  арнайы  экономикалық  аймағы 
ұйымдастырлған.  Бұл  аймаққа  тартылған  инвестициялар  көлемі  718  млрд.  тг.  теңесті. 
Бұлаймақта  инвесторларға  қолайлы  жағдай  жасалынған.  Мысалға,  олар  құрылысқа 
қажетті  тауарды  өткізгенде  белгілі  бір  салықтардан  босатылады,  объектілер  салынатын 
жерлерге  жер  салығы  салынбайды.«Ақтау  теңіз  порты»  арнайы  экономикалық 
аймағында  теңізге  арналған  металл  конструкцияларын  дайындайтын  –  «Кеппел 
Қазақстан»  ЖШС,  әйнекті  құбырлар  жасау  зауыты  «АЗСТ»  ЖШС,  мұнай  құбырларын 
шығару зауыты «Нефтегазтруба» АҚ іске қосылып, алғашқы нәтижелерін беруде.[4] 
Міне  жоғарыда  атап  өткендей,  Қазақстанда  инновацияны  дамытуға  көптеген  іс 
шаралар  жүргізіліп  жатқанмен,  әлі  де  болса  мұнда  көптеген  отандық  кәсіпкерліктерде 
ғылымның әлеуеті  төмен деңгейде қалып отыр. Мұндай  жағдайда ғылымға  әлеуметтік-
экономикалық дамудың маңызды элементі ретінде ерекше құрметпен қарағанымыз жөн. 
Себебі  инновациялық  қызметті  дамыту  үшін  оған  жан  жақтан  қолдау  көрсетіліп,  ары 
қарай  дамуына  жағдай  жасалуы  керек.  Мысалға,  Батыс  Еуропа  елдерін  алатын  болсақ, 
онда  белгілі  бір  инновациялық  жоба  жасалса,  оны  мемлекет  тікелей  қаржыландырудан 
бастап, осы жобаны пісіп жетілген түріне дейін өңдейді, тексереді. Міне осындай кезде 
ғана  академиялық  және  салааралық  байланыс  күшейеді.Ал  Қазақстан  үшін 
инновациялық  курс  кезінде  басты  есте  сақтау  керек  нәрсе  инновацияның  өзі  емес,  оны 
нақтылы  экономикалық  және  бизнес  кездерінде  оны  қалай  қабылдап  алатыны  және 
еңгізілуі  маңызды.[8]  Экономка  диверсификациясын  қамтамасыз  ету  ғана  емес,  белгілі 
бір қысқа уақыт аралығында сапалы, тез әрі арзан тауар өндіруді үйрену маңызды болып 
табылады.Сонымен  қатар  алдыңғы  қатарлы  елдерден  инновацияны  енгізу  жөнінен, 
патент  алу  белсенділігін  ынталандыру  жөнінен  тәжірибе  алуымыз  керек.  Мысалға 
Қазақстанда патент алу АҚШ-та патент алудан анағұрлым қиынға соғады. Қазақстанның 
әрбір  азаматы  Қазақстанның  экономикасының  дамуына  үлес  қосуға  талпыну  керек. 
Мүмкін  болғанынша  Қазақстандық  отандық  инновациялық  тауарларды  тұтынуға 
тырысуымыз қажет.  
Міне  осы  кезде  әрбір  қазақстандық  мемлекетіміздің  дамуын  бір  қадам  болса  да  алға 
жылжытады. 
Жаһандану 
заманында 
ең 
басты 
құндылық 
ақпарат 
болып 
табылатындықтан, әлемде болып жатқан өзгерістерден тыс қалмай көбірек ізденіп, оқып 

291 
 
білуге  талпынайық!  Қазақстанда  жаңа  инновациялық  жобалардың  жүзеге  асып, 
экономикасының дамуына бәріміз үлесімізді қосайық! 
Пайдаланылғанәдебиеттер тізімі 
1.  Кайгородцев  А.  Инновационный  климат  в  Республике  Казахстан  //  Альпари.  – 
2014.- №2. 
2. Шилов А. Инновационная экономика: наука, государство, бизнес // 2014. 
3.Инновации в Казахстане: Дует ли ветер во все паруса? // Международныйделовой 
журнал KAZAKHSTAN.- 2014. - №12. 
4. Әмірбекұлы Е. Ұлттық инновациялық инфрақұрылым шеңберіндегі элементтердің 
белсенділігін арттыру тетіктері // Альпари. -2013. – №4. 
5.  Егизбаев  Д.,  Кумпекеев  А.  Экономический  анализ  влияние  инноваций  на 
развитиезернового  комплекса  Казахстана  //  Казахский  экономический  вестник.  -2015.-
№2-3. 
6.Нурлихина Г.Б. Региональная экономика под призмой национальной безопасности 
// Саясат-Policy. -2014.- №3. 
7. Арыстанов А.К. Экономика будущего – это инновационная экономика // Альпари. 
-2014.-№4. 
8.Анализ современного состояния экономики и обоснование необходимости 
инновационного развития РК // 
http://www.nauka.kz/ about/ 
legislation/kz/zakon3/gl3_3.php. -2013
. 

жүктеу/скачать 2,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: